Column: De beuk erin?
Sommige mensen spreken nog steeds van de machtige landbouwlobby maar die bestaat al lang niet meer. Vroeger hadden we LTO en diverse landbouwers in de Tweede Kamer. Waarschijnlijk ook nog een hoop boerenkinderen in de verschillende departementen. Landbouw was inderdaad een machtig bolwerk. Daar is vandaag de dag weinig meer van over.
Binnen de belangengroeperingen van de landbouw is de eenheid ver te zoeken. Er is bijvoorbeeld het verschil tussen akkerbouw, tuinbouw en veeteelt. Boerenbedrijven zijn ver gespecialiseerd en hebben vaak maar één belang. Die belangen liggen soms erg uit elkaar. De plantensector heeft geen last van de vegan-lobby bijvoorbeeld. Binnen de veesectoren zijn de belangen ook niet gelijk. Varkens, koeien en kippen worden op verschillende punten aangevallen en zitten op sommige terreinen elkaar in de weg. Schrijnend is de manier waarop de zuivel niets te maken wil hebben met de kalverhouderij.
Belangenverschillen maken het lobbyen lastig
Naast specialisatie op boerenbedrijven zijn de bedrijven groter geworden. Niet alleen boerenbedrijven worden groter maar ook de periferie. Heel grote bedrijven hebben hun eigen lobby en zijn vaak niet in staat al hun klanten daarin te dienen. Belangenverschillen tussen nationaal en internationaal, veehouderij en akkerbouw en productie en handel maken het lobbyen lastig. Kleinere bedrijven hebben die eigen lobbykracht niet en leunen op hun branchevereniging. Dat geeft spanning binnen een branchevereniging.
Een aandachtspunt daarbij is: hoe gaan we lobbyen? Pakken we het hard aan en gaat de beuk erin of gaan we om tafel, zelfs met onze grootste vijanden? FDF en Agractie gaven in 2019 het goede voorbeeld door de beuk erin te gooien. De eerste trekkerdemonstraties waren zeer succesvol. Het gaf een boost aan de eenheid binnen de landbouw. Akkerbouwers, veetelers, tuinders en zelfs vissers stonden schouder aan schouder op het Malieveld. Er hingen Friese vlaggen in Brabant. Het Nederlandse volk zag de oneerlijke druk op de boer en sprak haar sympathie uit. Als er toen verkiezingen waren geweest?
Melkveehouders niet meer aan tafel
De harde demonstraties gingen door en sloegen door. De eenheid binnen de landbouw brokkelde af en de sympathie van het volk verminderde. Iedereen ging weer terug naar zijn eigen belang en de minister speelt sectoren handig tegen elkaar uit. Waarbij milieuactivisten met de minister praten over de toekomst van de landbouw zitten melkveehouders niet meer aan tafel.
Ik vind het lastig te beoordelen wat nu de beste strategie is. Als mengvoedersector hebben we ons altijd achter het collectief van de landbouw geschaard en vooral overleg gevoerd. Demonstraties van FDF en Agractie werden gesteund maar het moest aan de onderhandelingstafel gebeuren. Nu zien we dat de diverse landbouwgroeperingen het moeilijk hebben en de voersector helemaal niet (althans collectief) aan tafel zit. Terwijl diervoer één van de belangrijkste issues is in de veehouderij, zowel voor de CO2 footprint als de stikstofdiscussie. Bovendien zijn we zeer breed betrokken bij alles op en rondom het boerenbedrijf. We hebben een oplossing maar de politiek hoort het niet.
Nu is de vraag hoe we onze boodschap het beste bij de beleidsmakers krijgen. Gaan we braaf mee in de gedachte van circulair (in een klein gebied) en dat het onoverkomelijk is dat de veestapel reduceert? Of gaan we onze wensen duidelijk op tafel leggen: wij willen geen reductie van de veestapel, we willen doelvoorschriften, we willen minder regels, wij willen de internationale handel behouden, etcetera?
'Weggeven kan altijd nog'
Als we kiezen voor braaf geven we op voorhand al meteen een hoop weg. Alles is onderhandelbaar en weggeven kan altijd nog. Bieden begint bij je ultieme prijs en dan werk je naar een deal toe. Als je op de stoel van de tegenpartij gaat zitten en al op voorhand wat weggeeft, heb je verloren.
Of is er geen sprake van een tegenpartij? We moeten het tenslotte samen doen en hebben maar één land. Als we nu meepraten en laten zien dat we bereid zijn echte stappen te zetten, komen we misschien op lange termijn beter uit. Nu de beuk erin en daardoor links aan de macht zou rampzalig zijn.
Dilemma’s voor de belangenbehartiger die in deze verkiezingstijd naar een climax gaan. We zullen eerst maar eens zorgen dat we bij de juiste mensen aan tafel komen, want op dit moment lijkt het erop dat praktijkervaring, draagvlak en inhoud er sowieso niet toe doet.
