Als Zink niet meer mag (1)

Aflevering 1: Welke Coli’s spelen een rol in Speendiarree en Oedeemziekte

Vanaf dit jaar is Zink in doseringen hoger dan 150 ppm aan gespeende biggen verboden (EU wetgeving). Het geregistreerde Zink product Gutal is niet meer verkrijgbaar. Van belang blijft om biggen na spenen gezond op te starten. De oorzaken van problemen na spenen zijn al vaak besproken: De stress van spenen, verplaatsen, nieuwe hokgenoten en voer/voersystemen waar de big en de darm onvoldoende aan zijn gewend spelen de hoofdrol. Als door deze omstandigheden Coli bacteriën kunnen vermenigvuldigen en aanhechten in de darm, kunnen speendiarree en oedeemziekte optreden.

Lees hier meer over voorkomen van uitval en verbeteren van groei.

Verschillende typen Coli spelen een rol na spenen. Daarbij zijn bepaalde Coli typen veroorzakers van Speendiarree en bepaalde typen veroorzaken Oedeemziekte. Lastig is dat de typering van Coli erg verwarrend is. Bij het interpreteren van uitslagen is dit weleens een probleem. Dit komt doordat in de loop van de tijd verschillende diagnostische mogelijkheden zijn ontstaan. Deze verschillende typeringen worden nog steeds door elkaar heen gebruikt. Dit wordt vooral bepaald door het materiaal wat wordt opgestuurd en het laboratorium waar biggen voor sectie of mest naar toe zijn gestuurd.

Coli gekweekt uit een big met diarree, type F4, die op een bloedplaat vlekken geeft door hemolyse. Beeld: Luppi, 2017

1. Kweek van de bacterie op een voedingsbodem:

Kweek is de eerste techniek waarmee ziekteverwekkende bacteriën werden aangetoond. Coli’s groeien goed op bepaalde voedingsbodems. Het blijkt dat veel ziekteverwekkende Coli’s op een voedingsbodem met bloed erin de rode bloedcellen aantasten waardoor lichte plekken in de voedingsbodem ontstaan = hemolyse. Het blijkt dat ongeveer 80 % van de Coli’s die Speendiarree of Oedeemziekte veroorzaken hemolyse veroorzaken. Deze worden dan als kwaadaardige Coli’s aangeduid.

Verschillende antigene structuren op de Coli bacterie Beeld: University of Montreal

2. Serotypering:

Een verfijning van de diagnostiek gebeurde vooral op basis van moleculen die aan het oppervlak van de Coli bacterie zitten. Deze werken als antigeen waardoor antistoffen worden opgewekt. Een Coli bacterie gekweekt na sectie of uit een diarree-monster kan door één voor één de verschillende Coli antistoffen toe te voegen getypeerd worden (= serotype).

De naam van de antigenen hangt samen met de locatie in de bacterie: O (uit bacteriewand), K (uit kapsel), F (uit fimbri, soort haren) en H moleculen (uit flagel, soort zweephaar).

PCR technieken1

3. Virotypering:

Tegenwoordig wordt metPCR technieken1 vooral gekeken of er genen aanwezig op het DNA van de Coli bacterie die bepaalde toxinen (= gifstoffen) of aanhechtingsfactoren kunnen vormen. Deze aanhechtingsfactoren en toxinen bepalen of de Coli ziekteverwekkend is. Hierbij zijn de toxinen Sta, STb en LT gerelateerd aan diarree en VT2e (ofwel STx2e) typisch voor oedeemziekte.

Een overzicht van de verschillende Coli typeringen die nu nog gebruikt worden en gerelateerd zijn aan Coli typen die Speendiarree of Oedeemziekte veroorzaken staan vermeld in tabel 1.

Tabel 1. Overzicht van de verschillende methoden met de naamgeving om ziekteverwekkende E.coli aan te tonen

Virotypering: Aanwezigheid van genen voor aanhechting (door middel van PCR)	F4 Gerelateerd aan Speendiarree	F18 Gerelateerd aan Speendiarree	F18 Gerelateerd aan Oedeemziekte


Serotypering: Kapsel of Fimbri typering	K88	F18ac, (F18ab)	F18ab


Serotypering: Bacterie-membraan typering	Vooral O149, O8, O139	O138, O139, O141, O147, O149, O157	O138, O139, O141, O147, O157


Serotypering Membraan + Kapsel typering	O8:K87, O149:K91, O138:K81	O141:K85ac, O147:K89,	O139:K82, O141:K85ab
Virotypering: Aanwezigheid van genen die toxinen vormen (door middel van PCR)	STa, STb, LT	Sta, STb, LT	VT2e = Stx2e, Sta, STb, LT


Kweek op bloedplaat: Aan- of afwezigheid van hemolyse	Hemolyse aanwezig, (80 %)	Hemolyse aanwezig, (80 %)	Hemolyse aanwezig, (80 %)