Vooruit- en terugblik op voerprijzen

De graannoteringen begonnen het jaar met een daling. Opvallend was het grote prijsverschil tussen de verschillende granen. Maïs was een stuk goedkoper dan tarwe en gerst door de goede oogst en ook de wereldvoorraad van tarwe steeg maar door de grote export van tarwe bleven de prijzen op een relatief hoog niveau.

Onrust in Oekraïne
Medio februari vonden de noteringen de weg naar boven wat veroorzaakt werd door de onrust in Oekraïne, de onzekerheid over de ontwikkeling van de wintergranen op het Noordelijk halfrond en de grote internationale vraag. Vanaf mei daalden de noteringen door de prima oogstvooruitzichten. Wereldwijd was er meer graan gezaaid en in de belangrijke productiegebieden op het Noordelijk halfrond waren de oogstverwachtingen uitstekend. Uitzonderingen hierop waren de wintertarwe in de VS die door droogte achterbleef in ontwikkeling en ook de opbrengsten in Canada werden niet hoog ingeschat.

Verder bleek de economische situatie en de burgeroorlog in Oekraïne weinig invloed te hebben op de graanopbrengsten. Door het grote aanbod van gerst was het verschil tussen de tarwe- en gerstnoteringen in de eerst helft van 2014 relatief groot. In de tweede helft was dit verschil kleiner door een “maar gewone” gerstoogst en de goede exportmogelijkheden. In de zomerperiode bleven de graannoteringen verder onder druk staan door de goede graanopbrengstprognoses.

Dieptepunt in september
Wel was de kwaliteit van de geoogste tarwe in Europa niet altijd voldoende. Door de neerslag tijdens de oogstperiode is de kwaliteit van veel tarwe met name in Frankrijk onvoldoende om bestemd te worden voor export. Europa leek overspoeld te worden met voertarwe waardoor de noteringen verder onderuit gingen. Het dieptepunt van de graannoteringen werd end september bereikt. Terwijl zowat iedereen ervan uitging dat de noteringen nog verder zakten, omdat de maïsoogst op het punt stond te beginnen, bleek later dat het tegengestelde gebeurde.

De oorzaken hiervoor waren de export van Europese tarwe die boven verwachting was, de maïsoogst in de VS was verlaat door de slechte weersomstandigheden, de slechte start van de wintertarwe in Rusland en Oekraïne en misschien wel de belangrijkste oorzaak de kapitaalvlucht uit de financiële markten (olie, aandelen) naar de grondstofmarkten.

Later bleef vooral bij tarwe de prijs oplopen. Door de wereldwijd hoge vraag en de export beperkende maatregelen door Rusland bleven de noteringen verder oplopen.

Vooruitzichten gunstig
Voor 2015 is de verwachting dat de noteringen in de eerste maanden gaan stabiliseren om later in het jaar (vanaf maart?) te dalen. Fundamenteel is de markt niet veranderd. De graanoogst in 2014 was prima en de voorraden liggen op een zeer hoog niveau. Bij een normaal verloop van het groeiseizoen in het voorjaar zal meer en meer het besef komen dat er nog veel graan in opslag ligt en dat er plaats gemaakt moet worden voor de nieuwe oogst.

Ook zijn tot nu toe de vooruitzichten voor de graanoogst van 2015 gunstig. Er zijn veel wintergranen gezaaid en de omstandigheden zijn redelijk positief. De grote onzekerheid zijn natuurlijk de weersomstandigheden, maar normaal gesproken krijgen we in 2015 opnieuw een goede graanoogst.

Citrus- en Duitse pulp
De totale hoeveelheid pulp (citruspulp, bietenpulp) is wereldwijd gezien maar een kleine grondstof en is vooral geschikt voor verwerking in rantsoenen voor rundvee en varkens. Het prijsniveau van pulp wordt vooral beïnvloed door de graanprijs.

Citruspulp volgt de noteringen van bietenpulp maar in de eerste helft van het jaar was bietenpulp krap beschikbaar en relatief duur waardoor citruspulp een goedkoop alternatief was. Dit jaar viel de suikerbietenoogst in Europa mee waardoor bietenpulp vanaf september ruim beschikbaar en dus goedkoop was.

Eiwitrijke grondstoffen
De prijzen van de eiwitrijke grondstoffen begonnen het jaar op een relatief hoog niveau. Zowel sojaschroot al raapzaadschroot werden de eerste maanden fors duurder, vooral veroorzaakt door een beperkte beschikbaarheid en de lage voorraden. In Brazilië was er wat onzekerheid over de minder gunstige groeiomstandigheden en waren er vragen of de infrastructuur de enorme sojaoogst wel kon verwerken.

Gaandeweg het jaar stonden de sojanoteringen onder druk door de positieve oogstprognoses voor de sojaoogst in de VS. Deze daling werd getemperd door de wisselkoers van de euro/dollar. Met ruim 106 miljoen ton was de sojaopbrengst in de VS een absoluut record. Verwacht werd dat de sojanoteringen hierdoor flink zouden dalen maar door de oogstvertraging, door minder goede weersomstandigheden, de problemen met het vervoer (te weinig capaciteit) en een grote vraag naar soja bleef een flinke prijsdaling uit.

Voor het huidige seizoen wordt er wereldwijd een record sojaoogst verwacht van 308 miljoen ton wat 24 miljoen ton meer is dan het vorige seizoen. Het is nog vroeg, want de soja op het Zuidelijk halfrond is nog niet allemaal gezaaid. Maar onder normale omstandigheden is er een record sojaoogst te wachten. De eerste berichten over het Zuidelijk halfrond zijn positief, met een groter areaal en gunstige groeiomstandigheden.

Ontwikkeling in China
Naast de weersomstandigheden zijn ook de economische ontwikkelingen van groot belang. Groeit de economie wereldwijd dan stijgt het sojaverbruik. Zeker de economische ontwikkeling in China heeft een grote invloed omdat het land jaarlijks meer en meer soja importeert.

Ook voor raapzaadschroot was er in 2014 een vrij forse prijsbewegingen. In de maanden maart t/m juli was raapschroot krap met hoge prijzen tot gevolg. Met het beschikbaar komen van de nieuwe oogst in augustus daalden de noteringen fors. De prijzen van zonnepitschroot waren in 2014 redelijk stabiel en zijn afhankelijk van de prijzen van soja- en raapzaadschroot. Vanaf oktober was er een daling, veroorzaakt door het beschikbaar komen van de nieuwe oogst.

Voor het volgend jaar is de algemene verwachting dat de prijzen van de eiwitrijke grondstoffen en met name voor soja onder druk komen te staan. Aan de termijnnoteringen is dit nu al te zien, waarbij de prijzen voor sojaschroot vanaf mei 2015, met het beschikbaar komen van de oogst uit Zuid Amerika, ruim 30 euro per ton lager zijn.

Beweeglijkheid van prijzen
Kenmerkend voor de grondstoffenmarkt in 2014 was evenals de voorgaande jaren de volatiliteit (beweeglijkheid van de prijzen) op de beurzen wat naar verwachting de komende jaren zal doorzetten. Meer dan ook zullen factoren van invloed zijn die buiten onze bedrijfstak liggen zoals de dollarkoers, onrust in de wereld, de olieprijs, de economische ontwikkelingen, etc.

Voedselproductie wereldwijd staat meer en meer in de belangstelling omdat de wereldbevolking en het gebruik van biobrandstoffen flink zullen gaan toenemen. De vraag is dan natuurlijk of de productie de consumptie kan bijhouden? Het landbouwareaal kan nog wat uitgebreid kan worden en de opbrengsten per hectare kunnen nog flink verhoogd kunnen worden. Dit laatste door gewasveredeling (GMO-gewassen?), kunstmest, gewasbeschermingsmiddelen, irrigatie, etc.

Verreweg de belangrijkste factoren die van invloed zijn, op de opbrengsten zijn de weersomstandigheden. Het blijft dus zoeken naar het evenwicht waarbij er jaren zullen zijn dat de productie tegenvalt en de prijzen (flink) zullen stijgen, afhankelijk van de voorraden. En er zullen jaren zijn waarbij de productie meevalt en de prijzen (flink) onder druk kunnen komen.

Koers euro/dollar
In het begin van het jaar 2014 was de koers nog rond de 1,36. In de 2e helft van het jaar bleek de euro alsmaar zwakker worden t.o.v. de dollar. De koers lijkt zich nu te stabiliseren rond de 1,24. De koersontwikkelingen van de dollar en de euro zijn van groot belang, omdat veel grondstoffen in dollars afgerekend worden (bv sojaschroot) en de koers van invloed is op de graanexporten naar buiten Europa.

Hoe sterker de euro hoe lastiger het voor Europa wordt om graan te exporteren, maar hoe goedkoper de grondstoffen worden die in dollars betaald moeten worden.