Fotoserie: 'Ik haal mijn werkplezier er nog elke dag uit door het denken vanuit het varken'

Minder levendgeboren biggen en verduurzamen zijn de komende jaren belangrijke speerpunten voor de familie Van den Bogert uit Hedel (GD). Ze hebben een biologische varkenshouderij en willen uitbreiden naar 200 zeugen en 1.400 vleesvarkens. „De huidige biologische opzet maakt ook wel dat ik hier verder wil. Als we een gangbaar zeugenbedrijf hadden gehad, dan weet ik niet of dat gebeurd was”, aldus Adriaan van den Bogert (31).

V.l.n.r.: Jochem (24), Andries (63), Janny (64) en Adriaan (31) van den Bogert uit Hedel (GD) zitten sinds 2018 samen in een maatschap. De familie houdt een biologisch bedrijf met 135 zeugen, 700 vleesvarkens en 450 biggen. Naast de varkens hebben ze 5,8 hectare grond voor maisteelt, kuilgras en weidegang.

De biggen, vleesvarkens, gelten en drachtige zeugen zijn gescheiden gehuisvest. Dit moet voorkomen dat ziektes over het bedrijf worden verspreid.

Alle varkens hebben een buitenverblijf waar ze het hele jaar door naar buiten kunnen. De biggen worden na het spenen gemengd in groepen van 50 tot 70 gehuisvest.

De familie heeft sinds 2004 een biologisch bedrijf. Daarvoor hielden ze een kilometer verderop een gangbare varkenshouderij met 200 zeugen. Uitbreiden op die plek was qua vergunning geen optie en daarom trokken ze naar de huidige bedrijfslocatie.

De keuze voor de omschakeling naar een biologische bedrijfsvoering was een bewuste, legt Janny uit. „Andries en ik zagen de maatschappelijke discussie op gang komen over dierenwelzijn in de veehouderij. We waren toen al aan het nadenken over het anders houden van dieren. Er lag een plan voor 250 zeugen in een gangbaar systeem of 125 zeugen op een biologische wijze houden. Het anders houden van dieren en het voldoen aan de wensen van de maatschappij was onze drijfveer om voor biologisch te kiezen en daar hebben we met onze familie nog steeds geen spijt van.”

De familie doet de opfok van de gelten sinds 2008 zelf. Ze maken hierbij gebruik van een rotatiekruising; zo kan er na ongeveer 3 jaar eventueel geswitcht worden van foklijn als de prestaties verbeterd moeten worden, als ze toch een andere zeug willen die bijvoorbeeld socialer blijkt of als de markt om een andere spier/spekverhouding gaat vragen. Het verschil tussen vroeger en nu weet Andries nog goed. „Toen een oud-medewerker laatst de stal binnenkwam zei hij: wat is het rustig hier. Dat was jaren geleden wel anders. Toen waren de varkens veel onrustiger. Sociale zeugen fokken kost ook tijd”, zegt de ervaren varkenshouder.

In het strohok liggen zo’n 25 gelten. Op de achtergrond in het eigen hok de zoekbeer. Als eindbeer gebruikt de familie de de TN Tybor (Tempo x Piétrain). Inmiddels fokken ze al een aantal jaren de Topigs TN70-zeugenlijn.

Van den Bogert koos voor de TN70 vanwege de moedereigenschappen, de melkproductie en de goede bigkwaliteit. „Daarnaast is het een rustige zeug en dat is belangrijk tijdens de kraamperiode. De zeug werpt los en kan daardoor sneller op haar biggen gaan liggen”, aldus Adriaan.

Staartbijten is ook een belangrijke factor bij de eigen aanfok. „We hebben daar nu gelukkig geen last van, maar als we een periode wel staartbijters hebben dankun je kijken of je een ander type zeug moet fokken. Staartbijters worden sowieso tijdelijk in een apart hok gedaan”, vertelt Andries.

In de kraamstal heeft de biologische sector meer levendgeboren biggen door de langere zoogperiode. De baarmoeder heeft een langere tijd om te herstellen en daardoor worden er meer biggen geboren.

Van den Bogert heeft gemiddeld 16,5 levendgeboren biggen. Om de uitval te verlagen wil de familie naar een lager aantal geboren biggen. Als eerste stap denkt de familie aan 15,5. „Ik heb liever wat minder biggen die vitaler en sterker zijn dan meer levendgeboren zwakke biggen”, zegt Adriaan.

De biggen spenen ongeveer op zes weken, twee weken later dan in de gangabre varkenshouderij. „De zeug heeft daardoor meer hersteltijd en dat zorgt daarna voor betere en vitalere biggen”, aldus Adriaan.

Voor goede en vitale biggen vindt de familie aandacht in de zoogperiode belangrijk. „Efficiëntie is belangrijker dan snelle groei. Je bent sowieso meer uren per zeug bezig en dat komt ten goede aan het dierenwelzijn: ligt de zeug op de goede plek, is er voldoende stro, hebben externe invloeden zoals het weer invloed etc. Je denkt vanuit het varken en dat helpt bij een goede bevalling en goede opvoeding van de biggen”, legt Andries uit.

De vleesvarkens behalen een groei van 940 tot 950 gram per dag. De voederconversie is 2,85. „De groei is goed, maar de voederconversie is wat aan de hoge kant. Het heeft ermee te maken dat de vleesvarkens buiten komen en daardoor is de energiebehoefte groter. Het biologische voer is ook veel duurder.” Wat doen jullie hieraan? „Optimaal voeren (drie fases: start-tussen en eindvoer) met de juiste inzet vanaf de opleg”, aldus Andries.

De familie maakt gebruik van oornummers met een UHF-chip. Daarmee kunnen ze bij alle varkens het resultaat monitoren: ze kunnen ze het geboortegewicht, de leeftijd, de groei en de behandelingen zien. Dat helpt ze bij het behalen van optimale resultaten.

De biologische manier van varkenshouden is bij Adriaan en Jochem door hun vader met de paplepel ingegoten. „Ik ben wel blij dat mijn ouders destijds de keuze voor biologisch hebben gemaakt. Ik haal mijn werkplezier er nog elke dag uit door het denken vanuit het varken: hoe kan ik liggedrag sturen, etc. Je moet veel meer aandacht per varken besteden en dat blijft uitdagend en mooi", zegt Jochem. Adriaan vult aan: „De huidige biologische opzet maakt ook wel dat ik hier verder wil. Als we een gangbaar zeugenbedrijf hadden gehad, dan weet ik niet of dat gebeurd was."

Omdat de huidige bedrijfsgrootte niet genoeg inkomen biedt voor de hele familie werken de broers nog niet fulltime 'thuis'. Jochem is fulltime bedrijfsleider bij een andere biologische varkenshouder en Adriaan werkt als adviseur voor biologische varkenshouders. „We vinden het belangrijk om dingen buiten de deur te leren. Die ervaring kunnen we in de toekomst weer gebruiken bij ons eigen bedrijf."

De zoons willen over een aantal jaar het bedrijf van hun gaan overnemen. Andries en Jochem vertellen serieus over de plannen: ze willen uitbreiden naar 200 zeugen en 1.400 vleesvarkens op de huidige locatie. „Mijn ouders hebben daarom in 2018 een stuk grond gekocht naast onze boerderij. Ik denk dat het nu met de stikstofproblematiek lastig is om op een andere locatie een nieuwe milieuvergunning aan te vragen", aldus Jochem.

Toch staat een tweede locatie wel op het lijstje, zodat beide broers allebei hun eigen locatie kunnen runnen. „Zo ben je niet afhankelijk van elkaar als er ooit eens ruzie komt bijvoorbeeld", zegt Adriaan, terwijl hij daarna naar Jochem kijkt. „Maar we kunnen het goed met elkaar vinden. We gaan daarom eerst hier uitbreiden."

Verduurzaming is een belangrijk thema voor de broers. Zo weten ze dat de ammoniakuitstoot bij hun bedrijf hoog is. „We doen daarom mee aan een proef van de Wageningen Universiteit die bij ons de ammoniak komt meten. Dat is een eerste stap om te kijken hoe hoog de uitstoot is. Daarna kunnen we kijken hoe we die kunnen verminderen", legt Adriaan uit.

Lees de hele reportage met het ondernemersverhaal van de familie Van den Bogert in de regionale agrarische vakbladen Stal & Akker, Vee & Gewas, Veldpost en Agraaf die op dinsdag 5 januari zijn verschenen.

Door de sluiting van de winkels, als gevolg van Covid-19, hebben postbezorgers het extra druk. Het kan daardoor voorkomen dat de krant wat later bij u op de deurmat valt. Nog geen abonnee? Klik hier om een gratis proefnummer voor één van deze agrarische vakbladen aan te vragen en hier om abonnee te worden op één van deze vakbladen.

Tekst: Bas Lageschaar

Bas Lageschaar groeide op tussen de weilanden in de Achterhoek. Daardoor had hij altijd al belangstelling voor de agrarische sector. Voor Agrio zit hij in de redactie politiek en beleid. Bas volgt het laatste (regionale) nieuws op de voet en schrijft voor de regionale websites en verschillende printuitgaven.

Beeld: Gerard Burgers

Meer soortgelijk nieuws lezen?

Sloot dit artikel goed aan bij jouw behoefte? Wellicht is/zijn de volgende site(s) dan ook interressant voor jou:

Landbouwnieuws uit Gelderland en Overijssel over agrarische bedrijfsontwikkeling, geurhinder, mestverwerking, ammoniak, fijnstof, bouwblok, waterschap, landinrichting, melkvee, varkens, pluimvee, akkerbouw, kalveren, geiten, zandgrond.

Subcategorieën

Subcategorieën

Subcategorieën

Subcategorieën

Subcategorieën

Subcategorieën

Subcategorieën

Subcategorieën

Fotoserie: 'Ik haal mijn werkplezier er nog elke dag uit door het denken vanuit het varken'

Tekst: Bas Lageschaar

Meer soortgelijk nieuws lezen?

Praat mee

Nieuwsbrief

Fotoserie: 'Ik haal mijn werkplezier er nog elke dag uit door het denken vanuit het varken'

Tekst: Bas Lageschaar

Deel dit artikel

Meer soortgelijk nieuws lezen?

Praat mee

Nieuwsbrief