Milieueffecten ‘Week zonder Vlees’ vrijwel nihil
De argumenten voor een vleesloze week zijn vooral gericht op een beter milieu; alhoewel de initiatiefnemers hopen dat dit een opmaat is voor een vleesloze maand, vleesloos jaar en vervolgens een vleesloze wereld. Op dit moment wordt echter vooral gefocust op CO2 vermindering door minder vlees te eten, omdat die boodschap vertelt dat we ons zelf van de ondergang kunnen redden door te stoppen met vlees. Doemscenario’s verkopen beter dan een scenario waar een minderheid een meerderheid wil dwingen om te stoppen met iets.
CO2 voetafdruk
Wat levert een vleesloze week nu aan milieuvoordelen op? Blonk Consultans heeft in opdracht van de organisatie van de campagne de milieu-impact van de reductie van de consumptie van vlees gekwantificeerd. Daarbij heeft het ook de CO2 voetafdruk van vleesvangers meegewogen om een realistischer beeld te schetsen. De uitkomst is een besparing van 10,2 kg CO2 equivalenten per week per Nederlander ofwel 173,4 miljoen kg en omgerekend 0,1734 Mton. Dat klinkt veel, maar Nederland stootte in 2018 zo’n 163 Mton uit. Als 17 miljoen Nederlanders (jong en oud, ziek en gezond) aan de vleesloze week deelnemen, vermindert de Nederlandse CO2 uitstoot met 0,106 procent. Dat is nauwelijks een druppel op een gloeiende plaat.
Verwaarloosbaar
Wereldwijd is de bijdrage geheel verwaarloosbaar, want de Nederlandse bijdrage van 0,163 Gton is slechts 0,44 procent van de 37 Gton CO2- equivalenten die de mensheid jaarlijks op wereldschaal uitstoot. En voor wie nog even verder wil rekenen: De wereldwijde natuurlijke CO2 productie ligt jaarlijks rond de 770 Gton (exclusief de menselijke bijdrage) , terwijl diezelfde aarde 788 Gton CO2 opneemt. Daarbij is er ongeveer 7 Gton CO2 nodig voor een verhoging van 1 ppm CO2 in de lucht, terwijl de totale hoeveelheid CO2 in de atmosfeer wordt geschat op ongeveer 400 ppm. En als de wetenschap, zoals recentelijk opnieuw werd aangehaald door het AD, nog steeds niet weet hoe groot de invloed van CO2 op de temperatuur is, dan is de claim dat vlees minderen het klimaat helpt onzin. Het feitelijk effect van een vleesloze week is gewoon nihil.
Geen klimaatoplossing
Daarnaast blijkt uit een onderzoek van Oxford University, gepubliceerd in Frontiers in Sustainable Food Systems, dat vleesvervangers alleen de klimaatverandering niet zullen oplossen. Waarom niet? Omdat de productie van vleesvervangende producten meestal aanzienlijke hoeveelheden energie vereist en, totdat iemand een nieuwe vorm van energie bedenkt, dit niet of nauwelijks bijdraagt aan de daadwerkelijke vermindering van broeikasgassen. In de berekening van Blonk Consultancy wordt het vlees niet 100 procent vervangen door vleesvervangers uit de fabriek. Als ze dit wel hadden gedaan, was de zogenaamde milieuwinst waarschijnlijk veel kleiner geweest. Geconsumeerde peulen, boontjes en noten hebben namelijk een kleinere CO2 voetafdruk.
Supermarkten sponseren ook
De Week zonder Vlees heeft dus niets met een cijfermatige werkelijkheid van een milieueffect te maken. Het is een marketingmiddel voor NGO’s, een zoveelste aanval op de consumptie van vlees en de veehouderij, en een indirecte promotie voor de fabrikanten van vleesvervangers. Afgezien van alle fabrikanten van vleesvervangers en vers geblikte bonensoep zijn het echter ook supermarkten die deze vleesloze week sponsoren. Waarom? Eigenlijk is het antwoord simpel: De supermarkten doen mee, omdat ze op deze wijze een maatschappelijk verantwoord imago hopen te krijgen. Ondertussen hebben ze volgende week het vlees alweer in de aanbieding om klanten te lokken. Dit is dus pure marketing om te voorkomen dat er weer negatieve berichten over de supermarkt vanuit de NGO’s gepubliceerd worden. De macht van campagnes en propaganda is groot; meedoen met een nutteloze campagne is goedkoper, gemakkelijker en vooral imagoveiliger voor de supermarkten.
Antwoord veehouderij
Maar moet de veehouderij de vleesloze week dan helemaal negeren? Waarschijnlijk niet. Het antwoord vanuit de veehouderij op de Week zonder Vlees komt erop neer dat de veehouderij zou moeten streven naar een efficiëntere, milieuvriendelijkere en energie-neutrale productie van vlees. Zo kan de sector de maatschappij laten zien dat er verantwoord geproduceerd wordt en daarmee neemt ze de wind uit de zeilen van de NGO’s en wordt de vleesvervanger niet meer dan een aanvulling en niet een invulling van ons menu.
Leesvoer
