LTO gaat voorzichtig de barricades op
Bij zijn aantreden als voorzitter van LTO, op 1 januari 2017, verzekerde Marc Calon de Nederlandse boeren en tuinders dat hij als het nodig is de barricades op zou gaan. In de officiële reactie die zijn organisatie vorige week gaf, als reactie op de oproep om de demonstreren, was dat echter niet te zien. Zijn LTO 'deelt de zorgen van de actievoerders' en 'begrijpt de behoefte tot een krachtig statement'. Maar mee demonstreren, nee, daar wilde de LTO-top niet aan. Liever zijn ze bezig om 'via politieke wegen een zo goed mogelijk resultaat voor de land- en tuinbouw te halen'. Dat is niet de meest zichtbare en makkelijke weg, schreef LTO, maar wel de meest effectieve.
Een week later verklaart Dirk Bruins, voorzitter van LTO Noord: „Wij gaan een krachtig statement maken, met veel boeren en tuinders in Nederland.” Boeren zijn het zat wat over hen wordt uitgestort, zegt hij, de regelgeving, maar vooral ook het framen. „We zijn het zat steeds neergezet te worden als een 'probleem', waar een 'oplossing' voor moet komen', schrijft hij. „LTO Noord begrijpt maar al te goed de boosheid, zorg en emotie die er op dit moment in onze sector leeft. Onze bestuurders en medewerkers voelen dit zelf ook en helpen graag om dit statement op 1 oktober duidelijk te maken richting politici.”
Het is een opvallende draai. LTO Noord is weliswaar niet dezelfde organisatie als LTO Nederland, maar zoveel verschil zit daar ook weer niet in. In een week tijd is de organisatie veranderd van een voorzichtige toeschouwer in een strijdbaar vechter. Je vraagt je af wat er is gebeurd.
Onduidelijkheid
Het persbericht van vorige week toont een van de redenen. „LTO is op dit moment geen medeorganisator van deze demonstratie”, schreef men toen. „De boodschap, invulling en timing van een actie zijn bepalend voor het succes. Daar is nog veel onduidelijkheid over.” En een week geleden was dat ook zo. De oproep van de Farmers Defence Force was vooral een uiting van frustratie, en de toon was aggressief. Een duidelijke boodschap, behalve 'Wij zijn het zat!', was er niet.
Dat veranderde toen het bedrijfsleven en de vakbonden zich achter de actie schaarden. Zij wilden wel meedoen, maar dan moest de boodschap duidelijker en de toon vriendelijker worden. Tekenend is dat de steun van ForFarmers onder andere bestond uit de diensten van een communicatiebureau. De Agractie heeft nu een paar duidelijke doelstellingen als 'geen gedwongen krimp van de veestapel' en 'onafhankelijke metingen van stikstof en CO2'. Dreigementen als het staken van de voedselleverantie hoor je niet meer. De demonstratie is salonfähig geworden, en het risico van imagoschade is daarmee veel kleiner geworden voor LTO.
Grootste protest
Een andere reden is het grote succes van de actie. Bijna 10.000 boeren met meer dan 2000 voertuigen trekken op naar het Malieveld (op het moment van schrijven - maar het aantal groeit nog steeds). Het bedrijfsleven doet mee, de vakbonden doen mee, tienduizend mensen steunen de actie. Het is het grootste boerenprotest in Nederland sinds tijden en wordt breed gedragen in de sector. Als je dan pretendeert de sector te vertegenwoordigen, dan kun je niet anders dan je ook achter de protesten scharen. Wat de organisatie, bij monde van Dirk Bruins, dan ook van ganser harte doet.
Maar toch ... Het valt op dat LTO wel erg achteraan loopt. Het volgt, in plaats van te leiden. Het structureren van de actie, het aanscherpen van de doelstellingen en het veranderen van de toon, dat is niet gebeurd vanwege LTO, maar op aandringen van het bedrijfsleven en de bonden. Zij steunden de actie op voorwaarde dat die representatiever zou worden. Een dergelijke rol had LTO ook kunnen vervullen in plaats van enkel af te wachten en 'de zorgen van de actievoerders te delen'. Hetzelfde geldt voor het moment van instappen. Pas nadat boeren, inclusief LTO-leden, massaal achter de actie gingen staan en de vakbonden en het bedrijfsleven de actie steunden, ging LTO ook over. Daarmee toont LTO zich een volger, niet een leider van de sector. Geen organisatie die de koers van de sector uitstippelt, maar een belangenbehartiger die achter de feiten aanloopt. Marc Calon gaat misschien wel de barricades op, maar pas als de grote meute hem is voorgegaan.
