Efficiënt biggenbeheer en dierenwelzijn: twee tegenstrijdige doelstellingen?
“Stress heeft echt invloed op de productie. Bij biggen is dit voornamelijk door een verminderde gewichtstoename ”, legt Prof. dr. Nicole Kemper, directeur van het Instituut voor Dierhygiëne, Dierenwelzijn en Landbouwhuisdiergedrag aan de Universiteit van Hannover, Duitsland uit.
In moderne landbouwsystemen is het belangrijk dat producenten rekening houden met de interacties van de dieren, in het bijzonder met hun verzorgers.
Varkensdierenarts en kraamhokspecialist dr. Julie Ménard, die verantwoordelijk is voor het toezicht op 20 zeugenbedrijven met in totaal 26.000 zeugen in Canada, is het ermee eens: "Mensen zijn de sleutel tot goede resultaten."
Maar producenten moeten er ook voor zorgen dat kraamhokken efficiënt werken, terwijl voor goede werknemers een hoge prijs betaald moet worden. Het betekent dat dierenwelzijn en efficiënt biggenbeheer soms tegengestelde behoeften kunnen lijken.
Hier delen Prof. dr. Kemper en dr. Ménard aanbevelingen om biggen direct vanuit het kraamhok een goede, gezonde start te geven zonder extra kosten te maken.
Begin met de zeug
"Het werpen moet zo natuurlijk mogelijk en rustig gebeuren, en dat is alleen mogelijk met gezonde zeugen die in goede conditie zijn en relatief snel werpen", zegt dr. Kemper. Zeugen mogen niet te dik of te dun zijn en moeten tot aan het werpen en tijdens de geboorte van de biggen voldoende voer en water worden verstrekt.
Volgens dr. Ménard moeten producenten het werpproces ‘natuurlijk’ houden, de zeug behandelen en alleen bij de geboorte ingrijpen als dat absoluut noodzakelijk is. En het voordeel?
"Mijn beste producenten merken op dat biggen meer uitgegroeid en zwaarder zijn en een betere biestopname hebben", onthult dr. Ménard.
Ze adviseren om te allen tijde een medewerker toezicht te laten houden op het werpen, zodat ze een schone, droge en warme omgeving voor de biggen garanderen.
Zoals mijn beste managers zeggen: “Betere resultaten en minder werk: moeder Natuur is het beste” voegt dr. Ménard toe.
Toegang tot de eerste melk
De eerste melk, de biest, is voedselrijk en essentieel voor de ontwikkeling van robuuste biggen.
"Topproducenten begrijpen dat de opname van biest essentieel is voor pasgeboren biggen en dat het hen energie en immuniteit geeft om te overleven", zegt dr. Ménard. Om een optimale melkproductie te garanderen is het belangrijk om de zeug te voorzien van voldoende voedingsstoffen en gemakkelijke toegang tot voer en water om haar eetlust te stillen.
Maar biggen kunnen moeite hebben om bij de moedermelk te komen; als de biggen te klein of te zwak zijn, als de big als laatste is geboren en de rest van de worp de spenen al bezet, of de zeug niet bereid is om biest te geven door op de spenen te gaan liggen.
De verzorger in het kraamhok moet de biggen in de gaten houden en ervoor zorgen dat ze gezond genoeg zijn om bij de uier te komen. Een manier om dit te ondervangen is door middel van goed worpbeheer.
Het aantal biggen mag het aantal spenen niet overschrijden, dus als je een grote worp hebt, kun je dit compenseren door het overleggen van biggen, zegt dr. Kemper. Dit is vooral belangrijk voor moderne zeugen die tot 20 biggen in één worp kunnen werpen.
Moedig verrijking aan
"Als je kijkt naar het natuurlijke gedrag van varkens, dan wroeten ze altijd met hun snuit", zegt dr. Kemper. Varkens zijn erg actief. De kale omgeving van moderne hokken is gemakkelijker te onderhouden en schoon te houden, maar dat betekent ook dat de varkens niet altijd hun gebruikelijke wroetgedrag kunnen uiten.
Het verstrekken van verrijkingsmaterialen zoals touw en stro aan biggen heeft een positief effect op hun welzijn.
Beperk de behandelingen tot een minimum
Het hanteren van jonge biggen kan niet worden vermeden. Voor een gezonde start van het leven moeten biggen beschermd worden tegen ziektes zoals coccidiose en bloedarmoede door ijzertekort. Hoewel dit noodzakelijk is, kunnen dergelijke procedures stress veroorzaken bij biggen. Dr. Kemper raadt aan te wachten met het behandelen van biggen voor verdere beheersprocedures tot de derde dag van hun leven, wanneer hun immuunsysteem meer ontwikkeld is.
Dit is waar welzijn en efficiëntie samenkomen. Deskundigen zijn het erover eens dat door manieren te vinden om de hantering van biggen te verminderen, het welzijn van de biggen toeneemt, wat op zijn beurt de arbeid en kosten voor het bedrijf verlicht.
“Elke ingreep is een negatieve ervaring voor de big. Door het aantal keren dat varkens worden gehanteerd tot een minimum te beperken, kan stress worden verminderd”, legt dr. Kemper uit.
De duur van de procedure is ook belangrijk: onderzoeken hebben aangetoond dat het verkorten van de tijd die nodig is om procedures uit te voeren, verband houdt met een verminderde stressrespons1.
Combinatietherapieën kunnen deze uitdaging helpen aanpakken en een verschil maken voor een beter welzijn van de biggen. Ze bieden producenten de mogelijkheid om de belangrijkste behandelingen voor jonge biggen effectief en efficiënt uit te voeren met minder handelingen en stress.
Tegelijkertijd benadrukt dr. Ménard dat het belangrijk is om alleen goed opgeleide en ervaren werknemers met biggen te laten omgaan. Tijd investeren om mensen met de juiste instelling aan te nemen en hen gemotiveerd te houden, zal zijn vruchten afwerpen in de technische prestaties.
In plaats van tegengestelde factoren, kunnen welzijn en efficiënte kraamhokken tegelijk worden gerealiseerd door slimmer te werken, niet harder.
Wilt u meer weten over nieuwe combinatietherapieën?
Bespreek het met uw varkensdierenarts.
EM-BE-21-0038
