Wiersma wil nog geen normen voor ammoniak in varkensstallen

Onderzoekers van Wageningen University & Research concluderen in haar rapport 'Effecten van ammoniak op gezondheid en welzijn van varkens' dat er naar verwachting tot een niveau van circa 20 parts per million ammoniak in een varkensstal amper of geen sprake is van schade, maar dat bij een hogere concentratie de leefomgeving mogelijk wel minder aantrekkelijk is voor varkens.

Andere relevante factoren

„Uit het onderzoek van Wageningen UR blijkt dat een concentratie van ammoniak die hoger ligt dan 20 ppm”, zo schrijft de minister, „Een effect kan hebben op de in het onderzoek bestudeerde gebieden gezondheid en afweer, gedrag en stressfysiologie en productiviteit. Er zijn echter ook andere factoren redelijkerwijs relevant, zoals aansluiting bij internationale standaarden, meetbaarheid, handhaafbaarheid en mogelijk ook de praktische haalbaarheid. Ik neem dit alles mee in mijn overwegingen in het traject om te komen tot een nog meer dierwaardige veehouderij."

Blootstellingsduur

Ammoniak kan bij hoge concentraties schadelijk zijn voor de gezondheid van varkens. De mate van schadelijkheid is naast de concentratie volgens Wiersma ook afhankelijk van de blootstellingsduur: „De directe relatie tussen blootstelling aan ammoniak en ontstaan van gezondheidsproblemen is moeilijk vast te stellen, omdat vaak meerdere stalfactoren tegelijkertijd van invloed zijn op de gezondheid van de dieren.”

Lastig om te handhaven

De wet stelt dat het stalklimaat niet schadelijk mag zijn voor het varken. Echter, in de huidige regelgeving ligt niet vast wanneer daar sprake van is. Het betreft een open norm. Voor de PvdD onaanvaardbaar en de partij wil dat de minister duidelijke normen stelt en handhavend gaat optreden. Dit blijkt evenwel lastig te zijn

Zo heeft Wageningen University & Research onderzoek gedaan naar indicatoren die gebruikt kunnen worden door de varkenshouders en handhavers om inzicht te krijgen in situaties waarbij het stalklimaat onvoldoende is. Deze indicatoren zijn door de NVWA in 2018 opgenomen in het handhavingsprotocol dat gebruikt wordt om te bepalen of stalklimaat schadelijk is.

Nog geen kwantitatieve norm

De praktijk heeft echter uitgewezen dat dit handhavingsprotocol onvoldoende houvast biedt voor effectief toezicht. Daarom heeft het ministerie in 2022 in overleg met de NVWA aan Wageningen University & Research de opdracht gegeven om de mogelijkheden te onderzoeken om het huidige protocol aan te scherpen en te verduidelijken.

Dit onderzoek is eind december 2024 afgerond. Wiersma wil op basis van het rapport nu nog geen kwantitatieve norm voor de ammoniakconcentratie in varkensstallen vaststellen. De uitkomsten van het onderzoek wil ze wel meewegen in het traject om te komen tot een meer dierwaardige veehouderij.