Onderzoek KDW: 'niet beweren dat wat je meet in bloempot ook geldt voor natuur'

Mat Briggs en Jaap Hanekamp hebben onderzocht hoe de KDW tot stand zijn gekomen en hoe betrouwbaar deze zijn. Sommige KDW zijn gebaseerd op potproeven in kassen, andere op expertoordelen zonder verder onderzoek, zo meldt Agrifacts. ‘Praktijkonderzoek heeft zelden plaatsgevonden.’ Briggs en Hanekamp publiceerden hun studie in het wetenschappelijke tijdschrift Dose Response.

Fundament beleid

Het Nederlandse stikstofbeleid leunt zwaar op de KDW; deze geven aan vanaf welke hoeveelheid stikstof de natuur risico loopt op schade. Briggs en Hanekamp wilden weten hoe de KDW tot stand zijn gekomen. En of de KDW een goede maat zijn voor de hoeveelheid stikstof die risico geeft op natuurschade.

Hoogst onzeker

Sommige KDW vonden hun basis in bloempotten in kassen, concludeerden de onderzoekers. De uitkomsten werden vervolgens geëxtrapoleerd naar regio’s of het hele land. ‘Je kunt niet stellig beweren dat wat je meet in een bloempot van 10x10 cm, ook geldt voor natuur in heel Nederland’, schrijven de onderzoekers in Dose Response.

Nooit onderzocht

Dan zijn er de vele oordelen van deskundigen, die nooit nader werden onderzocht, aldus Briggs en Hanekamp. ‘Als je uitgaat van een inschatting van een deskundige, zul je daarna altijd moeten toetsen of het klopt. Juist bij het beschermen van natuur wil je zeker weten of een inschatting in de praktijk ook echt zo uitpakt.’

Onterechte verbanden

‘Anders neem je mogelijk verstrekkende maatregelen zonder dat je weet of die wel nodig zijn’, vervolgen de onderzoekers. ‘In andere studies werden de verschillen die werden gevonden tussen planten, zonder meer toegeschreven aan stikstof. Terwijl een andere oorzaak soms meer voor de hand lag; correlaties werden opgetekend als causale verbanden.’

Onderbouwing ontbreekt

Zo werd bijvoorbeeld de afname van duinnatuur verder landinwaarts toegeschreven aan hogere stikstofconcentraties. Terwijl afwezigheid van landduinen meer de oorzaak lijkt van de afnemende duinvegetatie. Briggs en Hanekamp constateren niet alleen gebrek aan uniformiteit, maar ook gebrek aan onderbouwing.

Stevig ingezet

Nederland koos KDW om mee te sturen op natuurdoelen Het kabinet zet in haar natuurbeleid stevig in op het halen van de KDW, om zo de natuurkwaliteit te verbeteren. In 2025 moet tenminste voor 40 procent van de natuur de kritische depositiewaarde niet meer worden overschreden. In 2030 moet dat 74 procent zijn. Het kabinet trekt 25 miljard euro uit voor het halen van dit doel.

Totaal ongeschikt

Agrifacts: ‘Het onderzoek van Briggs en Hanekamp laat zien dat de KDW dermate onbetrouwbaar zijn, dat deze ongeschikt zijn om mee te sturen op natuurdoelen. Het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) kwam afgelopen zomer tot een soortgelijke conclusie. Het PBL toonde aan dat er in de Nederlandse natuurgebieden nagenoeg geen verband is tussen KDW, stikstofdepositie en natuurkwaliteit.’

Niet bruikbaar

De onderzoekers concluderen dat de KDW niet bruikbaar zijn voor het natuurbeleid. ‘De KDW moeten veel beter worden onderzocht op basis van veldonderzoek en metingen’, concludeert Agrifacts. Briggs en Hanekamp doen hiervoor in hun publicatie een aantal aanbevelingen.