Rabobank: In 2030 telt Nederland 2.500 minder varkenshouders

Momenteel telt de Nederlandse varkenshouderij 4.300 bedrijven. Deze worden geëxploiteerd door circa 3.500 ondernemers. Gezamenlijk houden zij 12,4 miljoen dieren. De verwachting is dat in 2030 nog 1.000 ondernemers over zijn die veelal werken op meerdere locaties. De laatste decennia nam het aantal bedrijven elke tien jaar grofweg met de helft af.

Steeds strengere eisen

Als belangrijkste drijfveren voor deze versnelde herstructurering signaleert de Rabobank dat de Nederlandse stallen aan steeds strengere eisen moeten voldoen. Hieraan kan steeds moeilijker en op sommige locaties niet worden voldaan. Noodzakelijke investeringen kunnen vaak niet worden doorgevoerd in combinatie met schaalvergroting. Dit resulteert vaak in kostprijsverhoging. Als voorbeeld wijst de Rabobank naar de verscherpte regelgeving in Noord-Brabant. De Rabobank sluit niet uit dat andere provincies dit beleid gaan overnemen. Een aantal varkenshouders zullen moeten investeren om het bedrijf te moderniseren en toekomstbestendig te maken. Echter door onvoldoende rendement is dit niet altijd haalbaar waardoor bedrijven worden gedwongen te stoppen. Ook de stoppersregeling per 1-1-2020 zorgt voor een terugloop van het aantal bedrijven.

Warme sanering

Volgens de Rabobank is circa tweederde van de varkenshouders ouder dan 50 jaar en heeft in veel gevallen geen bedrijfsopvolger. De overheid heeft een budget van 200 miljoen euro gereserveerd voor de 'warme sanering van de varkenshouderij'. Hiervan zal 120 miljoen euro worden gebruikt voor het uit de markt halen van varkensrechten en beëindigen van bedrijven die overlast veroorzaken voor hun omgeving. De uitwerking van het plan vindt in 2019 plaats. De Rabobank verwacht dat circa 5 procent van het aantal varkensrechten zal worden opgekocht. Dit is sterk afhankelijk van de bijdrage vanuit onder andere de provincies. Voor de leefbaarheid van het platteland zal er namelijk ook een oplossing moeten komen voor het slopen van de vrijkomende stallen en herbestemming van gebouwen. Dit is volgens de Rabobank een rol voor de overheden.

Gevolgen opkoopregeling

Op basis van een voorzichtige schatting verwacht de Rabobank dat de opkoopregeling een effect heeft op de nationale productie van 1,8 miljoen biggen en circa 1 miljoen vleesvarkens. Het uiteindelijke effect hangt af van de geboden prijs voor de rechten en overige gestelde eisen. De Rabobank denkt dat het aanbod vleesvarkens voor de Nederlandse slachterijen stabiel kan blijven bij een afnemende levende export. De slachterijen kunnen dit deels zelf beïnvloeden door het maken van ketenafspraken.