Column: Ridder Spithoven en de dreigende generieke korting

John Spithoven werd gisteren Ridder in de Orde van Oranje Nassau vanwege zijn tomeloze inzet om de landbouwsector voor Nederland te behouden. Stichting Stikstofclaim lokte hem met het vijfjarig lustrum van de stichting naar een zaaltje in Buren. Spithoven moest in december het stokje van voorzitter neerleggen vanwege gezondheidsredenen, maar achter de schermen denkt hij nog volop mee. Zijn opvolger Jan Cees Vogelaar en de burgemeester van Buren roemden zijn inzet. Hij is al 25 jaar bestuurlijk actief. Eerst binnen LTO, daarna richtte hij de afdeling Rivierengebied op binnen de NMV, was hij mede-oprichter van Stichting Agrifacts en uiteindelijk dus Stikstofclaim.

Dossierkennis

Wie John wel eens spreekt of iets van hem leest over mest, beleidszaken of wetgeving, weet dat je vanaf de eerste seconde of eerste letter moet opletten. Hij bezit zoveel dossierkennis dat hij direct diep de materie induikt, zodat het menigeen duizelt. Hij weet ook feilloos wanneer welke wet is ingediend, wat er in stond en welke uitwerking het had op de sector. Daardoor zou je haast vergeten dat hij thuis ook gewoon een melkveebedrijf runt samen met zijn gezin.

Zijn vader onthulde dat John vaak voordat hij om 6.00 uur gaat melken al even telefonisch contact heeft met zijn netwerk, om door te nemen wat er die dag op stapel staat voor de landbouw. Het komt ook regelmatig voor dat hij tot half twee in de nacht rapporten en WOO-stukken leest, om daarna tot half drie met Jan Cees Vogelaar te bellen, zodat er kan worden afgestemd hoe er de volgende ochtend een overleg in Den Haag wordt ingestoken. Voor de meesten is dit onzichtbaar, maar ‘hij vecht als een leeuw’ voor alle boeren in Nederland. Zelf ging hij na de emoties nog iets verder, want John ziet in het landbouwbeleid een groot gevaar voor de Nederlandse voedselvoorziening. „Met het afbreken van de landbouwsector staat een betaalbaar product voor alle Nederlanders op de helling.”

Voermaatregel en gasvormige verliezen

Vogelaar somde nog een aantal zaken op waar ridder John zich op richtte. De voermaatregel in de melkveehouderij kreeg hij van tafel door de hele dag, terwijl hij met zijn gezin in de dierentuin in Emmen rondliep, telefonisch te overleggen. Er gingen tientallen WOO-verzoeken de deur uit om boven tafel te krijgen waarop het huidige beleid is gestoeld. Eén verzoek richting TNO loopt inmiddels al vier jaar, om maar even aan te geven dat het belangrijk is om vol te houden.

Samen met Harmen Endendijk, voorzitter van de NMV, en Agractie stond John aan de basis van de huidige aanpassing in de wet rondom gasvormige verliezen bij mest, waardoor er iets meer ruimte ontstaat. Kortom, die onderscheiding is dik en dik verdiend.

Generieke korting

John liet zich enkele weken geleden bij ons in de studio ontvallen dat hij bang was voor een nieuwe generieke korting in de melkveehouderij. Dat zat hem onder andere in de traagheid van de ambtelijke molens, bewust of onbewust, om beschikkingen af te geven aan veehouders die intekenden op de stoppersregelingen. Door die traagheid gaat er minder snel mest uit de markt en blijft de druk hoog op de minister om extra maatregelen te nemen.

Minister Wiersma zei het zelf maandag anders, maar ziet zelf ook de dreiging van een nieuwe generieke korting. Om die te voorkomen of zo klein mogelijk te maken moet de varkens- en pluimveesector ook leveren. Zowel die sectoren als een deel van de Tweede Kamer vindt dat onterecht en niet goed uit te leggen. Het CDA en de SGP dienden een amendement in waar komende dinsdag over gestemd gaat worden, om beide sectoren te ontzien.

Opgetrokken muur

Wat ook niet helpt is de muur die tussen de belangenorganisaties en de minister lijkt opgetrokken. LTO is over de mestplannen niet verder gekomen dan een gesprek met ambtenaren en de pluimvee- en varkenssector hebben helemaal geen gesprek gehad. Met een BBB-bewindsvrouw op het ministerie waren daar, zo stel ik me voor, andere verwachtingen over. Je kunt ook zeggen dat Wiersma zich niet in haar kaarten laat kijken, maar het is wel zoeken naar een motivering waarom ze deze aanpak kiest.

Gisteren werd duidelijk dat er zich nog een belangenbehartiger meldt in Den Haag. Vogelaar maakte bekend dat er een brief van Stikstofclaim naar LVVN is gestuurd met het verzoek om aan tafel te mogen zitten, wanneer het over mest- en stikstofbeleid gaat. Misschien niet de chicste manier om aan belangenbehartiging te doen, maar wellicht wel veel effectiever omdat er dan altijd een juridische druk achter zit. Dat is toch een ander gesprek.

Bewindslieden ontvangen automatisch een lintje als ze minimaal een jaar hun ambt hebben bekleed. Maar als Wiersma net zo wil worden geridderd als Spithoven, dan is mijn advies om de deur voor zowel Stikstofclaim en de andere belangenbehartigers open te zetten.