Opinie: POV heeft verzoeningscommissie nodig
Het vroegtijdig opstappen van Ingrid Jansen en Eric Douma heeft de diepe verdeeldheid binnen de POV blootgelegd. Een interne strijd en weerstand die al zeker twee jaar duren en simpelweg zijn terug te brengen tot een verschil van mening tussen de aanhangers van de NVV-cultuur en LTO ondersteuners met de doctrine van één varkensgeluid als een verstikkend keurslijf.
Het prachtige motto van één varkensgeluid werd namelijk een dogma, dat wellicht te geforceerd en met te weinig aandacht voor de zorgen van de varkenshouders moest worden doorgevoerd. Dat in de afgelopen jaren de interne strijd van menings- en cultuurverschillen niet in alle openheid is gevoerd, heeft er nu ook voor gezorgd dat de tikkende tijdbom onder de POV bijna letterlijk is ontploft.
Hoe verder?
De belangrijkste vraag is: Hoe nu verder? In ieder geval mag de POV niet ten onder gaan, want zonder een overkoepelende organisatie zal de Nederlandse varkenshouderij veel minder invloed, macht en zeggenschap hebben. En met het oog op de moeilijke toekomst is het van belang dat varkenshouders gezamenlijk sterk staan. Als de POV nu wordt opgeheven, en die reële kans bestaat, zal de varkenshouderij verdeeld achterblijven met nog veel meer tegenstellingen en oud zeer dan vijf jaar geleden. Die verdeeldheid zal er voor zorgen dat de criticasters van de varkenshouderij nog meer grip krijgen op overheidsbeleid, maatschappelijke opinie en de toekomst van de Nederlandse varkenshouderij. Bovendien zullen partijen als VION en de Rabobank zich terugtrekken en wordt de geloofwaardigheid van de sector ernstig in getwijfel getrokken door de overheid. Kortom: het voortbestaan van de POV is van cruciaal belang. De doelstellingen van de POV, de argumenten en het euforisch gevoel tijdens de oprichting van de POV waarom een overkoepelende organisatie noodzakelijk was, zijn nog steeds belangrijk en aanwezig. Nagenoeg iedere varkenshouder staat hier ook achter; ook dat is ondanks de interne strijd niet veranderd.
Strijdgewoel
Wat moet er dan gebeuren om te zorgen dat de POV niet in het strijdgewoel ten onder gaat? Eigenlijk is dat heel simpel en tegelijkertijd de meest volwassen manier waarop mensen met tegenstellingen om zouden moeten gaan. Ten eerste moet er een totale transparantie in de discussie komen. Geen achterkamertjespolitiek of overleggen met de deur gesloten. Geen varkenshouders of bestuurders die ‘anoniem’ hun commentaar uiten, maar gewoon in alle openheid een mening geven. Helderheid geven over alle acties en beleid tijdens vergaderingen en ruimte voor criticasters. Daarnaast is het belangrijk dat er erkenning is dat er nog steeds een verschil in DNA tussen NVV en LTO bestaat. Dat poets je niet zomaar weg met mooie woorden en doelstellingen. Juist het verschil in DNA zou de POV moeten omarmen en gebruiken. De NVV was voorheen een dynamische organisatie, doordat iedere varkenshouder het gevoel had dat er naar hem of haar werd geluisterd; hoe kritisch hij of zij ook was. LTO was en is sterk door de interne en hiërarchische organisatiestructuur, het grote netwerk en de brede expertise. Die verschillen in DNA en focus op de kracht van beide organisaties kunnen prima functioneren in één overkoepelende sectororganisatie.
Totalitaire bijsmaak
Maar wellicht moet het streven naar één varkensgeluid - dat is verworden tot een dogma met een soort totalitaire bijsmaak - losgelaten worden. Eén varkensgeluid kan. Niet op basis van communicatie, maar juist gericht op alleen beleid. Misschien is het daarom belangrijk om de POV geen taak als enige belangenbehartiger te geven. Laat de NVV en de LTO gewoon weer hun eigen taken van belangenbehartiging oppakken en kom op een constructieve manier samen in de POV. De POV zou zich daarom veel meer moeten richten op overkoepelende taken als PR, handel, fondsen of onderzoek.
Kleur bekennen
Een andere oplossing ligt eigenlijk niet voor de hand. Doorgaan op dezelfde leidinggevende manier is onmogelijk, want inmiddels hebben de varkenshouders hun hakken in zand gezet en de ruggen in trots gerecht. Dit is een strijd die alleen maar verliezers kent. Elkaars meningsverschillen erkennen en het debat openlijk aangaan, is bovendien de democratische weg. Nederland wordt al decennia lang geregeerd door regeringen bestaande uit verschillende partijen die een gezamenlijk beleid voeren. Dus waarom kan dit niet gelden voor de POV? Maar om bestuurlijk met een frisse lei te beginnen, moet de onderste steen wel boven water komen over wat er in de afgelopen periode gebeurd is. Dat zal geen prettige periode zijn en varkenshouders moeten daarbij eerlijk hun kleur en positie bekennen. Dat dit kan, hebben de Zuid-Afrikaners laten zien in hun verzoenings- en waarheidscommissie. Zonder die commissie, waarin iedereen de onverbloemde waarheid zonder represailles moest en mocht uitspreken, zou Zuid-Afrika ondergedompeld zijn geweest in een bloedige burgeroorlog. Varkenshouders zouden hier een voorbeeld aan kunnen nemen om de POV te redden. Het is nog niet te laat.
