Werken aan gezonde luchtwegen: iedere ziekteverwekker vraagt een specifieke aanpak

Als u het rendement van uw bedrijf wilt vergroten, ligt er vaak een grote troef bij het verhogen van de gezondheidsstatus van uw varkensstapel. Op het gebied van longen en luchtwegaandoeningen begint dat bij regelmatig monitoren; precies weten wat er speelt en daar heel gericht uw aanpak op afstemmen. Ook wel een pathogeen-specifieke aanpak genoemd. Hoe werkt dat en welke stappen zijn er nodig?

Uw dierenarts is de belangrijkste partner. Ga minstens ieder kwartaal samen om tafel en bespreek de belangrijkste doelen. Op welke leeftijd ziet u weleens klinische symptomen? Wanneer is de infectiedruk en eventuele problematiek van luchtwegaandoeningen hoog en hoe ziet het huidige vaccinatiebeleid eruit? Op basis daarvan stelt u een gezamenlijk monitoringsplan op om preciezer te weten wat er wanneer speelt. Door een aantal keer per jaar te monitoren, houdt u een vinger aan de pols en kunt u tijdig bijsturen in het management en het vaccinatieprogramma.

Methoden voor monitoring
De juiste methoden voor monitoring hangen af van uw situatie. Het is aan uw dierenarts om daar een weloverwogen plan voor op te stellen. De meest voorkomende methoden voor het monitoren van o.a. PRRS, Mhyo en Circo op een rij:

Afweerstoffen onderzoek: afweerstoffen in bijvoorbeeld bloed duiden erop dat uw dieren in contact zijn geweest met een bepaalde ziekteverwekker.
PCR testen: toont de aanwezigheid van genetisch materiaal (DNA) aan in bijvoorbeeld speeksel, swabs uit neus, keel of luchtpijpvertakkingen of in longspoelingen. Als de test DNA aantoont van een bepaalde ziekteverwekker betekent dat dat het bemonsterde dier drager is. Hierbij geldt hoe dieper in de luchtwegen het monster genomen wordt, hoe betrouwbaarder de uitslag.
Bacteriologisch onderzoek: laat zien of er levende bacteriën op de plaats van bemonstering aanwezig zijn. Dat kunt u onderzoeken met behulp van kauwtouwen, neusswabs of door middel van longspoelingen. Belangrijk is op te merken dat aanwezigheid van een pathogeen nog niet betekent dat er ook daadwerkelijk een probleem is. Veel varkens zijn drager van bepaalde bacteriën, zonder daar specifiek klinische symptomen van te ondervinden. Interpretatie van de resultaten moet gebeuren met inzicht in de specifieke bedrijfsomstandigheden.
Slachtlijnonderzoek: geeft een totaalbeeld van de longen en andere organen van een groep varkens. Dit geeft een indicatie achteraf en helpt om verbanden aan te tonen tussen ziekteverwekkers, aanwezige longletsels, bioveiligheid en het succes of falen van managementmaatregelen.

Infectiedruk verlagen
Of uw varkens uiteindelijk ziek worden van de aangetoonde pathogenen, hangt af van de wisselwerking tussen ziekteverwekkers (kiemen), omgevingsfactoren (stal) en gastheerfactoren (varken). Het is aan u om de omstandigheden zo ongunstig mogelijk te maken voor het betreffende pathogeen. Interne en externe bioveiligheid, een strikt aankoopbeleid en het verwijderen van positieve dieren zijn voorbeelden van managementmaatregelen die vrijwel altijd helpen de infectiedruk te verlagen.

Verder gelden er per pathogeen een aantal basisstappen die helpen de infectiedruk in te dammen. Voor de drie meest voorkomende luchtwegaandoeningen bij varkens zijn dat¹:

Op tijd weerstand opbouwen
Uiteraard is ook de weerstand van uw dieren sterk bepalend voor een ziekteverloop. Uw vaccinatiebeleid is een belangrijke bouwsteen. Stress maakt varkens vatbaarder en soms worden de klinische symptomen pas laat na de besmetting zichtbaar. Een tijdige opbouw van immuniteit of afweer kan dan het verschil maken. Is er sprake van bijvoorbeeld PRRS of Mhyo bij uw biggen, dan kan een vroege vaccinatie in de eerste levensweek helpen om voor het spenen te beschermen.

Rendement verhogen met vaccineren op maat
Op basis van de uitkomsten van uw periodieke monitoring bepaalt u samen met uw dierenarts uw pathogeen-specifieke aanpak. Waar liggen de grootste risico’s, welke maatregelen kunt u treffen en hebben uw dieren op tijd voldoende weerstand tegen de aanwezige ziekteverwekkers? Het is aan u om een keuze te maken in uw vaccinatieprogramma en weten wat er speelt helpt daar zeker bij. Vaak leiden besparingen op diergezondheid tot aanzienlijk hogere kosten achteraf (minder groei, meer problemen etc.). Vaccineren op maat en gericht werken aan gezonde luchtwegen helpen dan ook om het rendement van uw varkensbedrijf te vergroten.

Meer weten over Vaccineren op maat of de mogelijkheden van vroege vaccinatie?

Check de links, neem contact op met één van onze specialisten of vraag ernaar bij uw bedrijfsdierenarts.

Maandelijkse serie over vaccinatiesucces

Het doel van varkens vaccineren is duidelijk: snelle immuniteitsopbouw en langdurige bescherming. Het succes hangt behalve van het vaccin dat u gebruikt, ook af van het management en de gezondheidsstatus van het gevaccineerde dier. Daarom kan eenzelfde vaccin op verschillende bedrijven of bij verschillende diergroepen andere resultaten teweeg brengen. In deze maandelijkse serie bespreekt Zoetis de 12 aandachtspunten om uw vaccinatiesucces te vergroten.