Hoe om te gaan met het PED virus

PED in onze regio. Wat is het en hoe gaan we er mee om?

Wat is PED?

PED (Porcine Epidemische Diarree) is een virus dat alleen bij varkens diarree kan veroorzaken. Dit gebeurt door het aantasten van het slijmvlies van de dunne darm. PED is een zogenaamd coronavirus, dat na infectie van het var-ken, in hoge concentraties wordt uitgescheiden.

Zijn er meerdere stammen van PED?

Ja, er zijn er vele. De kwaadaardige variant (met hele hoge sterfte tot wel 90 % bij de kraamstal biggen) houdt Amerika en Canada al geruime tijd in zijn greep. In Duitsland is afgelopen zomer de eerste uitbraak geweest van een milde stam. Deze stam geeft momenteel meer problemen dan gehoopt (o.a. sterfte van kraamstal en gespeende biggen).

Hoe kunnen varkens besmet worden?

Varkens kunnen door opname van virusdeeltjes via de bek besmet worden. Het virus bevindt zich vooral in mest, maar kan ook via de lucht verspreid worden. Ook ongedierte kan een rol in de verspreiding spelen.

Hoe snel verspreidt PED?

De tijd tussen besmetting en ziek worden van het varken ligt tussen de 1-4 dagen. Tussen de 6 - 35 dagen na infectie blijven de dieren het virus in grote mate uitscheiden. Antistoffen tegen PED zijn tussen de 7 en de 14 dagen na infectie voor het eerst aantoonbaar in het bloed.

Bestaat er een goed vaccin tegen PED?

Nee, de vaccins die in Amerika getest zijn, zijn onvoldoende effectief. Ook beschermen runder rota-corona vaccins niet tegen dit corona virus.

Hoe herken je PED?

Bij de eerste uitbraak van PED bij vleesvarkens in Nederland werden de dieren lusteloos, stopten met eten, hadden lichte verhoging en kregen na enkele dagen weer eetlust. De diarree ging echter door.

Het beeld van de diarree was erg variabel (waterdun geel tot steviger en donkerder). Er was geen opvallende geur, bloed of slijm in de mest aanwe-zig. De diarree spreidde zich snel door een groot aantal afdelingen ongeacht leeftijd en oplegdatum. Er was na 3 weken spontaan herstel en er waren geen dieren dood gegaan.

Echter, er is recent PED-virus gevonden op bedrijven waar nauwelijks tot geen klinische verschijnselen te zien waren. Het beeld van de diarree kan o.a. lijken op Salmonella. Deze bacterie geeft echter koorts en spreidt zich doorgaans minder snel.

Wat kan ik doen om PED buiten het bedrijf te houden?

Via extreem goede hygiëne is PED in principe buiten te houden. 

• Ontvang geen vrachtwagens die niet goed ontsmet zijn. Met name wielen van de wagens en matten in de cabines zijn gevarenbronnen. Het transporteren van biggen op wagens die ook vleesvarkens vervoeren is niet gewenst. Maak hierover duidelijke afspraken met uw vaste transporteur.
• Neem varkens die de stal hebben verlaten niet meer terug. Dit vereist dus goed, en op tijd uitzoeken van de dieren.
• Wissel niet van herkomstbedrijf(ven).
• Zorg voor een goede scheiding tussen schone en vuile weg. Zet het schone gedeelte, indien nodig, af.
• Zorg dat er geen mensen in de stal komen die hier niets te zoeken hebben.
• Verminder het aantal bezoeken door erfbetreders.
• Laat mensen die de stal bezoeken bij voorkeur douchen, handschoenen aantrekken en petjes op zetten. Hun auto’s mogen alleen maar geparkeerd worden op “de vuile weg”.
• Blijf zelf altijd nadenken.

Als er PED in mijn stal is, wat kan ik dan doen en verwachten?

Om hierover een beslissing te nemen, is goed overleg met uw dierenarts zeker noodzakelijk. Er zijn twee meningen: mening 1: als het binnen is, is er toch niets meer aan te doen en dan is het ‘doorsmetten’ van het virus door mest van zieke dieren aan gezonde dieren te geven de enige optie.

Mening 2: als het binnen is probeer het virus dan vooral niet te verspreiden. Waarom zou je gezonde varkens ziek maken? Bij de laatste strategie is snelle diagnostiek natuurlijk essentieel.

De buitenlandse ervaring leert dat er na de eerste uitbraak van PED na een aantal maanden een tweede uitbraak, zeker bij de hoog pathogene variant, te verwachten valt. De reden hiervoor is meestal de instroom van nieuwe onbeschermde dieren (bijvoorbeeld gelten).

Hoe wordt de diagnose PED gesteld?

Bel bij verdenking uw dierenarts. Mest kan onderzocht worden met een spe-ciaal ontwikkelde PCR test bij de GD. Deze test kost rond de 80 á 90 euro. De test wordt op dit moment 2 maal per week uitgevoerd (dinsdag en donder-dag). U kunt eventueel zelf monsters, na overleg met uw dierenarts, nemen.

Is PED een aangifteplichtige ziekte?

Nee. Dat is ook de reden waarom de uitbraken in Duitsland pas heel laat bij andere landen bekend werden. Ook in Nederland wordt door de overheid de plaats en de naam van de besmette bedrijven niet ge-noemd. Privacy is natuurlijk belangrijk, of dit voor de sector als geheel verstandig is, is de vraag.

Wat wordt er nu tegen gedaan?

De belangengroepen zijn recent bij elkaar gekomen om een plan uit te werken. Het verschil tussen de aan-pak van de Verenigde Staten en Canada is groot. Canada heeft veel meer succes gehad bij het beperken van de verspreiding.

Het grote verschil is dat Canada direct openheid van zaken heeft gegeven en zich meer op externe biosecurity (hoe voorkom ik insleep in de stal?) heeft gericht. Op onze praktijken hebben we zelf extra hygiënemaatregelen genomen.

Eindconclusie:

1. Probeer te voorkomen dat uw bedrijf besmet raakt door zeer zorgvuldige hygiëne maatregelen.
2. Bij verdenking overleg met ons hoe te komen tot een sluitende diagnose.
3. Overleg over de manier van aanpak met uw dierenarts.