POV-reactie Miljoennota: Varkens zijn bij uitstek circulaire dieren
De POV sluit aan bij de visie van de minister voor het zorgvuldig gebruik van hulpbronnen, minimale impact op mens, dier, klimaat, natuur en milieu. Ook het bevorderen dat de positie van de mensen die ons voedsel produceren in de keten wordt versterkt en er meer waardering voor voedsel moet zijn, zijn uitgangspunten die op steun van de POV kunnen rekenen. Wel vraagt de POV aan de Tweede Kamer inzet voor een gelijk speelveld binnen Europa en in Nederland. Dit betekent geen Nederlandse of provinciale ‘koppen’ op de regelgeving die niet betaald worden uit de markt. Op dit moment is er wel sprake van een ongelijk speelveld, denk aan de doorbelasting van inspectiekosten van de NVWA, voor het dierenwelzijn, bijvoorbeeld de 4-dagen eis voor zeugen, en verdergaand beleid in sommige provincies.
Circulaire economie
De POV is verheugd over de ‘circulaire gedachte’ in de nieuwe landbouwvisie van minister Schouten. Varkens zijn bij uitstek ‘circulaire’ dieren. Bij de verwerking van granen, aardappelen, suikerbieten, de productie van bier, enzovoorts komen grote reststromen vrij, die nu al naar de varkenshouderij gaan. Zo kan aan deze stromen een waardevolle bestemming worden gegeven. Wel vraagt de POV de minister om de kringlopen niet te beperken tot de landbouw alleen, maar veel breder te kijken. De circulaire economie steekt in op samenwerkingen met andere sectoren, waardoor een reststroom van de ene sector, tot waarde wordt gebracht in de andere. Zo zouden varkens in de toekomst wellicht ook een belangrijke bijdrage kunnen leveren aan het oplossen van het vraagstuk van de voedselverspilling (een reststroom van consumenten). Nu wordt veel voedsel door consumenten weggegooid omdat zij het niet meer willen eten. Gebruik van deze stroom voor de varkenshouderij vergt echter wel aanpassing van de regelgeving en aandacht voor het verwerkingsproces tot diervoer, het mag natuurlijk geen risico’s opleveren voor dieren en mensen (voedselveiligheid).
De POV sluit ook bij de visie van minister Schouten aan ten aanzien van het verminderen van het gebruik van kunstmest. Wanneer rundveehouders meer ruimte krijgen om de dierlijke mest van hun bedrijf te benutten - nu moeten bedrijven geregeld eigen mest afvoeren en kunstmest aanvoeren - dan komt er minder verdringing op de markt van dierlijke mest. En dat betekent meer ruimte voor varkensmest en lagere afzetkosten.
Kansen mestverwerking
Kringlooplandbouw biedt kansen voor mestverwerking. De ontwikkeling in mestverwaarding is nu vooral ‘aanbod-gedreven’. Omkering naar een vraaggestuurde bedrijfstak, ontwikkeling van producten waar vraag naar is, is noodzakelijk. Ook voor een efficiëntieslag in transport, logistiek en opslag zijn innovaties nodig.
Voor het sluiten van agrarische kringlopen is een professionele, optimale verwerking en vermarkting van biomassa van dierlijke oorsprong cruciaal: zonder meststoffen van dierlijke oorsprong zijn kringlopen niet te sluiten. Er zijn mogelijkheden en markten en deze moeten professioneel en vanuit de behoefte van de afzetmarkt ontwikkeld worden. Dit vraagt om professionaliteit en schaalgrootte. Schaalgrootte in de vorm van productiefaciliteiten om de kostprijs zo laag mogelijk te laten zijn. Maar ook schaalgrootte van organisaties die hun kerncompetentie hebben gemaakt van ontwikkelen, bewerken, verwerken en vermarkten van biomassa van dierlijke (en humane) oorsprong. En ook een robuust en handhaafbaar mestbeleid vraagt om transparantie, grootschaligheid en controleerbaarheid.
De landbouwvisie spreekt zich helaas niet uit over de wijze waarop innovaties en verbeteringen op het gebied van mestverwaarding gestimuleerd en gefaciliteerd gaan worden. En juist daar ligt een groot knelpunt voor de varkenshouderij: innovaties raken veel te vaak verstrikt in de procedures waardoor ontwikkelingen worden vertraagd of helemaal stagneren. De POV wil er samen met alle relevante partijen de schouders onder zetten zaken vlot te trekken, zodat innovaties eindelijk écht van de grond kunnen gaan komen.
Verduurzaming geblokkeerd
Veruit de meeste varkensstallen zijn al jaren voorzien van een luchtwasser. Een investering van al gauw 100.000 euro voor een gezinsbedrijf. Varkenshouders mogen alleen een type aanschaffen met een milieugoedkeuring van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat. Op 20 juli trok ditzelfde ministerie de milieugoedkeuring voor twee veel gebruikte typen luchtwassers, de biologische wasser en de combiwasser, weer in. Volgens staatssecretaris Van Veldhoven werken deze luchtwassers maar half zo goed tegen geur dan men had gedacht. Van Veldhoven baseert zich op een steekproef van Wageningen Universiteit. Varkenshouders zijn verbaasd, aangezien het ministerie er zelf voor zorgt dat de luchtwassers uitgebreid (een jaar lang) worden doorgemeten volgens een door het ministerie zelf vastgesteld meetprotocol. Varkenshouders zouden er dan op mogen vertrouwen dat aan die toetsing door de overheid enige waarde mag worden gehecht.
De bijstelling van de emissiefactoren heeft als gevolg dat verduurzaming wordt geblokkeerd. De POV is van oordeel dat de overheid zijn aandeel moet nemen in de nu ontstane problematiek en maximale ondersteuning moet bieden voor een oplossing. En dus niet, zoals nu het geval is, de verantwoordelijkheid voor het oplossen van het probleem eenzijdig bij de varkenshouderij neerleggen.
Klimaat- en milieubeleid
De Coalitie Vitalisering Varkenshouderij is ver gevorderd met het herijken van haar actieplan voor de vitalisering van de varkenshouderij. In het actieplan spelen vereisten op het terrein van leefomgeving en (stal)klimaat een cruciale rol. De activiteiten uit het actieplan vormen ook de basis voor de invulling van de warme sanering van de varkenshouderij zoals geformuleerd in het regeerakkoord. „Via deze route geven wij invulling aan de ambities die zijn geformuleerd in het kader van het Klimaatakkoord. Het grootste effect zal naar onze inschatting uitgaan van het sluiten van de mestverwerkingsketen waarbij mest sneller uit de stal zal worden verwijderd en in ‘gesloten’ mestopslag en mestverwerking zal worden verwerkt tot waardevolle mineralenproducten. Wij zullen vanuit de Coalitie een beroep doen op de financiële middelen die voor dergelijke innovaties beschikbaar komen voor het realiseren van de klimaatdoelstellingen.”
