Klimaatakkoord moet ook Natura 2000 tegen ammoniakuitstoot beschermen

In het regeerakkoord stond al “…In samenwerking met de boeren wordt in de directe omgeving van Natura 2000 gebieden bekeken of agrarisch natuurbeheer een bijdrage kan leveren aan minder intensief landgebruik en daarmee aan de klimaatopgave en natuurherstel…”. Het kabinet zegt ruimte te willen bieden aan de doorgaande agrarische bedrijven en daarmee ook jonge boeren toekomstperspectief bieden. Deelname aan de maatregelen gebeurt op vrijwillige basis met als doel de reductie die gerealiseerd wordt ten gunste te laten komen aan versterking van natuurwaarde in de Natura 2000-gebieden en de helft aan ontwikkelingen in de veehouderijsector.

Hoeveel CO2 reductie dit gaat opleveren, staat niet vermeld in het Klimaatakkoord. In het akkoord staat dat de inzet op klimaatmaatregelen ondersteunend is bij de verdere ontwikkeling naar een integrale verduurzaming van de veehouderij en de omslag naar kringlooplandbouw. Met andere woorden: de paragraaf lijkt meer over natuurbescherming dan verkleining van de CO2-voetafdruk te gaan.

Klimaatambities ammoniak

Naast de 100 miljoen euro is er ook een pot van 252 miljoen euro (inclusief de gelden van de warme sanering varkenshouderij), die onder meer bedoeld is voor emissiearme melkveestallen en varkensstallen; geïntegreerde aanpak uitstoot methaan en ammoniak; onderzoek nitrificatieremmers en duurzame stalsystemen voor de varkenshouderij. Dit moet 1,2 tot 2,7 Mton CO2 verminderen. Het realiseren van de klimaatambities vraagt volgens het Klimaatakkoord per sector om een gezamenlijke aanpak van de hele keten. Gezamenlijk moet het plan van aanpak voor ‘Klimaatverantwoorde zuivelsector in Nederland’ (melkveehouderij en zuivel) en ‘Vitalisering varkenshouderij en het Klimaatakkoord’ (varkenshouderij) worden uitgevoerd.

APK voor stallen

Het Rijk neemt het voortouw in het uitwerken van regelingen voor het ontwikkelen en stimuleren van innovaties en investeringen in duurzame en emissiearme stalsystemen met een bron- en diergerichte samenhangende emissiereductie van broeikasgassen, ammoniak, geur en fijnstof. Deze regelingen hebben zowel betrekking op innovatie- en pilotprojecten en emissiemetingen als op investeringsprojecten voor ‘first movers’. Er komt wellicht ook een APK voor stallen.

Ammoniak en lachgas

Wellicht is het vreemd dat ammoniak in het Klimaatakkoord wordt vermeld, omdat ammoniak geen broeikasgas is. Maar lachgas kan ook indirect ontstaan uit ammoniak. Ammoniak dat neerslaat op of in de bodem, kan via nitrificatie van ammonium in nitraat worden omgezet en dan weer gedeeltelijk denitrificeren. Bij beide processen komt lachgas vrij. Ammonium (NH4+) uit de mest kan vervluchtigen als ammoniak (NH3). Daarnaast kan het uitgescheiden ureum in urine door het enzym urease worden omgezet in onder andere ammoniak. Dat enzym is afkomstig van in de vaste mest voorkomende bacteriën. Ongeveer 20 procent van de broeikasgasemissie op een melkveebedrijf wordt veroorzaakt door directe emissie van lachgas, een kleine 5 procent door indirecte emissie van lachgas uit ammoniak.