Column: Tomeloze groeiambities zonder groeiruimte

De melkveehouderij krijgt nog een maand tijd van de staatssecretaris, maar komt er niet uit. Gevolg is dat Dijksma drastisch in gaat grijpen middels een nieuwe quotering. De stallen bruisen de grond uit, alle aangehouden jongvee van de laatste jaren komt nu in productie. Daar komen vee importen en het langer aanhouden van koeien bij.

Stoppers hebben geen haast, de grondprijzenbubbel is groter dan die van de woningmarkt ooit geweest is. Het is vergelijkbaar met de vele dreigingen in de eerste helft van de jaren tachtig en de daarmee gepaard gaande groeistuipen.

Marges verdampt

De varkenshouderij krijgt een flinke tik mee aan hun kostenkant. Mestafzet verloopt uiterst moeizaam en tegen prijzen die tot 50 procent hoger liggen dan vorig jaar. Zowel biggen als varkens brengen 13-16 euro minder op dan de eerste helft 2014.

Onze naaste buur en belangrijkste afnemer Duitsland wordt ondertussen onze belangrijkste concurrent vanwege aanzienlijk betere marges. Veel Nederlandse varkenshouders willen graag stoppen, maar krijgen dit financieel bij lange na niet rond gerekend.

Gedrocht

Melkveehouders kopen inmiddels eerste varkensrechten op. NVV- en LTO-bestuurders hebben de stelling betrokken dat ze geen fosfaatrechten willen en dat iedere sector zijn eigen boontjes maar moet doppen.

Het valt inderdaad niet te verwachten dat varkensrechten vanzelf koerechten worden, ze komen terug op de markt voor varkenshouders. Ook een fosfaatrechtenstelsel is een gedrocht en de varkenshouderij wil en kan zijn productieruimte niet voor een appel en een ei weggeven.

Masterplan

Alle feiten overziend lijkt het mij echter ook niet moeilijk om tot een win/win-situatie te komen. Binnen een gedegen masterplan levert de varkenshouderij ruimte in ten gunste van de melkveehouderij.

Een producentenplatform werkt het plan uit en samen met de uitvoering wordt er hooguit een half jaar voor uitgetrokken. Na deze periode is alles terug bij het oude en zijn de sectorale plafonds verkaveld. Uitgangspunt is dat vrijwillige stoppers warm gesaneerd worden en dat vrijwillige groeiers dit betalen.

Berekening

Dat klinkt allemaal te simpel voor woorden, daarom gooi ik er een even simpele berekening tegen aan. Toen de varkenssector nog geld verdiende werden er zeugenrechten verkocht voor 3.000-3.500 gulden, zeg vandaag 1.500 euro.

Het fosfaatforfait van 2 zeugen staat globaal gelijk aan die van 1 melkkoe. Een investering van 3.000 euro voor een extra melkkoe is een schijntje. Melkquotum bracht tot het bekend worden van zijn einde vlot boven de euro per liter op, op zijn top zelfs het dubbele.

Groeistuipengeld

Per extra koe werd 10.000 euro betaald. Nu de quotering ten einde is, wordt dit geld uitgegeven aan grond. De luchtbel per hectare is vlot 20.000 euro en dat komt per koe op hetzelfde neer. Al wordt de druk van quotum via grond naar fosfaatrechten verlegd, het groeistuipengeld zal rollen.

De simpele reden is dat boeren een fooi voor privé onttrekken en het surplus volledig richting bedrijfsgroei stuwen. Varkenshouders kennen dit ook, al is het surplus nog maar voor enkelen weggelegd.

Concurrentie hevig

We leven in een overbevolkt land met zijn charmes en zijn beperkingen. Dat mest nog eens geld opbrengt horen we al meer dan 30 jaar, voorlopig wordt er langjarig ingetekend voor 20 euro per ton.

Onze naaste concurrent kent deze kosten nauwelijks, daarnaast weten zij hun varkens veel slimmer dan ons te vermarkten. Waar Duitse producenten zelf de promotie van Tierwohl doen, besteden wij dit uit aan Wakker Dier en Dierenbescherming. Weer een verschil van 4-5 euro marge per varken.

Welvarend

Je kunt vele beren op de weg vinden, maar waar een wil is, is een weg. Ik gun de melkveehouders het allerbeste, ze hebben het politieke tij mee en hun fabrieken hebben sterke merken en markten in handen.

Dat kun je van de marktleider (-lijder) in de varkenshouderij helaas niet zeggen. Een vrijwillige warme sanering en vervolgens een kleinere maar sterkere sector biedt kansen. Kansen om het roer echt om te gooien en uit te groeien naar een welvarende varkenshouderijsector Nederland.

Bron: FarmFocus