NAJK, LTO en Agractie teleurgesteld in landbouwminister Wiersma: ‘Onzekerheid voor PAS-melders én geen oplossing voor interimmers’

„Voor PAS-melders is de onzekere periode nog niet voorbij, want legalisatie moet nog plaatsvinden”, zegt Roy Meijer, voorzitter van NAJK en melkveehouder in Witteveen (DR). „Voor interimmers biedt deze brief helemaal geen oplossing en dat is kwalijk. Jonge boeren en boerinnen die behoren tot deze categorieën kunnen hierdoor nog steeds niet bouwen aan een toekomst. Daar hebben ze een geldige natuurbeschermingswetvergunning voor nodig, anders komt er geen financiering los bij banken waarmee ze kunnen investeren in een renderend en duurzaam bedrijf.”

Interimmers (bedrijven of activiteiten waarbij geen vergunning­verlening heeft plaatsgevonden op basis van een Passende Beoordeling, red.) worden inderdaad niet genoemd in de strategie van Wiersma, die door haar plannen handhaving bij PAS-melders hoopt te voorkomen. Eigenlijk zou eind februari de huidige termijn om PAS-melders te helpen verlopen. NAJK verklaart: ‘De boodschap is samengevat dat legaliseren binnen de wettelijke termijn niet gaat lukken. Daarnaast gaat de minister andere methoden toepassen om PAS-melders te legaliseren en handhaving bij hun te voorkomen. Over interimmers wordt in deze brief niet gesproken.’

Zorgen

Dat valt Meijer tegen: „Het lijkt wel alsof interimmers volledig van de radar zijn verdwenen bij dit kabinet en daarmee lijkt een oplossing voor hun heel ver weg. Den Haag lijkt maar moeilijk te beseffen dat naast PAS-melders ook interimmers niet kunnen investeren in de toekomst zonder een geldige natuurbeschermingswetvergunning.”

De voorzitter van de boerenjongerenorganisatie denkt daarom dat maar een klein deel van de bedrijven in de problemen vanwege de PAS-uispraak kan worden geholpen. „In onze ogen is deze brief enkel een oplossing voor PAS-melders die een referentie hebben uit een eerdere milieu- of hinderwetvergunning, die vaak dertig jaar teruggaat in de tijd. Zij kunnen hierdoor mogelijk met behulp van emissiearme stalsystemen minder uitstoten en binnen hun referentie blijven, mits provincies bereid zijn om een natuurbeschermingswetvergunning aan deze PAS-melders te geven, ondanks alle gerechtelijke uitspraken over deze emissiearme stalsystemen. Dat is voor deze bedrijven positief, mits de schade wordt vergoed. Heb je geen referentie als PAS-melder, dan zien wij nog niet direct een oplossing in deze brief. Het is te hopen voor hun dat de door de minister aangedragen vijf argumenten om van handhaving af te zien afdoende zijn. Wij hebben hier wel zorgen over.”

Falend beleid

Ook LTO Nederland maakt zich zorgen na de brief van Wiersma. ‘Wat LTO betreft had in de Kamerbrief expliciet moeten worden aangegeven dat er vanuit de Lbv/Lbv+ ruimte wordt gereserveerd voor het legaliseren van de PAS-melders’, schrijft LTO op de eigen website. ‘Boeren en tuinders dreigen wederom de dupe te worden van falend beleid. PAS-melders en interimmers blijven nog langer in onzekerheid, terwijl de overheid de bal vooruit blijft trappen. Dit is wat LTO betreft niet te verantwoorden in een situatie waarin bedrijven als Schiphol of de aanleg van infrastructuur wel worden gelegaliseerd. LTO Nederland roept de overheid daarom nogmaals op om – binnen de voorgenomen wettelijke termijn – werk te maken van het legaliseren van PAS-melders en interimmers.’

De Kamerbrief stelt expliciet dat het legalisatieprogramma voor PAS-melders met drie jaar wordt verlengd. ‘De wettelijke deadline van februari 2025 wordt losgelaten’, stelt LTO. ‘Daarmee is er opnieuw sprake van uitstel zonder dat er zicht op zekerheid is. Dat is juridisch risicovol. Bovendien blijft de onzekerheid aanhouden waar boeren en tuinders al jaren in leven. De minister lijkt te kiezen voor een inspanningsverplichting van het Rijk in plaats van een resultaatsverplichting. Dit staat wat LTO betreft haaks op de wettelijke verplichting om PAS-melders te legaliseren. Er is immers voldoende stikstofruimte beschikbaar om PAS-melders via de Lbv+ en Lbv-regelingen te legaliseren. Wat LTO betreft had in de brief expliciet moeten worden aangegeven dat er vanuit de Lbv/Lbv+ ruimte wordt gereserveerd voor PAS-melders. Daarmee zou dan ook met meer overtuiging een handhavingsverzoek terzijde kunnen worden geschoven.’

LTO noemt de eisen aan PAS-melders ‘onrealistisch’ en ‘druk opvoerend’. ‘Individuele trajecten zoals innoveren, omschakelen, stoppen of verplaatsen worden gepresenteerd als opties, maar de realiteit is dat deze trajecten vaak beperkt uitvoerbaar zijn. Het toepassen van innovaties is slechts beperkt mogelijk door het ontbreken van vergunningen. Verplaatsing is complex en stoppen-zonder-alternatief is wat LTO betreft geen bespreekbare optie. PAS-melders zitten bovendien vaak op locaties die niet problematisch zijn voor een toekomstbestendige landbouw. De overheid moet actie ondernemen en zich aan de wettelijke termijn en aan haar taak houden, en dus de verantwoordelijkheid nemen om PAS-melders en interimmers te legaliseren.’

Juridische stappen

Agractie overweegt na de Kamerbrief van Wiersma nog steeds juridische stappen. ‘De PAS melders zitten door overheidsschuld al jaren in onzekerheid en kunnen hun bedrijf niet ontwikkelen. Dit had al lang geregeld moeten zijn’, schrijft Agractie-voorzitter Alien van Zijtveld, melkveehouder in Rouveen (OV). ‘Niet uitstellen, maar oplossen dus! De minister (en voorgaande) hebben niet wettelijk gehandeld: zij had namelijk moeten anticiperen op het feit dat de maatregelen binnen het legalisatieprogramma niet toereikend waren en niet tijdig zouden worden uitgevoerd. Daarom stuurden wij eerder deze week een brief aan de minister waarin we aankondigen juridische stappen te ondernemen. Daar gaan wij ons verder op beraden.’