Gesteggel rond luchtwassers België: ‘Te simplistisch om ze als duur en inefficiënt weg te zetten'

Vorige week stemde het Vlaams Parlement over de toegestane maatregelen die stikstof uit veestallen moeten reduceren. De focus van de vooropgestelde maatregelen ligt volgens de BBL op end-of-pipe technieken, zoals luchtwassers, waarbij ammoniak pas op het einde van de rit uit de lucht gezuiverd wordt.

'Dat ware edelmoedig, mochten de technieken al niet zwaar onder vuur liggen', klinkt het bij BBL in het opiniestuk. 'De afgelopen jaren verschenen er in Nederland tal van rapporten die duidelijk maken dat verschillende stalsystemen en luchtwassers niet doen wat ze op papier beloven. Ook de rechtspraak volgde in Nederland de wetenschap. In Vlaanderen werd eerder al duidelijk dat één op drie luchtwassers niet werkt zoals verwacht, meer nog: 1 op 4 stond bij controles in het verleden zelfs niet aan.'

Veel energie

Dat hoeft volgens BBL niet te verbazen, want de technologie slokt volgens de organisatie massa’s energie en water op: 'Zo gebruiken bepaalde luchtwassers tot maximaal 1,3 m³ water per kilo afgevangen ammoniak. Dat kan neerkomen op zo'n 3,9 m³ liter of 3900 liter per dier per jaar, wat voor de West-Vlaamse varkensstapel alleen al neerkomt op miljoenen extra liters. Het is absurd dat we in een regio die als enige in West-Europa gekenmerkt wordt door ‘extreme waterschaarste’ inzetten op een techniek die zo waanzinnig veel water vraagt. De aandacht voor water- en energieverbruik blijft onbegrijpelijker wijze beperkt tot een detail in het decreet. Net zoals de risico’s van het gebruik van zwavelzuur, die bepaalde luchtwassers nodig hebben om te functioneren. Bovendien hebben dieren in een potdichte stal te maken met tal van gezondheidsproblematieken, zoals oogirritaties en ademhalingsproblemen door gassen uit de mestkelder. Tel daarbij de vaststelling op dat luchtwassers stalbranden versnellen door specifieke luchtcirculatie en het is duidelijk dat de Vlaamse regering de eigen beloftes in het regeerakkoord om meer aandacht te hebben voor dierenwelzijn, compleet negeert.'

Reactie Fedagrim

Fedagrim is het niet eens met het opiniestuk van BBL. Volgens Hans Verstreken, coördinator Federatiewerking Fedagrim, staan er heel wat onjuistheden in. „Het is een manifeste onwaarheid om te stellen dat er onverschilligheid heerst ten aanzien van het water- en energieverbruik van AEA-technieken. De technieken worden juist beoordeeld op hun totaalimpact door het WecomV, het wetenschappelijke comité dat de technieken die in de landbouwsector mogen toegepast worden grondig op voorhand beoordeeld waarbij niet alleen gekeken wordt naar het reducerend vermogen, maar ook naar aspecten als water- en energieverbruik en dierenwelzijn.”

Het totaalplaatje wordt volgens Fedagrim wel degelijk bekeken. „Bovendien is het logisch dat de focus van dit voorstel ligt op de eindreductie”, zegt Verstreken. „We moeten niet vergeten dat het hier gaat om het reduceren van ammoniak die vrijkomt in stallen, het gaat hier niet over een algemeen decreet voor een nieuwe eiwitstrategie. Daarnaast wordt de wetenschappelijke kennis rond ammoniak voortdurend bijgewerkt. Bestaande technologieën worden geoptimaliseerd, zoals recentelijk nog aangetoond door onderzoek van de KU Leuven naar een luchtwasser met plasmareactor.”

Rechtszekerheid

De volgende stap is het uitrollen van die technieken. Het bieden van rechtszekerheid aan ondernemers die nu investeren in broodnodige reducties is volgens Fedagrim cruciaal om de ambitieuze doelen te bereiken. „De discussies moeten plaatsmaken voor concrete actie als we echt vooruitgang willen boeken. Het is waar dat er tijdens controles die dateren van 2020 problemen zijn geweest met luchtwassers. In 2022 werd door de Vlaamse Regering beslist om de bestaande en nieuwe luchtwassers continu te monitoren. Het is te simplistisch om de technieken als duur en inefficiënt weg te zetten.”

Verstreken heeft tot slot nog een boodschap. „Jaren geleden hebben we ingezet op windmolens voor de kust waardoor Belgische bedrijven nu wereldspelers zijn bij de realisatie van offshore windprojecten. Laat ons vandaag met AEA-technieken en een proefstalregeling de complexe uitdagingen op het gebied van voedselproductie en milieu in een vruchtbaar maar dichtbevolkt gebied aangaan. Het overwinnen van deze uitdagingen leidt ons naar duurzame technieken die wereldwijd navolging vinden en ons helpen klimaatdoelstellingen te halen.”