GLB wordt duurzamer: Ministers akkoord over inzet GLB-onderhandelingen
Dit is de uitkomst van een overleg van twee dagen en een nacht tussen de Europese landbouwministers, om de gezamenlijke positie te bepalen waarmee zij de onderhandelingen over het nieuwe GLB met het Europees Parlement en de Europese Commissie ingaan. In weerwil van de coronamaatregelen zijn de ministers hiervoor in Luxemburg bij elkaar gekomen. Het onderwerp werd te belangrijk en te omvangrijk gevonden om via internetverbinding te bespreken. Het heeft moeite gekost om tot een gemeenschappelijk akkoord te komen; de gesprekken hebben tot dinsdag laat geduurd, en pas woensdag om half vijf ’s ochtends kwamen de ministers met een gemeenschappelijke verklaring.
Enkele elementen uit het akkoord zijn:
- Om voor hectarepremies in aanmerking te komen, moeten boeren meer doen voor klimaat en milieu. In technische termen: de basisconditionaliteit wordt verhoogd.
- Van de directe betalingen, de eerste pijler, wordt 20 procent gereserveerd voor ecoregelingen: vrijwillige regelingen waarbij boeren beloond worden als ze hier nog verdere stappen in zetten. Dit zou bijvoorbeeld kunnen werken via agrarische collectieven.
Omdat ecoregelingen een nieuw element zijn, komt er een ‘leerfase’ van twee jaar om deze overgang te maken. - Tegelijkertijd gaat de regeldruk omlaag. De nadruk gaat niet zozeer liggen op compliance, het volgen van een steeds ingewikkelder doolhof van regels, maar aan performance, het bereiken van doelstellingen. Dit moet ook betekenen dat de regeldruk en de administratieve lasten omlaag gaan.
- Landen krijgen zelf meer te zeggen over hoe ze de doelstellingen van het GLB zullen bereiken. Waar nu Brussel dezelfde regels oplegt aan boeren van Spanje tot Finland, moeten lidstaten in het volgende GLB meer armslag krijgen. Brussel stelt de doelen en de lidstaten bepalen hoe ze die doelen zullen bereiken.
- Lidstaten moeten minstens 2 procent van het budget voor inkomenssteun reserveren voor jonge boeren.
Mijlpaal
Minister Schouten toonde zich vanochtend tevreden, hoewel het bereikte standpunt niet helemaal overeenkomt met de inzet van Nederland. Maar waar 27 lidstaten bij elkaar komen, moeten compromissen worden gesloten, en het bereikte akkoord ligt in veel gevallen dicht bij de Nederlandse standpunten. „Het nieuwe GLB gaat toekomstbestendig boeren sterker belonen en zorgt daarmee voor hoge ambities op het gebied van vergroening, innovatie en een eerlijk inkomen“, zei ze na afloop van de vergadering. De Nederlandse inzet om innovatie te ondersteunen en te zorgen dat die ook de boer bereikt, is bijvoorbeeld meegenomen, net als de aandacht voor jonge boeren.
Julia Klöckner, de landbouwminister van huidige EU-voorzitter Duitsland, noemde het akkoord ‘een mijlpaal voor Europa’s landbouwpolitiek.“ Volgens haar tonen de lidstaten hiermee hun ambitie voor hogere milieustandaarden, terwijl ze tegelijk onderkennen dat flexibiliteit in regelgeving nodig is om boeren concurrerend te laten zijn. „Dit akkoord vervult het streven naar een groener, eerlijker en eenvoudiger GLB.“
Trilogen
Naast de Raad van Landbouwministers bepaalt ook het Europees Parlement deze week de standpunten waarmee het de GLB-onderhandelingen ingaat. Parlementsleden hebben ruim tweeduizend amendementen ingebracht waarover ze deze week stemmen. De einduitslag daarvan wordt vrijdagnacht verwacht.
Als volgende week dan zowel het Parlement als de Raad hun posities hebben bepaald, kan de laatste fase van het proces beginnen; de zogeheten trilogen, waarin Parlement, Ministerraad en de Europese Commissie met elkaar gaan onderhandelen over de uiteindelijke regels van het nieuwe GLB
