‘Dierenbescherming moet stoppen met Beter Leven Keurmerk’

De onderzoeksgroep Ongehoord zegt op basis van eigen onderzoeken te constateren dat het Beter leven Keurmerk een wassen neus is. Ze verwijst daarbij onder andere naar eigen opgenomen beelden in Beter Leven-bedrijven met 1, 2 en 3 sterren waarop gestresste, zieke, gewonde en mishandelde dieren te zien zouden zijn. In een eigen opgesteld rapport zegt de groep aan te kunnen tonen dat het keurmerk niet heeft geleid tot diervriendelijke veehouderij, noch tot minder diergebruik. Volgens de onderzoeksgroep komt het keurmerk niet de dieren, maar de dierindustrie ten goede. De vleesketen gebruikt dit keurmerk om vertrouwen uit te stralen naar de consument en hogere afzetprijzen te beuren voor haar producten. Voor de organisatie is dit aanleiding om de Dierenbescherming op te roepen om het Beter Leven-keurmerk stop te zetten.

Achtergrond

Het keurmerk is eigendom van de Dierenbescherming en is bedoeld om consumenten inzicht te geven in de situatie van dieren achter het product. ‘Hoe meer sterren, hoe diervriendelijker de productie’, schrijft het keurmerk hierover op haar website. In een reactie op de oproep zegt de Dierenbescherming dat ze zich niet kan vinden in de kritiek. Ze onderstreept dat het keurmerk wel degelijk bijdraagt aan het welzijn van dieren. Ook worden de deelnemende bedrijven nauwlettend gecontroleerd op de criteria die bij de productie gelden. Bij overtredingen van wettelijke (dierenwelzijns-) regels dient de NVWA op te treden.

Netto-opbrengst

Een ander punt des aanstoots in het rapport is de netto-opbrengst van het keurmerk voor de Dierenbescherming. In 2017 zou deze 1,6 miljoen euro hebben bedragen, in 2018 1,7 miljoen en 2019 1,9 miljoen euro. Volgens de Dierenbescherming dienen de opbrengsten om de werkingskosten van de Stichting Beter Leven te dekken. Ongehoord stelt dat dit niet valt te controleren aangezien de jaarverslagen van de Dierenbescherming geen inzage geven in de kosten van de Stichting. De Stichting Beter Leven Keurmerk maakt als private keurmerkorganisatie zelf geen cijfers openbaar. Op de vraag van het FD (Financieele Dagblad, 2021) waarom zij geen financiële jaarverslagen deponeert bij de Kamer van Koophandel, antwoordde de Stichting Beter Leven Keurmerk volgens Ongehoord:”De keurmerkenmarkt is heel ingewikkeld en er gaat ontzettend veel geld in om; ‘Boze boeren en andere krachten’ maken het ‘niet in alle gevallen even wenselijk’ dat de financiën eenvoudig kenbaar zijn.”

Transparantie

Zowel vanuit certificatie instanties als vanuit de Stichting Beter Leven en de Dierenbescherming is er volgens Ongehoord geen sprake van transparantie over het verloop van de controles, inspectierapporten, vastgestelde inbreuken en de maatregelen die hiertegen wel of niet werden genomen. De consument komt enkel te weten dat bedrijven ‘goedgekeurd en gecertificeerd zijn’, en wordt verondersteld daar vertrouwen in te hebben, aldus Ongehoord.

Ketenregisseur

Wat in de ogen van Ongehoord bij het Beter Leven Keurmerk is de aanstelling van de ketenregisseur. De ketenregisseur is de partij ‘die de veehouderij bedrijven aanmeldt bij de Stichting Beter Leven Keurmerk en toezicht houdt op de, bij zijn keten aangesloten, veehouderijbedrijven. Daarnaast koppelt de ketenregisseur de verschillende schakels binnen de keten aan elkaar, van primair bedrijf tot verwerker / verkoper en alle schakels die daar tussenin kunnen zitten.’ Volgens de Dierenbescherming zorgt het werken in vaste ketens met een ketenregisseur voor ‘kwalitatief betere bedrijven en ondernemers die betrokken zijn bij het welzijn van de dieren, het keurmerk en de keten.’

Vreemde opstelling

Bij deze toelichting stelt Ongehoord grote vraagtekens. Als voorbeeld verwijst ze naar ketenregisseur slachterij Gosschalk in Epe. De slachterij waar dit jaar, op basis van illegale opnamen, beelden van dierenmishandeling werden gefilmd. Deze misstanden hebben geleid tot het (tijdelijk) stilleggen van de slachtactiviteiten door NVWA. Voor de Dierenbescherming is dit echter niet voldoende reden om haar samenwerking met Gosschalk per direct te beëindigen. Het bedrijf mocht zijn activiteiten als ‘ketenregisseur’ voor het Beter Leven Keurmerk voortzetten. Uitsluiting van een ketenregisseur zou volgens de voorschriften van het Beter Leven Keurmerk inhouden dat veehouders uit de keten tijdelijk geen dieren kunnen leveren onder het keurmerk (tot zij een nieuwe ketenregisseur gevonden hebben). Dit zou tot financieel verlies leiden voor de industrie. Ongehoord vindt dit een hele vreemde opstelling van de Dierenbescherming.