Vertrouwensloket nog steeds belangrijk voor mens en dier

Op initiatief van de gezondheidsdienst en LTO Nederland is in 2000 het Vertrouwensloket Welzijn Landbouwhuisdieren opgericht. Een plek waar zowel burgers als erfbetreders melding kunnen maken van vermoedens van verminderde zorg van landbouwhuisdieren. Tot 2016 kwamen er bij het loket gemiddeld 54 meldingen per jaar binnen. Vanaf 2016 is het aantal meldingen sterk toegenomen tot 130 meldingen in het afgelopen jaar. „De toenemende maatschappelijke druk en de verscherpte regelgeving zorgen voor een toenemend aantal meldingen bij het loket. Maar ook de toenemende bekendheid van het Vertrouwensloket resulteert in meer meldingen van zowel erfbetreders als burgers”, aldus Thomas Dijkstra, coördinator van het Vertrouwensloket. „Met name de erfbetreders vervullen een belangrijke rol bij het signaleren van problemen, zij zijn de voelsprieten van het loket. Een vroege signalering van problemen kan veel ellende voorkomen. Inmiddels hebben 28 partijen, die werken met erfbetreders afspraken gemaakt met het loket over vroegtijdige signalering van problemen.” Dijkstra doet deze uitspraken tijdens het online-symposium ter ere van het twintig jarig bestaan van het Vertrouwensloket.

Preventie en begeleiding

Het loket werkt met een preventieteam, bestaande uit een veearts en een bedrijfskundig adviseur, voor kortdurende interventies. En een begeleidingsteam voor situaties, die om meer en langere begeleiding vragen. Een begeleidingsteam bestaat naast de veearts en de bedrijfskundig adviseur uit een psychosociale hulpverlener of maatschappelijk werker. „Hoewel boeren het ‘niet leuk’ vinden als er een melding is gedaan bij het loket, zijn zij na afloop vaak opgelucht dat ze er niet meer alleen voor staan en hun zorgen kunnen delen”, licht van de Ven toe. De laatste jaren neemt met name de vraag naar psychosociale hulp toe.

Het afgelopen jaar nam ook het aantal meldingen toe , die betrekking hadden op een boer waarover al eerder een melding bij het loket was gedaan. „We zien dat 25 procent van de melding een boer betroffen die al eerder bij ons gemeld is”, licht Dijkstra toe.

Maatschappelijke druk

Hans Hopster, senior onderzoeker dierenwelzijn aan de WUR, legt tijdens het symposium uit dat dierenwelzijn een bewegend doel is waar de sector op in moet spelen. „De regelgeving wordt complexer en ook de samenleving stelt steeds meer eisen. Boeren en burgers zouden zich meer in elkaar moeten verdiepen. Door begrip te hebben voor elkaars standpunten kan gezocht worden naar oplossingen voor het houden van dieren, die voor beide partijen acceptabel zijn. Maar hoe met landbouwhuisdieren wordt omgegaan is niet alleen de verantwoordelijkheid van de veehouder, maar van de samenleving als geheel. De veehouder heeft in zijn rol als verzorger direct invloed op het welzijn van een dier, maar in zijn voedselkeuze hebben consumenten indirect invloed. Met je portemonnee kun je bepalen hoe een dier geleefd heeft. Dat moet de maatschappij beter beseffen”, legt Hopster uit. Hij onderschrijft het belang van het Vertrouwensloket, „Het runnen van een bedrijf wordt steeds moeilijker, het loket bouwt een vertrouwensband op met de boer en regelt zorg voor zowel mens als dier.”

We zien geen enkele veehouder die zijn dieren moedwillig niet goed verzorgt.

Marian Boon, adjunct directeur Food & Agri van de Rabobank, erkent eveneens de waarde van het Vertrouwensloket. De toenemende aandacht voor de psychosociale problemen van boeren is belangrijk. Dierenwelzijn en het welzijn van de boer gaan vaak hand in hand. Met name de afdeling Bijzonder Beheer werkt steeds vaker samen met het loket. „De bank streeft ernaar eerder bij boeren aan tafel te zitten, wanneer er problemen zijn. Tegelijkertijd wil de bank meer oog hebben voor de mens achter de ondernemer. We moeten leren van het verleden en onze dienstverlening daarop aanpassen”, licht Boon toe. Accountmanagers van de bank worden dan ook allemaal getraind om tijdig de signalen van verminderde dierzorg op het boerenerf te herkennen.

Training erfbetreders

Lizanne Roeleven, agrarisch coach, is nauw betrokken bij het Vertrouwensloket en verzorgt onder andere de training ‘Herkennen en bespreekbaar maken van dierverwaarlozing’ voor erfbetreders. Dierverwaarlozing is vaak een signaal dat er problemen zijn op het financiële of persoonlijke vlak. Met de cursus probeert ze erfbetreders handvaten te geven hoe zij het gesprek met de veehouder aan kunnen gaan. Zij adviseert erfbetreders het probleem in eerste instantie niet te groot te maken, het is vooral belangrijk dat de boer in gaat zien dat er problemen zijn en dat er mensen zijn die kunnen en willen helpen.

‘Wij, Varkensland’

De deelnemers van het online symposium konden tijdens het symposium kijken naar de indrukwekkende solovoorstelling van Lucas de Man, ‘Wij, Varkensland’. In dit stuk komt alles aan de orde waar boeren dagelijks mee geconfronteerd worden: regelgeving, familietradities, het verslechterende imago, de persoonlijke problematiek van een veehouder en de rol van de banken. Door zich volledig in te leven in de noden van een varkensboer laat theatermaker Lucas de Man het publiek meevoelen met de klemmende positie waar veehouders zich soms in bevinden. Dit stuk laat mensen zien en voelen waarom het hebben van een Vertrouwensloket van grote waarde is.