Opinie: Hoop of lef

Hoop is voor iedereen anders. Hoop betekent voor de één ‘onrust’, voor de ander kan het juist geluk betekenen. Want waar hoop is, daar is toekomst. Hoop is ook een vorm van verlangen, naar een andere of betere situatie op welk gebied dan ook.

Toen ik klein was hoopte ik ook veelvuldig. Als ik iets graag wou, bedacht ik talloze scenario’s om dat van mijn verlanglijstje te krijgen. Ik weet nog goed dat ik als kleine jongen mijn zinnen eens gezet had op een afstand-bestuurbare speelgoedauto. Dus eentje zónder draad tussen de auto en de afstandsbediening. Dat was toen bijzonder. Dágen, wekenlang, verzon ik de mooiste parcoursen voor dat ding. Over straat, door het zand, door het weiland, door de kuilgaten. Ik vertelde er honderduit over, totdat opa zich op een dag liet ontvallen, ‘het bezitten van de zaak is het einde van het vermaak’. Daarmee doelend op dat autootje. Daar was ik het op dat moment natuurlijk totaal niet mee eens, maar ik ben het nooit vergeten. De buggy zat in de zak van Sinterklaas, en ik heb er een paar hele lange, intensieve dagen mee gespeeld. Kilometers rende ik achter dat ding aan. Een heel pak batterijen erdoor. En zo ineens, was de lol eraf. Ik heb er vrijwel nooit meer naar omgekeken. Inmiddels heb ik mijn kinderen deze spreuk ook wel eens verteld.

Het is dus vaak de hoop die het geluk brengt. Echter, de hoop op een betere landbouw, met werkbare regels en een beetje perspectief, die is voorlopig wel verloren, na de laatste Kamerbrieven. Lang heb ik gedacht, afgelopen jaar, dat het tij zou keren, met een nieuwe minister en staatssecretaris met een boerenhart. Op alle mogelijke manieren hebben we meegedacht. Of het nu ging om het stikstofbeleid, PAS-melders, of het rekenmodel Aerius. Een simpele ondergrens in het rekenmodel, het kán gewoon! Het is niet moeilijk! Doe het gewoon! Het regeerakkoord spreekt van hoop, lef en trots. Welnu, nu de hoop lijkt vervlogen, wordt het tijd voor lef. Het lef om een groot aantal boeren te redden. Boeren waar het stil aan tafel is, deze kerst. Boeren die al jaren niet weten waar ze aan toe zijn. Natuurlijk, enige statistische kennis daarbij is handig, maar die mensen zijn er. Het is vooral een kwestie van de juiste mensen vertrouwen, en dus niet alleen de ambtenaren of wetenschappers die al jaren roepen: wil niet kan niet.

En het ene dossier is nog niet opgelost of de volgende komt er al aan. Belangrijkste is wel de mestplaatsingscrisis, die volgend jaar in alle hevigheid zal losbarsten. Het verlies aan plaatsingsruimte was dit jaar al 33 miljoen kilo stikstof. Volgend jaar wordt dat, door verdere afbouw van de derogatie, maar liefst 60 miljoen kilo. Dan moet er iets buigen of barsten. Ik houd mijn hart vast, wat dit voor toestanden gaat geven op de mestmarkt.

Terugkijkend op het afgelopen jaar moeten we constateren dat er niet veel is bereikt, waarmee boeren perspectief hebben gekregen, qua stikstof, vergunningen of mest. Laten we hopen dat 2025 daarin verandering brengt. Een jaar waarin geen hoop, maar léf de boventoon voert. Lef in het beleid om beslissingen te nemen die werkelijk verschil gaan maken en boeren uit het moeras trekken waar ze ongewild en onbedoeld in zijn beland.

Ondanks alles, fijne feestdagen en een gelukkig nieuwjaar.