EU-rapport: ‘Meer produceren met minder boeren’
In Europa zorgt de landbouwsector in 2030 nog voor 6,6 miljoen arbeidsplaatsen. Dat is een jaarlijkse afname van 3,2 procent. Bedrijven worden namelijk groter en investeren meer in automatisering om de arbeidskosten te verminderen. De inkomens zullen door de hogere opbrengsten verbeteren, maar de prijzen zullen op middellange termijn niet heel veel stijgen. Wat er wel aanzienlijk stijgt, zijn de productiekosten.
Landbouwbedrijven worden op middellange termijn nog kapitaalintensiever door de investeringen in precisielandbouw en digitalisering. Er zijn door automatisering weliswaar minder arbeiders nodig, maar ze zullen beter geschoold en duurder zijn dan vandaag het geval is.
Kostprijsgedreven markt
Nederland is dus niet het enige land dat de komende tijd verder gaat met schaalvergroting door toenemende milieu- en dierwelzijnseisen, maar ook om concurrentiekracht te behouden op een kostprijsgedreven wereldmarkt. Structureel lijkt er daarom weinig te gaan veranderen in de landbouw. De Europese Commissie trekt de huidige trends gewoon door in zijn prognose op 2030.
Nauwelijks inkomensstijging
Vergeleken met het huidige driejarige gemiddelde (2015-2017) stijgt het Europees landbouwinkomen de komende jaren iets om vervolgens te stabiliseren. Over heel de periode tot 2030 stijgt het inkomen met 1,1 procent per arbeidskracht. In de dertien nieuwe lidstaten is de verbetering meer uitgesproken dan in de oude lidstaten en dat zal de inkomenskloof met twee procent verkleinen.
Hogere kosten
De beperkte groei in inkomen wordt vooral veroorzaakt door de hogere kosten. Deze zullen namelijk met ongeveer 30 procent stijgen tussen nu en 2030. Om hier als boer antwoord op te geven, is dus uitbreiding en schaalvergroting noodzakelijk, waarmee ze hun inkomen op peil weten te houden maar ook niet meer dan dat. De afgelopen tien jaar (2006-2016) kwam de verbetering van het landbouwinkomen nog vooral van het prijsherstel na het crisisjaar 2009.
Voor het stijgend kostenplaatje wijst de Commissie op de hogere energieprijzen. Energie en kunstmest worden opnieuw duurder, en ook voor het voeder moeten veehouders zich aan een prijsstijging verwachten want nu profiteren ze van de erg lage graanprijs. Verder zullen de loonwerker, de dierenarts en het adviesbureau zich in de toekomst duurder laten betalen.
Minder boeren en werknemers
In de voorbije tien jaar zijn in de landbouw 2,5 miljoen banen verdwenen. Het totaal dit jaar ligt op 9 miljoen arbeidsplaatsen in de EU-28. Dat aantal daalt met 28 procent naar 6,6 miljoen arbeidskrachten in 2030. Dat betreft vooral in de nieuwe lidstaten voor, waar heel veel kleine boeren noodgedwongen stoppen en de grotere bedrijven arbeid door machines vervangen. Tegelijk kiezen boeren en werknemers er ook zelf voor om elders aan de slag te gaan vanwege de betere (inkomens)perspectieven in andere sectoren.
Tekst: Reinout Burgers
Al bijna 25 jaar volg en schrijf ik als journalist onder meer over de varkenshouderij en pluimveehouderij. Twee uiterst boeiende en dynamische sectoren met veel gepassioneerde ondernemers.
Bron: Europese Commissie