'Minister, maak uw landbouwvisie concreet!'

Helma Lodders (VVD) vroeg de minister om duidelijk te maken hoe ze haar visie concreet gaat vertalen naar beleid. Ze wilde weten op welke manier de regering de belemmeringen gaat wegnemen waar boeren tegenaan lopen als ze de visie van de minister willen invullen. „Of het nu gaat om het gebruik van reststoffen, de inzet van groene kunstmest, of het optimaal kunnen toedienen van dierlijke mest; er zijn veel voorbeelden van belemmeringen bij het sluiten van kringlopen.“

Ook Jaco Geurts (CDA) wilde dit weten. „De visie biedt perspectief voor boeren en ons land, maar het gaat nu om de uitvoering.“ Daar had hij vragen over. „Hoe draagt de minister bijvoorbeeld bij aan nieuwe afzetkanalen voor boeren, zodat die een beter inkomen kunnen verdienen? En wanneer gaat de minister de knoop doorhakken over het pachtbeleid?“

Wat wantrouwend

Laura Bromet (GroenLinks) was wat wantrouwend. „Iedereen, van LTO tot Greenpeace, is enthousiast over de visie, maar hoe kan dat in een gepolariseerd krachtenveld als de landbouw?“

Zonder zicht op de consequenties kan iedereen de visie steunen, vond ze, maar bij de uitwerking zal blijken dat er ook pijnlijke keuzes gemaakt moeten worden.

„De boeren vragen om duidelijkheid. Geef ze die dan ook!“, riep ze de minister toe. „En wees ook eerlijk, want voor sommige boeren betekent uw visie misschien wel het eind van hun bedrijf.“

Ook wat de SP betreft, is het uitwerkingshoofdstuk de achilleshiel, vertelde Frank Futselaar. „De minister legt de uitwerking bij de sector, en af en toe mag de overheid de regie voeren. Maar het is naïef om te denken dat de benodigde transitie uit de sector zelf kan komen; het is moeilijk om een voortrekkersrol te nemen als je economische situatie precair is. Het is niet vanzelfsprekend om nieuwe investeringen te doen als je marges heel klein zijn.“

Concrete stappen

De SGP stoort zich juist niet aan het uitblijven van concrete stappen. „Het is een sterk punt dat overheid en maatschappelijke partijen samen afspraken gaan maken“, vond Roelof Bisschop, „dat je niet enkel achter de bureaus of alleen maar met deskundigen gaat bedenken hoe het moet, maar dat je ook de maatschappelijke partijen erbij betrekt.“

Toch had hij daar nog bedenkingen bij. „Ik had het nog sterker gevonden als de minister ook de boeren zelf in die gesprekken zou betrekken“, vertelde hij. „Dus niet met de verbanden en organisaties, maar ga nou gewoon eens met de boeren zelf om tafel. Ga eens in gesprek met de mensen die dagelijks vroeg opstaan, de koeien melken en de oogst binnenhalen. Ik ben ervan overtuigd dat, als je een beroep doet op de mensen uit de praktijk, dit de uitwerking echt zeer ten goede zal komen.“

In de eerste zitting luisterde de minister vooral. In de tweede zitting, donderdag vanaf vijf uur, zal ze antwoorden geven.