PRRS of Influenza?

De overeenkomsten én de verschillen op een rij.

Vermijd contact zeugen en gespeende biggen Beeld: Boehringer Ingelheim

In de varkenshouderij is er bijna altijd sprake van een complex van luchtweginfecties (PRDC), al dan niet in combinatie met suboptimale huisvesting en management. Een regelmatig voorkomende combinatie van infecties op Nederlandse bedrijven is die van PRRS én Influenza, waarbij de ziekteverschijnselen op onderdelen veel op elkaar lijken. Al te graag wijzen we één ziektekiem als schuldige aan, maar de waarheid is vaak ingewikkelder.

In het Zakboek Varkens (Boehringer Ingelheim 4e herziene druk 2018) staat op bladzijde 97 een overzicht van symptomen die passend zijn bij PRRS dan wel Influenza (griep) infecties bij zeugen. Het overzicht zou de indruk kunnen wekken dat de beschreven verschillen duidelijk zijn en dat er sprake is van enkelvoudige infecties. PRRS en Influenza komen weliswaar regelmatig in combinatie met elkaar voor en lijken in bepaalde opzichten op elkaar, echter er zijn ook duidelijke verschillen. Onderaan dit artikel een overzicht van de verschillen en overeenkomsten tussen PRRS en Influenza.

Preventieve maatregelen

Gelukkig zijn er veel preventieve maatregelen die breed werken, maak daar gebruik van! Daarbij valt te denken aan een veelheid aan hygiënemaatregelen en het strak organiseren van dierstromen. Een goed hulpmiddel daarbij is een risicoanalyse met behulp van de COMBAT vragenlijst. Meer kiemgerichte maatregelen omvatten onder andere vaccinaties uitgevoerd volgens een zo effectief mogelijk protocol. Uw adviseur in deze is de dierenarts.

Geen gespeende biggen in de kraamstal Beeld: Boehringer Ingelheim

Een overzicht van de verschillen en overeenkomsten tussen PRRS en Influenza:

	PRRS	Influenza
Virusomhulsel (envelop)	Als de envelop kapot is, gaat het virus dood. Bijvoorbeeld door desinfectie of hitte en droogte.	idem
Mutatie	Snelle mutatie door kopieerfouten tijdens vermenigvuldiging of door uitwisseling van stukken genetisch materiaal tussen verschillende stammen (recombinatie). Recombinatie is vooral bij influenza een bekend fenomeen en kan een nieuwe epidemie veroorzaken. Enige mate van kruisbescherming tussen mutanten is vaak te verwachten, maar deze is meestal beperkt werkzaam (dit is ook mogelijk bij vaccinaties).	idem
Gevoelig	Varkens	Varkens en mensen
Infectieroute	Contact met lichaamsvocht van besmette varkens. Het meest effectief is direct contact met wondjes (rangorde gevechten of herhaaldelijk gebruik van dezelfde naald of castratiemesje). Verplaatsing door de lucht behoort tot de minst effectieve infectieroutes. Daarnaast kan er virusinfectie plaatsvinden van de zeug naar de ongeboren biggen.	Influenza infecteert een varken via de neus en de keel. Alleen de luchtwegen worden geïnfecteerd. Virusuitscheiding is er alleen vanuit luchtwegen via luchtdruppels (hoest, niezen) en slijm (snot, speeksel).
Verschijnselen	Biggen/ vleesvarkens: koorts, oogontsteking, longontsteking zonder hoest, huidbloedingen/ blauwe oren, secundaire bacteriële infecties en verhoogde uitval.	Ziek, koorts, hoest, benauwdheid en niezen. Typisch is een heftige ontsteking van het slijmvlies van de luchtpijp en aftakkingen daarvan
	Zeugen: verwerpen, vroeggeboorte (dag 100-110), doodgeboren en/ of slappe biggen, verhoogde uitval voor spenen.	Mogelijk verwerpen en terugkomen zijn een gevolg van koorts.
	Heel vaak is er sprake van langdurige recirculatie van PRRS virus op een bedrijf, gepaard gaande met onopgemerkte ziekteverschijnselen.	Snelle verspreiding door het bedrijf wordt steeds minder vaak gezien. Al te vaak blijft influenza op het bedrijf recirculeren, bijvoorbeeld bij de gespeende biggen.
Afweer	PRRS heeft een sterke voorkeur voor witte bloedcellen. Als die geïnfecteerd worden dan functioneert het immuunsysteem minder goed. Onder andere op deze manier ontregelt PRRS het immuunsysteem.	Herstel treedt meestal binnen 5-7 dagen op, waarna een individueel dier vrij snel volledig virusvrij wordt. Co-infecties zijn er vaak en deze verlengen de periode met ziekteverschijnselen.
Biestafweer	Biestantistoffen zoals die worden gemeten in het bloed van biggen bieden geen effectieve bescherming. Praktisch uitgangspunt is daarom dat biggen vanaf het spenen volledig gevoelig zijn voor PRRS infectie.	Influenza infecties kunnen vrijwel onopgemerkt verlopen als gevolg van (kruis-)bescherming door eerdere infecties of vaccinaties. Ditzelfde geldt ook voor gespeende biggen met een nog gedeeltelijke bescherming door biestantistoffen.