Fotoserie: ‘Bijna hadden we het vrijloophok opgegeven’
In hun oude veldschuur bouwden ze een kleine proefstal met zes vrijloop-kraamopfokhokken. Harrie Brummelhuis en zijn zoon Jarno experimenteerden er ruim een jaar op los. Ze ontdekten dat het onvermijdelijk is om de zeug meteen na het werpen voor een aantal dagen op te sluiten.
![Harrie Brummelhuis (rechts) runt met zijn zoon Jarno (links) en met vaste medewerker Wim Reefhuis het Twentse varkensbedrijf met subfoktak in Hoge Hexel (OV). Op de thuislocatie houden ze 260 zeugen met bijbehorende gespeende biggen en 800 opfokgelten. Op](https://www.pigbusiness.nl/site/assets/files/0/23/200/6ca3dd243.-thumbnail.jpg)
![In het voorjaar start familie Brummelhuis met haar bedrijfsuitbreiding van 260 naar 550 zeugen. Bij de biggen wil de Overijsselse familie 244 vrijloop-kraamopfokhokken bouwen. De hokken zijn gebaseerd op de ervaringen die de varkenshouders opdoen in hun o](https://www.pigbusiness.nl/site/assets/files/0/23/200/5413d3012.-thumbnail.jpg)
![De proefhokken hebben een lengte-opstelling waarbij je langs de zijkant van de zeug loopt. Elk hok heeft een afmeting van 2,5 bij 2,5 meter. De biggennesten liggen tegen het voerpad aan en hebben een onderkruip met warmtelamp.](https://www.pigbusiness.nl/site/assets/files/0/23/200/d24237ad7.-thumbnail.jpg)
![„Jonge biggen hebben stralingswarmte nodig”, vertelt Harrie. Ze gebruiken biggenlampen van 150 Watt. Tijdens de kraamperiode halveren ze met een schakelaar de lichtsterkte. Ze kunnen zo het microklimaat per toom sturen. „De warmtebehoefte verschilt enorm](https://www.pigbusiness.nl/site/assets/files/0/23/200/10b763f75.-thumbnail.jpg)
![In hun vrijloophok scheidt het voorste hek van de kraambox het biggennest van het zeugengedeelte. Het andere hek staat omhoog geklapt. Als de zeug aan het vreten is, kan het hek eenvoudig omlaag en is met een paar eenvoudige handelingen de zeug opgesloten](https://www.pigbusiness.nl/site/assets/files/0/23/200/6f41be365.-thumbnail.jpg)
![De hoogte van de hokafscheiding tussen de zeugen is een meter, waarvan de bovenste 35 centimeter bestaat uit een doorkijkgedeelte. „Zo kunnen zeugen naar elkaar kijken. We hebben geleerd dat dit belangrijk is voor de rust in de afdeling.”](https://www.pigbusiness.nl/site/assets/files/0/23/200/bc434faa0.-thumbnail.jpg)
![In de laatste opzet testen ze een hok met alleen maar kunststof roosters en een betonnen eiland. Hoewel Harrie het nog niet kan onderbouwen met resultaten is zijn gevoel positief over deze combinatie. „Ik zie dat de zeug het prettig vindt om op het beton](https://www.pigbusiness.nl/site/assets/files/0/23/200/13b9955c5.-thumbnail.jpg)
![Voor de eerste proefopzet gebruikten ze een in hoogte verstelbare klepelbak. Het idee was dat wanneer de zeug van de biggen wordt gespeend, de klepelbak op de hoogte van de gespeende biggen kan worden ingesteld. De varkenshouders merkten dat dit weinig to](https://www.pigbusiness.nl/site/assets/files/0/23/200/ee364a0f5.-thumbnail.jpg)
![In de nieuwe stallen willen Harrie en Jarno de kraamzeugen twee keer per dag automatisch voeren met een dosator boven de klepelbak. In de proefstal voeren ze de dieren nu nog een keer per dag met de hand. Op 26 dagen leeftijd halen ze de zeug weg bij de b](https://www.pigbusiness.nl/site/assets/files/0/23/200/4ea013368.-thumbnail.jpg)
![De laatste maanden zien de resultaten er in de proefstal veelbelovend uit. De laatste ronde hadden ze welgeteld één doodligger. Toch hebben Harrie en Jarno lang met de proefhokken geworsteld voordat ze deze resultaten boekten. „In het begin hadden we zeke](https://www.pigbusiness.nl/site/assets/files/0/23/200/2c0313fa7.-thumbnail.jpg)
![Ze zetten nu de zeug onmiddellijk na het werpen voor vier dagen vast. „Als een zeug zich omgooit na het werpen, heb je het grootste risico op doodliggers”, verklaren ze hun keuze. Na deze vier dagen krijgt de zeug weer haar volledige bewegingsvrijheid. He](https://www.pigbusiness.nl/site/assets/files/0/23/200/f70365853.-thumbnail.jpg)
![Jarno denkt dat door de verminderde speendip de biggen na 9 levensweken een gewicht van 25 kilogram halen. „Wij denken dat door de hogere groei en verminderde arbeid de meerkosten van het vrijloop-kraamopfokhok ruimschoots gecompenseerd worden.” Ze gaan b](https://www.pigbusiness.nl/site/assets/files/0/23/200/ea774c603.-thumbnail.jpg)
![De familie Brummelhuis produceert de Topigs 50-zeug. Sinds kort is de N-zeugenlijn (Nederlands Landras) in de Topigs 50 vervangen voor het Noorse Landvarken. Volgens vader en zoon sluit deze zeug beter op hun hok aan: „In Noorwegen is het varken al veel m](https://www.pigbusiness.nl/site/assets/files/0/23/200/7cedb12e1.-thumbnail.jpg)
![Om de bevindingen in de nieuwe proefstal te staven, doet Dineke Grootenhuis van Wageningen UR in opdracht van VKON (Veterinair Kenniscentrum Oost Nederland) haar afstudeeropdracht bij familie Brummelhuis. De eindejaarsstudent heeft met camera’s het gedrag](https://www.pigbusiness.nl/site/assets/files/0/23/200/79d3e3081.-thumbnail.jpg)
![Daarbij heeft ze het gedrag van zes zeugen die tijdens de gehele kraamperiode vaststonden in de traditionele kraamhokken, vergeleken met het gedrag van zes zeugen die een vrijloopkraamhok hadden. Verder heeft ze de productieresultaten in beide huisvesting](https://www.pigbusiness.nl/site/assets/files/0/23/200/75fbfd9c1.-thumbnail.jpg)
![Woensdagavond 24 februari presenteert Grootenhuis bij VKON haar bevindingen. De varkenshouderijfamilie heeft nog geen idee wat de uitkomsten zijn, maar bang voor een negatief resultaat zijn ze niet. „Ik durf te zeggen dat we inmiddels in onze proefstal be](https://www.pigbusiness.nl/site/assets/files/0/23/200/68957ab29.-thumbnail.jpg)
![Harrie Brummelhuis (rechts) runt met zijn zoon Jarno (links) en met vaste medewerker Wim Reefhuis het Twentse varkensbedrijf met subfoktak in Hoge Hexel (OV). Op de thuislocatie houden ze 260 zeugen met bijbehorende gespeende biggen en 800 opfokgelten. Op](https://www.pigbusiness.nl/site/assets/files/0/23/200/6ca3dd243.-detail.jpg)
![In het voorjaar start familie Brummelhuis met haar bedrijfsuitbreiding van 260 naar 550 zeugen. Bij de biggen wil de Overijsselse familie 244 vrijloop-kraamopfokhokken bouwen. De hokken zijn gebaseerd op de ervaringen die de varkenshouders opdoen in hun o](https://www.pigbusiness.nl/site/assets/files/0/23/200/5413d3012.-detail.jpg)
![De proefhokken hebben een lengte-opstelling waarbij je langs de zijkant van de zeug loopt. Elk hok heeft een afmeting van 2,5 bij 2,5 meter. De biggennesten liggen tegen het voerpad aan en hebben een onderkruip met warmtelamp.](https://www.pigbusiness.nl/site/assets/files/0/23/200/d24237ad7.-detail.jpg)
![„Jonge biggen hebben stralingswarmte nodig”, vertelt Harrie. Ze gebruiken biggenlampen van 150 Watt. Tijdens de kraamperiode halveren ze met een schakelaar de lichtsterkte. Ze kunnen zo het microklimaat per toom sturen. „De warmtebehoefte verschilt enorm](https://www.pigbusiness.nl/site/assets/files/0/23/200/10b763f75.-detail.jpg)
![In hun vrijloophok scheidt het voorste hek van de kraambox het biggennest van het zeugengedeelte. Het andere hek staat omhoog geklapt. Als de zeug aan het vreten is, kan het hek eenvoudig omlaag en is met een paar eenvoudige handelingen de zeug opgesloten](https://www.pigbusiness.nl/site/assets/files/0/23/200/6f41be365.-detail.jpg)
![De hoogte van de hokafscheiding tussen de zeugen is een meter, waarvan de bovenste 35 centimeter bestaat uit een doorkijkgedeelte. „Zo kunnen zeugen naar elkaar kijken. We hebben geleerd dat dit belangrijk is voor de rust in de afdeling.”](https://www.pigbusiness.nl/site/assets/files/0/23/200/bc434faa0.-detail.jpg)
![In de laatste opzet testen ze een hok met alleen maar kunststof roosters en een betonnen eiland. Hoewel Harrie het nog niet kan onderbouwen met resultaten is zijn gevoel positief over deze combinatie. „Ik zie dat de zeug het prettig vindt om op het beton](https://www.pigbusiness.nl/site/assets/files/0/23/200/13b9955c5.-detail.jpg)
![Voor de eerste proefopzet gebruikten ze een in hoogte verstelbare klepelbak. Het idee was dat wanneer de zeug van de biggen wordt gespeend, de klepelbak op de hoogte van de gespeende biggen kan worden ingesteld. De varkenshouders merkten dat dit weinig to](https://www.pigbusiness.nl/site/assets/files/0/23/200/ee364a0f5.-detail.jpg)
![In de nieuwe stallen willen Harrie en Jarno de kraamzeugen twee keer per dag automatisch voeren met een dosator boven de klepelbak. In de proefstal voeren ze de dieren nu nog een keer per dag met de hand. Op 26 dagen leeftijd halen ze de zeug weg bij de b](https://www.pigbusiness.nl/site/assets/files/0/23/200/4ea013368.-detail.jpg)
![De laatste maanden zien de resultaten er in de proefstal veelbelovend uit. De laatste ronde hadden ze welgeteld één doodligger. Toch hebben Harrie en Jarno lang met de proefhokken geworsteld voordat ze deze resultaten boekten. „In het begin hadden we zeke](https://www.pigbusiness.nl/site/assets/files/0/23/200/2c0313fa7.-detail.jpg)
![Ze zetten nu de zeug onmiddellijk na het werpen voor vier dagen vast. „Als een zeug zich omgooit na het werpen, heb je het grootste risico op doodliggers”, verklaren ze hun keuze. Na deze vier dagen krijgt de zeug weer haar volledige bewegingsvrijheid. He](https://www.pigbusiness.nl/site/assets/files/0/23/200/f70365853.-detail.jpg)
![Jarno denkt dat door de verminderde speendip de biggen na 9 levensweken een gewicht van 25 kilogram halen. „Wij denken dat door de hogere groei en verminderde arbeid de meerkosten van het vrijloop-kraamopfokhok ruimschoots gecompenseerd worden.” Ze gaan b](https://www.pigbusiness.nl/site/assets/files/0/23/200/ea774c603.-detail.jpg)
![De familie Brummelhuis produceert de Topigs 50-zeug. Sinds kort is de N-zeugenlijn (Nederlands Landras) in de Topigs 50 vervangen voor het Noorse Landvarken. Volgens vader en zoon sluit deze zeug beter op hun hok aan: „In Noorwegen is het varken al veel m](https://www.pigbusiness.nl/site/assets/files/0/23/200/7cedb12e1.-detail.jpg)
![Om de bevindingen in de nieuwe proefstal te staven, doet Dineke Grootenhuis van Wageningen UR in opdracht van VKON (Veterinair Kenniscentrum Oost Nederland) haar afstudeeropdracht bij familie Brummelhuis. De eindejaarsstudent heeft met camera’s het gedrag](https://www.pigbusiness.nl/site/assets/files/0/23/200/79d3e3081.-detail.jpg)
![Daarbij heeft ze het gedrag van zes zeugen die tijdens de gehele kraamperiode vaststonden in de traditionele kraamhokken, vergeleken met het gedrag van zes zeugen die een vrijloopkraamhok hadden. Verder heeft ze de productieresultaten in beide huisvesting](https://www.pigbusiness.nl/site/assets/files/0/23/200/75fbfd9c1.-detail.jpg)
![Woensdagavond 24 februari presenteert Grootenhuis bij VKON haar bevindingen. De varkenshouderijfamilie heeft nog geen idee wat de uitkomsten zijn, maar bang voor een negatief resultaat zijn ze niet. „Ik durf te zeggen dat we inmiddels in onze proefstal be](https://www.pigbusiness.nl/site/assets/files/0/23/200/68957ab29.-detail.jpg)
Lees het hele verhaal van Harrie en Jarno Brummelhuis in het vakblad Pig Business van donderdag 4 februari. Ontvangt u het vakblad Pig Business nog niet? Vraag dan hier een gratis proefnummer aan.
Tekst: Ruben van Boekel
Beeld: Susan Rexwinkel