Rabobank: Europese productie daalt, prijsdruk blijft voorlopig aanwezig
Liquiditeitsproblemen door hoge voerkosten en Afrikaanse varkenspest (AVP) zorgen ervoor dat de sector onder druk staat. Ook de stikstofplannen van het kabinet vragen aandacht voor varkenshouders. Zo zijn de plannen van de regering om met hoge ambities gebiedsgericht de stikstofdeposities te verlagen.
Door een overaanbod op de Europese varkensvleesmarkt staat de opbrengstprijs inmiddels al ruim een half jaar onder druk. Signalen voor herstel zijn er op dit moment maar beperkt. De stabiele productieketen van varkensvlees in de EU is sterk afhankelijk van export en heeft volgens de Rabobank nu weer moeite om te anticiperen op de sterk wisselende vraag. Aanpassing van productievolumes zijn tot nu toe relatief beperkt en grote aanpassingen kosten tijd. De analisten wijzen erop dat de 'varkenscyclus' van toepassing is.
Ondanks een vertraagde productiegroei in de tweede helft van 2021 steeg de varkensvleesproductie in de 27 EU-landen en het Verenigd Koninkrijk (VK) met 2 procent in de periode januari tot en met oktober 2021 ten opzichte van dezelfde periode vorig jaar. De productie daalde in Duitsland met 2,7 procent, maar werd gecompenseerd door een toename van de productie in Denemarken met 8,6 procent, in Nederland met 4,7 procent, in Spanje met 3,2 procent, in Italië met 5,5 procent en in Polen met 1,2 proncent.
Daling productie
In 2022 verwacht de Rabobank dat de varkensvleesproductie in de 27 EU-landen en het VK met ten minste 0,5 procent krimpt ten opzichte van vorig jaar. Dit is nodig om de Europese markt weer meer in evenwicht te brengen.
Uit recente gegevens blijkt dat de zeugenstapel in Denemarken in oktober 2021 met 2 procent op jaarbasis is afgenomen. Het aantal Duitse zeugen daalde in november 2021 met 7 procent op jaarbasis. De Duitse zeugenstapel kromp in 2021 meer dan in voorgaande jaren. In de periode van 2016 tot 2020 nam de zeugenstapel jaarlijks met gemiddeld 3 procent procent af. De versnelling in de afname van het aantal zeugen komt waarschijnlijk door de uitdagende marktsituatie als gevolg van uitbraken van Afrikaanse varkenspest (AVP) in het land.
56 procent minder export naar China
De export van varkensvlees uit de 27 EU-landen en het VK steeg met 2 procent in de periode van januari tot en met oktober 2021 ten opzichte van dezelfde periode vorig jaar. Desondanks daalde de export sinds juni 2021 op jaarbasis flink. Sinds april 2021 zit de export van varkensvlees naar China in een dalende tendens. In de periode januari tot en met oktober 2021 is er 56 procent minder varkensvlees geëxporteerd naar China vanuit de 27 EU-landen en het VK ten opzichte van dezelfde periode vorig jaar.
Varkensvlees vanuit Brazilië zorgt voor meer concurrentie voor Europese landen, met name voor Spanje. Het aandeel van Braziliaans varkensvlees in China’s import nam sterk toe in de afgelopen maanden, terwijl het aandeel van Spanje daalde. In januari was dat nog 32 procent maar in oktober inmiddels 25 procent.
Na een tijdelijke opleving in het vierde kwartaal van 2021 zijn de varkensprijzen in China de afgelopen weken opnieuw gedaald onder het kostprijsniveau. Dit geeft aan dat de lage vraag naar varkensvlees in het eerste kwartaal van 2022 blijft aanhouden. Meerdere factoren dragen bij aan een lager dan gebruikelijke vraag rond de Chinese feestdagen, zoals regionale afsluitingen in verband met de coronapandemie, landelijke quarantainemaatregelen en het verzoek van lokale overheden om niet te reizen tijdens het Chinese Nieuwjaar, aldus de bank.
Over 2022 verwacht de Rabobank een verdere groei in varkensvleesproductie in China maar wel minder dan in 2021. Deze groei komt vooral door een verbeterde productiviteit in de varkensstapel. Tegen de tweede helft van 2022 verwachten de bank dat de vraag naar varkensvlees geleidelijk herstelt, wat zal leiden tot een toenemende import. Toch zal China’s varkensvleesimport in 2022 naar verwachting met 10 tot 25 procent of 0,4 tot 1,2 miljoen ton dalen ten opzichte van 2021.
Prijsdruk in eerste kwartaal
Na een lichte stijging eind 2021 stabiliseerde de gemiddelde karkasprijs van varkens in de EU weer. In de laatste week van 2021 lag de gemiddelde karkasprijs 4 procent onder het vijfjarig gemiddelde. Analisten van de bank verwachten dat de prijzen in het eerste kwartaal van 2022 onder druk blijven staan omdat het aanbod moet verminderen om de prijzen te verbeteren. Rabobank verwacht dat lage opbrengstprijzen samen met hoge voerkosten de komende maanden zorgen voor een aanhoudende druk op marges. Gezien het schaarse aanbod van tarwe verwachten we dat de wereldprijs hiervan in de eerste helft van 2022 enigszins stijgt.
Een hogere varkensvleesproductie in de 27 EU-landen en het VK (geschat op een stijging van 1 procent ten opzichte van 2020) en een lagere export in 2021 (geschat op een daling van 3 procent ten opzichte van 2020) zorgden voor een extra 400.000 ton varkensvlees voor binnenlandse consumptie.
EU-brede verlaging aanbod
De 8 grootste productielanden leverden ongeveer 21 miljoen ton varkensvlees in 2021, 87 procent van de totale varkensvleesproductie in de 27 EU-landen en het VK. Nederland was goed voor 1,7 miljoen ton. Als de Nederlandse varkensvleesproductie met 5 procent zou dalen, zou dat 85.000 ton minder varkensvlees in de Europese markt betekenen.
Het is dus duidelijk dat om het overaanbod te verlagen, een EU-brede verlaging van aanbod moet komen. Er zijn signalen dat de zeugenstapel in grote productielanden zoals in Duitsland, Denemarken en Verenigd Koninkrijk al afnemen. Echter, de export van varkensvlees vanuit de 27 EU-landen en het VK daalt mogelijk verder. Daarom blijft het aanbod in 2022 ruimer maar verlicht een toenemende importvraag vanuit China mogelijk de druk op prijzen in de tweede helft van het jaar.
