Column: Kabinet gooit stikstof- en natuurbeleid helemaal open
De afgelopen jaren is er vanuit deskundigen, juristen en instanties van alles aangedragen om het stikstofprobleem op te lossen. Onder de kabinetten Rutte is daar weinig mee gedaan. Het antwoord was meestal ‘het mag niet van de rechter, het mag niet van Brussel, het mag niet van de landsadvocaat, het mag niet van Aerius, etcetera’.
Daardoor manoeuvreerde de regering Nederland steeds verder vast. Uit de brief van Wiersma blijkt dat al die adviezen nu toch niet voor niets zijn gemaakt en allemaal tegelijk in één keer weer op tafel liggen. En dat is goed nieuws voor Nederland en boeren.
Vier richtingen
In plaats van enkel naar de landbouw te kijken, of beter gezegd die af te breken als oplossingsrichting, kijkt de regering nu veel breder. De verkenning die de Ministeriële Commissie Economie & Natuurherstel, de commissie met minister-president Schoof, uitvoert kent vier richtingen:
- Een juridische verkenning om vergunningverlening weer op gang te brengen;
- Een programma met maatregelen voor een geborgde daling van stikstofemissie en voor natuurherstel;
- Oplossingen bedenken voor bedrijven die sinds 2020 vergunningen kregen op basis van intern salderen;
- Ruimte zoeken in Brussel.
De brief staat vol met eventuele mogelijkheden waar naar wordt gekekenen Wiersma schrijft daar nog bij dat de brief geen complete opsomming geeft. Wiersma wil er maar mee aangeven dat gewoon naar alles wordt gekeken. Ik haal er even een paar zaken uit ter illustratie.
Wiersma wil graag het trappetje van Remkes weer terugbrengen in het beleid: innoveren, extensiveren, verplaatsen en stoppen. Dat trappetje zal vooral voor de landbouw gelden en klinkt heel anders dan het trappetje van oud-minister Van der Wal: stoppen, stoppen en stoppen.
ADC-toets
Voor kleine en tijdelijke deposities van stikstof wil het kabinet maatregelen nemen via onder andere een ADC-toets. Met zo’n toets zijn er mogelijkheden om projecten door te kunnen laten gaan met een zwaarwegend belang voor de maatschappij ten koste van natuur. Woningbouw, de energietransitie en de aanleg van infrastructuur zijn dan projecten waaraan wordt gedacht. Maar deze route kan wellicht ook PAS-melders legaliseren.
Pogingen van statenlid Adam Bakker in Overijssel om dat voor elkaar te krijgen, kunnen daar bij het college van Gedeputeerde Staten tot nu toe op weinig applaus rekenen en het provinciebestuur verwijst vooral door naar Den Haag als plek om die toets te promoten. Nu het kabinet dit zelf ook gaat verkennen, wordt er in ieder geval serieus naar gekeken.
Modeluitkomsten
Het kabinet gaat ook de ‘grenzen van de bruikbaarheid van modeluitkomsten’ verkennen en kwam afgelopen vrijdag ook al met het voorstel om een rekenkundige ondergrens in Aerius te stoppen van 1 mol.
In Aerius zit trouwens ook nog een extra veiligheidsmarge van 70 mol bij iedere berekening van depositie. Aerius verlaagt daarmee de KDW-grens, die ook al niet hard is, nog eens extra. Misschien kan het kabinet daar ook nog even naar kijken. Het is nog beter om Aerius voor vergunningverlening niet langer meer te gebruiken. Dat staat nog niet zo concreet in de brief, maar het is wel duidelijk dat de verkenning zich ook daar op richt.
Realistisch kijken
Ook de basis, de natuur zelf, wordt onder de loep genomen en is niet langer een heilig huisje. Wiersma geeft aan dat er ‘realistisch wordt gekeken naar verbetering van de aanwijzing van soorten en habitats in Natura 2000-gebieden en hoe dit zich verhoudt tot de huidige staat van instandhouding van soorten en habitats’.
Waar het noodzakelijk en mogelijk is, wil het kabinet aanwijzingsbesluiten en beheerplannen aanpassen. Dit is echt een honderdtachtig-graden-draai van de overheid en totaal anders dan de natuur-staat-op-omvallen-retoriek van de vorige minister en de natuurorganisaties.
Andere deskundigheid
De mensen die aan het huidige natuurbeleid hebben gebouwd en onder andere de landbouw graag gedecimeerd willen zien, zullen wel even moeten slikken. We kunnen natuurlijk verwachten als die mensen betrokken zijn bij de verkenningen, dat ze weinig mogelijkheden zien. Ik hoop dan ook dat de Commissie Schoof ambtenaren van andere ministeries inzet en andere deskundigheid aantrekt, zodat de ruimte die er wel ligt ook wordt gezien. Als dat gebeurt, dan komt er licht aan het eind van de stikstoftunnel.
