Voorkom hittestress bij zeugen en biggen en een zomerdip bij vleesvarkens
Direct toepasbare praktische tips
Wat is hittestress en vanaf welke temperatuur treedt hittestress bij varkens op?
Hittestress bij varkens treedt op als de omgevingstemperatuur bóven de thermoneutrale zone van het varken uitkomt en het dier zijn lichaamswarmte niet (goed) kwijt kan. De productie van het dier (melkproductie, groei) daalt dan enorm. De thermoneutrale zone van een varken is begrensd door de onderste en bovenste kritische temperatuur en hangt af van diverse factoren:
- Warmteproductie door het dier zelf (o.a. door het verteren van voer)
- Omgevingsfactoren (zoals luchtsnelheid, relatieve vochtigheid, vloertype, stralingswarmte, aantal dieren in een groep en de hoeveelheid natte huidoppervlakte)
- Leeftijd en gewicht van het dier
- Genetica
- Productiestadium
Bij een omgevingstemperatuur bóven de bovenste kritische temperatuur, ervaren varkens hittestress en passen ze hun gedrag aan om meer lichaamswarmte te verliezen: hijgen, op de roostervloer of de koelere plekken in het hok liggen, contact met soortgenoten vermijden en zichzelf bevochtigen (met modder, mest of urine) om warmte via de natte huid kwijt te raken. Varkens kunnen nauwelijks zweten. Ook eten varkens minder om de warmteproductie (door energieopname via het voer) te verminderen.
Lacterende zeugen voelen zich het meest comfortabel bij een temperatuur onder de 20°C. Dat is echter in de kraamstal vaak niet haalbaar. Bij temperaturen van 23°C en hoger zie je de voeropname van de kraamzeugen dalen. Voor zogende biggen ligt de bovenste kritische temperatuur op 33°C. Biggen van 25 kg ervaren hittestress als de temperatuur boven de 25°C uitkomt.
Met welke klimaatmaatregelen houd je de stal koel?
Jan van den Brink is Klimaatspecialist bij ForFarmers FarmConsult en heeft al menig varkensbedrijf van solide en effectieve klimaatadviezen voorzien. Hij heeft een aantal concrete adviezen voor de zomermaanden.
Zorg voor frisse lucht bij de kop van de zeug. Dan gaat haar gevoelstemperatuur naar beneden en blijft ze beter vreten.
Jan van den Brink, klimaatspecialist FarmConsult
- Zorg voor een zo hoog mogelijke maximale ventilatiecapaciteit
- Zorg voor frisse lucht bij de kop van de zeug
- Haal inkomende lucht zo koel mogelijk binnen
- Isoleer de vloerverwarming van het biggennest
- Stel ‘s zomers een kortere bandbreedte van de ventilator in
- Monteer zonwering voor de ramen
- Isoleer het dak
- Houd de luchtvochtigheid tussen de 40 – 60%
- Creëer een beschutte ligplek voor de zogende biggen in het kraamhok
Voermaatregelen om hittestress te beperken bij lacterende zeugen
Naast klimaatmaatregelen is het ook verstandig om in voer- en management aanpassingen te doen om hittestress bij lacterende zeugen te beperken. Edwin Zielman, VIDA-specialist, geeft advies en uitleg. “Uit diverse proeven blijkt dat hitte nauwelijks effect heeft op de voeropname van zogende of gespeende biggen, maar des te meer op de voeropname van lacterende zeugen. Dat wil je te allen tijde voorkomen of in ieder geval zo veel mogelijk beperken”, stelt hij. “Want een zeug die als gevolg van hitte minder vreet, zal ook minder melk geven. En dat merk je wél aan het speengewicht van de biggen en de groei van die lichtere biggen na spenen.”
Een zeug die als gevolg van hitte minder vreet, geeft minder melk. En dat merk je aan het speengewicht van de biggen en een lagere groei na spenen.
Edwin Zielman, VIDA-biggenspecialist
- Advies 1: Schakel over naar geconcentreerder voer
- Advies 2: Water, water, de rest komt later
- Advies 3: Geef voedingssupplementen voor meer weerstand en hogere voeropname
Klimaat- en voermaatregelen tegen hittestress bij zogende en gespeende biggen
- Zorg voor een zo hoog mogelijke maximale ventilatiecapaciteit
- Stel ‘s zomers een kortere bandbreedte van de ventilator in
- Monteer zonwering voor de ramen en isoleer het dak
- Houd de luchtvochtigheid tussen de 40 – 60%
- Voer het speenvoer langer door of kies voor luxere voeders
- Voeg Vital Power aan het voer toe
- Voer de zogende biggen extra bij en geef ze langer speenvoer
5 tips om een zomerdip bij vleesvarkens te voorkomen
- Koel de inkomende lucht
- Voorkom directe instraling van zonlicht
- Zorg voor voldoende en fris water
- Schakel over naar geconcentreerder voer
- Gebruik toevoegingen aan het water of voer
Varkensspecialist Erik Salemink laat in onderstaande video een aantal zaken zien die je op je bedrijf direct kan aanpakken om een groeidip te voorkomen.
