‘Staartbijten kost sector ruim 8 miljoen'

Rond de 2,1 procent van de gespeende biggen en vleesvarkens overkomt het. De kosten zijn 7,63 euro per beschadigd big en 9,09 euro per vleesvarken.

Voor een bedrijf met 500 zeugen kost staartbijten 2.142 euro en voor een vleesvarkensbedrijf met 4.000 plaatsen 2.383 euro. Bijna 100 procent van de biggen wordt gecoupeerd, ondanks dat routinematig couperen niet meer is toegestaan.

De Oosthof Samenwerkende Dierenartsenpraktijken besteedt daarom aandacht aan dit onderwerp in zijn nieuwsbrief. Aan de hand van twee vragen:

Waardoor gaan varkens staartbijten?

De meest genoemde factoren zijn de afwezigheid van kauw en wroetmateriaal (verveling), suboptimaal klimaat, hoge bezettingsgraad, een laag aantal vreetplaatsen of beperkt voeren, transport, overleggen, gezondheidsproblemen, genetica en voeding (eiwitten, aminozuren, mineralen).

Het gedrag van het varken is, ondanks de selectie die heeft plaatsgevonden, eigenlijk niet anders dan die van het wilde zwijn. Het grootste deel van de actieve tijd besteden zwijnen aan wroeten en kauwen.

Verrijking

Dit gedrag is cruciaal voor het zwijn om te kunnen overleven in het wild en het dier beloont zichzelf ermee door het vinden van voedsel. Ook onbeperkt gevoerde varkens hebben behoefte aan wroeten en verrijking.

Gebrek aan verrijking kan dus staartbijten, maar ook oorbijten, onrust, minder speelgedrag, een slecht geheugen (dat is onderzocht), zwaardere bijnieren (door chronisch verhoogde stresshormonen) en meer maagzweren tot gevolg hebben. Goed verrijkingsmateriaal moet effectief zijn, praktisch, veilig voor varkenshouder en varken en betaalbaar.

Wat te doen als varkens staartbijten?

De oorzaak wegnemen als dit duidelijk is (zoals tocht), afleidings-materiaal zoals stro geven, de staartbijter of het slachtoffer uit de groep halen of insmeren van de staart. Echter het is vaak moeilijk te stoppen als het eenmaal is begonnen.

Omdat het couperen van staarten uiteindelijk niet meer getolereerd zal worden, is het verstandig om nu kennis en ervaringen op te doen. Selectie op gedrag (genetica), weten welke dieren het zijn die als eerste gaan bijten, weten welke opgroeicondities van belang zijn, rol van de voeding en de omgevingsverrijking.

De varkenssector heeft de laatste jaren veel gedaan aan welzijn. De kwaliteit van de stallen, de zorg, het voer en de gezondheid zijn sterk verbeterd. De bedrijven voldoen aan de eisen die de overheid heeft gesteld.

Zelf behoefte aan

Echter door het focussen op deze eisen wordt soms onvoldoende de vraag gesteld waar het dier zelf behoefte aan heeft, terwijl het varken prima kan aangeven wat het wel of niet wil.

Omdat staartbijten een symptoom is wat aangeeft dat er bepaalde zaken voor het varken niet in orde zijn, kun je het ook omdraaien. Op het moment dat het niet meer nodig zou zijn om te couperen, wat zou dit dan in totaal opleveren? Zouden deze varkens financieel meer renderen, naast minder werk, minder imagoschade en een lager antibioticagebruik? Deze vraagt stelt De Oosthof in haar nieuwsbrief.