Varkenspest: alle belangrijke zaken op een rij (Deel 2: voorkomen van een uitbraak)
Secuur reinigen en ontsmetten
Het goed reinigen en ontsmetten van transportwagens en voorzieningen op het bedrijf is vele malen belangrijker dan het merk reinigingsmiddel dat men gebruikt. Reinig en ontsmet daarom altijd secuur. En gebruik de reinigings- en ontsmettingsmiddelen volgens de juiste dosering die in het gebruiksvoorschrift is vermeld.
De bedrijfseigen spoelplaats voor het reinigen en desinfecteren van transportwagens is een belangrijke maatregel om het AVP-virus buiten de stallen te houden. De eisen waaraan deze plaats moet voldoen, staan beschreven in de IKB-reglementen. Hierop wordt gecontroleerd.
Ontsmettingsmiddelen met AVP-claim
Sommige producten hebben in hun wettelijke gebruiksvoorschriften een ‘virusclaim’ staan. Het gaat dan om een algemene claim voor virussen of een gespecificeerde claim tegen met name genoemde virussen (bijvoorbeeld Afrikaanse varkenspest). De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) heeft een lijst samengesteld van ontsmettingsmiddelen voor veewagens met een ‘virusclaim voor Afrikaanse varkenspest’. De NVWA heeft de lijst samengesteld op basis van de informatie die bekend is bij het beoordelingscollege voor bestrijdingsmiddelen. Kijk hierboven voor de lijst of klik hier.
Vakbekwame ongediertebestrijding
Ongedierte kan het Afrikaanse varkenspestvirus introduceren en verspreiden over het bedrijf. Een gedegen ongediertewering en –bestrijding is dan ook een must. Indien een varkenshouder zelf ongediertebestrijding ter hand neemt en bestrijdingsmiddelen binnen de bedrijfsgebouwen toepast, is een vakbekwaamheidsbewijs KBA (Knaagdierbeheersing op het Agrarisch Bedrijf) vereist. Indien de varkenshouder buiten de bedrijfsgebouwen bestrijdingsmiddelen toe wil passen, is een aanvullend bewijs (KBA-GB) nodig en moet het varkensbedrijf gecertificeerd zijn in het kader van het Keurmerk Plaagdier Management Bedrijven (KPMB), Module IPM Rattenbeheersing. Daarnaast is het natuurlijk toegestaan om de ongediertebestrijding uit te laten voeren door een professioneel, KPMB-gecertificeerd bedrijf.
Maatregelen op het bedrijf
- Beperk het aantal bezoekers tot een absoluut minimum en registreer ieder bezoek.
- Handhaaf de hygiënemaatregelen strikt. Indien mogelijk douchen voor het binnengaan van het bedrijf, anders tenminste goed handen wassen. Niet alleen voor bezoekers, maar ook voor uzelf.
- Betreed het bedrijf alleen met gereinigde en ontsmette bedrijfslaarzen.
- Zorg ervoor dat de bedrijfskleding schoon is.
- Bezoekers of medewerkers mogen geen voedsel meenemen het bedrijf in. Meegebracht voedsel mag alleen in een daarvoor bestemde ruimte genuttigd worden.
- Laat geen bezoekers toe uit landen waar Afrikaanse varkenspest of andere aangifteplichtige dierziekten heersen.
- Medewerkers die op bezoek zijn geweest in een gebied waar Afrikaanse varkenspest heerst, mogen geen etenswaren uit dat gebied meenemen naar het bedrijf (controleer de lunchtrommel!).
- Zorg ervoor dat (buitenlands) personeel en erfbetreders zich bewust zijn van de risico’s van insleep. De NVWA heeft folders in verschillende talen beschikbaar. Deze kunt u hier vinden.
- De POV heeft pamfletten gemaakt met waarschuwingen voor het personeel om geen voedsel mee te brengen uit hun thuisland. Download de pamfletten hieronder in de taal naar uw keuze en hang deze op in uw bedrijf of verspreid deze onder het personeel:
Alert zijn op risico’s wilde zwijnen
Komen de varkens buiten? Indien u in een regio woont waar wilde zwijnen voorkomen, zorg dan voor een goede omheining van uw bedrijf zodat de zwijnen nooit in de buurt van uw stallen, dieren en voer kunnen komen. Contact met wilde zwijnen mag niet mogelijk zijn. Zorg ervoor dat mensen geen etensresten in het verblijf kunnen gooien of de varkens kunnen voeren.
Parkeerplaatsen waar internationale chauffeurs stoppen, zijn een risico voor insleep van varkenspest. Het gaat dan om etenswaren die daar worden achtergelaten buiten de afvalbakken en binnen het bereik van wilde zwijnen. Meld het aan de gemeente via de BuitenBeter-app wanneer u constateert dat een parkeerplaats die wordt aangedaan door internationale chauffeurs niet schoon is.
Dode zwijnen (protocol voor jagers)
In december 2018 heeft het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit in overleg met de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA), provinciale coördinatoren en de Jagersvereniging een protocol opgesteld over hoe te handelen als men een dood wild zwijn aantreft. Dit Protocol gevonden wild zwijn kadaver is geldig zolang er in Nederland geen uitbraak van Afrikaanse varkenspest (AVP) wordt vastgesteld. Hieronder vindt u de belangrijkste vragen en antwoorden voor jagers en wildbeheereenheden.
Elk gevonden kadaver van wild zwijn, waarbij geen sprake is van een andere duidelijke doodsoorzaak, wordt beschouwd als een verdenking. Dat is het geval wanneer er:
• geen sporen zijn van aanrijding/verkeersongeval
• geen sporen zijn van afschot
• geen sporen zijn van stroperij
Wanneer er twee of meer van dergelijke kadavers bij elkaar worden gevonden, is sprake van een ernstige verdenking. In bovenstaande gevallen moet u dus bellen met de zwartwildcoördinator van uw provincie.
Wie moet ik bellen?
Bij een verdenking belt u met uw provinciale zwartwildcoördinator. In de tabel ziet u wie dat is. U meldt de precieze locatie van het verdachte wild zwijn heeft aangetroffen en het tijdstip.
Wat moet ik met het gevonden kadaver doen?
Het kadaver laat u liggen. Raak het kadaver niet aan en tref hygiënemaatregelen. Blijf minstens vijf meter van het kadaver verwijderd. Markeer eventueel de plek onopvallend zodat het kadaver later makkelijk kan worden teruggevonden.
Hoe lang duurt het voordat de uitslag er is en wat doe ik in de tussentijd met het kadaver?
De provinciale zwartwildcoördinator beoordeelt het wild zwijn en meldt verdachte gevallen bij de NVWA. De coördinator onderzoekt het wild zwijn, neemt monsters en stuurt deze op. Wanneer en meerdere dode wilde zwijnen worden aangetroffen, komt de NVWA zelf ter plekke. Zodra de uitslag bekend is, neemt de coördinator contact met u op. Dat kan wellicht een week duren. Wanneer er geen besmetting is vastgesteld kunt u het kadaver achterlaten of desgewenst afvoeren naar de destructie.
Wat doe ik met het ontweiden van een geschoten wild zwijn?
Aangezien er geen wilde zwijnen in Nederland met AVP zijn besmet, kan het ontweiden plaatsvinden zoals het per provincie is geregeld. Ontweidsel mag volgens de wet- en regelgeving in het veld achtergelaten worden. Wordt het karkas bij een wildbewerkingsinrichting (WBI) aangeboden, dan moet het ontweidsel naar de destructor. Wordt het karkas thuis ontweid, dan kan het ontweidsel naar de destructor of eventueel naar de gemeente. Zij hebben een destructieton op afvalstations staan. Niet alle gemeenten laten toe dat slachtafvallen in de destructieton worden gedeponeerd.
Keuring in het buitenland
Een eerste keuring dient door de Gekwalificeerde Persoon plaats te vinden of een afgeleide daar van (in Duitsland bijvoorbeeld een Kündige Person). Als het wild zwijn in Nederland bij een WBI wordt aangeboden, dan moet dit vergezeld gaan met een gezondheidscertificaat.
Transport
- Wees bijzonder alert op alle transporten die uw bedrijf aandoen. Dit geldt voor alle transporten van dieren, voeders en materialen.
- Controleer of de vrachtwagens voor afvoer van dieren grondig zijn gereinigd en ontsmet.
- Check of de transportwagen op het oog schoon is. Er mogen geen mestspatten of andere vuilresten zichtbaar zijn.
- Check of de transportwagen is ontsmet
- Vraag de chauffeur wanneer de wagen voor het laatst is ontsmet (dit houdt transporteurs alert).
- Vraag inzage in het R&O-boekje. Hierin staat wanneer de wagen voor het laatst is gereinigd en ontsmet op een officiële R&O-plaats.
- Let op de handtekening en het stempel van de R&O plaats.
- Zorg ervoor dat vrachtwagens die voeders of materialen leveren zo ver mogelijk van de stallen vandaan blijven. De vrachtwagenchauffeur mag geen toegang tot de dieren hebben.
Lees ook:
Deel 1: De Ziekte
Deel 3: Na de uitbraak
