Column: Nieuwe mensen, frisse ideeën?
Hoeveel ruimte is er nog om na te denken over de Nederlandse landbouw van de toekomst? Diverse documenten en personeelsadvertenties wijzen erop dat het ministerie van landbouw stug vasthoudt aan bepaalde ideeën.
Nu er nieuwe mensen actief worden op het ministerie is dit een mooie kans om onze visie te delen op de plek waar het de meeste impact heeft
Ik kreeg deze week het Introductiedossier ‘Kennismaking beleidsdossiers ministerie van LNV’ onder ogen. Het ministerie gebruikt dit dossier om nieuwe mensen goed te informeren wat er speelt en waar ze mee aan de slag kunnen. Het is een openbaar document en daarom gebruiken wij (Nevedi in dit geval) het om te kijken hoe wij de nieuwe mensen kunnen voorzien van de nodige praktijkkennis. Want daar ontbreekt het nog wel eens aan. Omdat er nu een hoop nieuwe mensen actief worden op dat ministerie geeft het een mooie kans om onze visie te delen op de plek waar het de meeste impact heeft. Aangezien het nieuwe kabinet vrolijk heeft geschoven met de posten van ministers en staatssecretarissen en het blijkbaar niet meer nodig is om enige vak- of praktijkkennis te hebben van het ministerie waar je werkt, lijkt het ons wel nuttig om onze kennis gratis ter beschikking te stellen.
Er staat in het lijvige document (216 pagina’s) van alles waar ik het niet mee eens ben, maar dat geldt natuurlijk voor iedereen die dit leest. Veel zaken die genoemd worden, zijn ook niet gebaseerd op feiten maar zijn een gevolg van een bepaalde visie op de wereld. Denk bijvoorbeeld aan het stimuleren van biologische landbouw of het verbod op de nertsenhouderij. Met dergelijke dogma’s is het lastig om op basis van feiten te pleiten voor je zaak maar dat gaan we toch proberen.
Ik denk dat veel mensen zich vergissen in de kwetsbaarheid van onze welvaart
Naast alle punten en puntjes waar ik het niet mee eens ben, is er eigenlijk nog een veel schokkender constatering te doen over dit document. Er wordt namelijk niet of nauwelijks gesproken over het echte doel van onze landbouw, het produceren van voldoende goed en veilig voedsel tegen een redelijk prijs (ik gebruik de term goedkoop maar niet meer). Want ondanks onze extreme welvaart en groot gevoel van veiligheid (de Russen gaan ons toch niet aanvallen) is dat volgens mij nog steeds het hoofddoel van de landbouw en visserij. Ik denk dat veel mensen zich vergissen in de kwetsbaarheid van onze welvaart. Wat dat betreft is de geopolitiek van de EU en Nederland uitermate mager. We worden steeds afhankelijker van het buitenland wat betreft onze voedsel- en energievoorziening. En de landen waar veel van de productie naar toe is gegaan (China en Rusland), zijn niet altijd het meest betrouwbaar gebleken. Zij voeren namelijk wel een sluwe geopolitiek. Als daar ruzie uit voortkomt, moeten we met hangende pootjes naar de Verenigde Staten voor militaire steun want ons leger stelt ook niets meer voor.
Vervolgens constateer ik dat ons ministerie van landbouw de primaire sector geen economische activiteit vindt. Er wordt wel gesproken over inkomen, maar alleen het inkomen van de boer. Die moet goed beloond worden voor het werk dat ie doet (werk dus, geen winst uit een onderneming). Daar ben ik het hardgrondig mee eens maar een goed inkomen voor de boer is alleen te realiseren door een goed landbouwsysteem van voldoende omvang. In onze vrije markt kan de overheid geen inkomen garanderen voor een specifieke beroepsgroep. We hebben alle inkomenssteun niet voor niets afgeschaft. De overheid kan wel faciliteren in een goed ondernemersklimaat en een goed functionerende binnenlandse (lees EU ) markt. Maar daar ziet ze voor zichzelf blijkbaar geen rol. Ondanks de enorme trots die men uitspreekt over de exportpositie van de landbouw van Nederland wordt er in het introductiedossier met geen woord gerept over de bijdrage van de landbouw aan onze economie. Stakeholders worden wel genoemd bij ieder onderwerp maar verder dan draagvlak creëren komt men niet. Blijkbaar is de bijdrage aan de economie van veevoerbedrijven, slachterijen, dierenartsen, graanhandel etc. te verwaarlozen en dus te slachtofferen. Dat we een superefficiënte structuur van voedselproducerende bedrijven hebben die SAMEN zorgen voor het wereldwijde succes is Den Haag volledig ontgaan.
Investeringskosten worden vaak niet doorberekend aan de consument maar zijn handig geabsorbeerd door de keten
In dat complex van voedselproducerende bedrijven is voedselveiligheid goed geregeld. Natuurlijk gaat er wel eens iets mis maar ons voedsel is vandaag da dag zeer veilig. Dat gaat niet vanzelf. Daar zijn ingenieuze systemen voor ontwikkeld en er is serieus geïnvesteerd in voedselveiligheid. Die investeringskosten worden vaak niet doorberekend aan de consument maar zijn handig geabsorbeerd door de keten. Bijvoorbeeld door, maar niet alleen door, schaalvergroting. Als het nu over voedselveiligheid gaat, zijn blijkbaar alleen toezicht op slachterijen en de nieuwe Europese verordening diergeneesmiddelen belangrijk.
Ik maak me serieus zorgen over de toekomst van ons land in het algemeen en de landbouw in het bijzonder. We weten van gekkigheid niet meer wat we met ons geld moeten doen en toch is er nog veel armoede. Het huidige beleid leidt ertoe dat zelfs een basisbehoefte als voeding een luxe wordt. Men focust enorm op wat er fout gaat. Invloed op het milieu en het ontwijken van moreel gevoelige punten is prioriteit. Geen sector in maakindustrie of landbouw kan aan alle eisen voldoen. De oplossing? Saneren! Maar als het eenmaal weg is, komt het niet meer terug.
