Grote onrust in Tweede Kamer: Overijssel gaat handhaven bij PAS-melders.

Gedeputeerde Staten van Overijssel zijn onlangs door de rechtbank meermaals gesommeerd om te gaan handhaven bij vier biomassa-installaties. ‘De rechtbank oordeelt daarbij in uitgesproken bewoordingen dat het gepresenteerde programma van het kabinet geen enkele garantie biedt dat zogenaamde ‘PAS-melders’ binnen afzienbare tijd kunnen worden gelegaliseerd’, aldus GS in een toelichting.

Bronmaatregelen

In een aan minister Van der Wal persoonlijk overhandigde brandbrief doen GS naar eigen zeggen een indringend verzoek om met de grootst mogelijke voortvarendheid ingrijpende bronmaatregelen te nemen die leiden tot daling van stikstofdepositie. Met als doel bescherming en verbetering van kwetsbare natuur.

GS: ‘Daarvoor is een pakket onontkoombare maatregelen noodzakelijk om de stikstofemissies in Nederland aanzienlijk terug te dringen. Ook moet aantoonbaar sprake zijn van natuurherstel. Pas dan kan de belofte uit 2019 van de toenmalige minister van Landbouw over legalisatie aan de PAS-melders worden nagekomen’, zo stelden verschillende rechtbanken de afgelopen periode.

Vragen uit Tweede Kamer

In de Tweede Kamer kreeg minister Van der Wal meteen vragen over de brief. Joris Thijssen (PvdA) wilde weten wat dit nu gaat betekenen voor de Overijsselse boeren die ook PAS-melder zijn. De minister wilde daar niet specifiek op ingaan. „Ik heb die brief pas net voor het debat gekregen, en ik heb nog geen tijd gehad om die goed te bestuderen“, vertelde ze. Ze zal de Tweede Kamer snel een brief sturen met haar reactie.

Ik wil wel zeggen dat ik achter de afspraak sta die het Rijk met de provincies heeft gemaakt, en dat niet gehandhaafd zal worden“, zei Van der Wal. „We hebben in de wet vastgelegd dat meldingen worden gelegaliseerd.“ Ze wees erop dat het gaat om ondernemers die te goeder trouw hebben gehandeld en die vertrouwen op de overheid. "Daarom hebben we ook gezegd: Handhaving is niet aan de orde, omdat er zicht is op legalisatie.“

Volgens Van der Wal heeft de rechter in zijn uitspraak ruimte gelaten voor individuele belangenafweging, waarbij het mogelijk is om te onderbouwen dat handhaving niet evenredig is. De minister wil de provincies hierin ondersteunen. Wat ook van belang is, zei ze, is dat het legalisatieprogramma op 27 februari, na de uitspraak van de rechter ‘los’ is gegaan. „De eerste PAS-melders zijn al gelegaliseerd.“

De minister zei in volle vaart verder te willen met het legaliseren van de PAS-melders en snel ruimte te maken met het creëren van ruimte om die legalisatie mogelijk te maken. Geld mag daarbij geen belemmering zijn, stelde ze in antwoord op vragen van Pieter Grinwis (ChristenUnie). Wat haar betreft kan het stikstoffonds van 25 miljard euro hiervoor aangesproken worden.

Vier uitspraken

Op 25 januari deed de Rechtbank Overijssel vier uitspraken over de afwijzing van verzoeken om handhavend op te treden tegen biomassa-installaties in Overijssel. ‘Argumenten dat deze ondernemers te goeder trouw hebben gehandeld en dat het Rijk een legalisatieprogramma is gestart, werden als onvoldoende beoordeeld door de rechtbank’, aldus de provincie.

‘Omdat de plannen van de minister geen garantie op legalisatie bieden, werd het verweer van de provincie Overijssel om niet te willen handhaven door de rechtbank verworpen', aldus GS. 'Opnieuw afzien van handhaving zou er op neer komen dat Gedeputeerde Staten de uitspraak van de rechter naast zich neer legt en daarmee bewust onrechtmatig handelt.’

Zodoende ziet de provincie Overijssel naar eigen zeggen geen andere optie meer dan over te gaan tot handhaving van een viertal biomassacentrales, waar bij de rechtbank handhavingsverzoeken op waren ingesteld. ‘De provincie Overijssel zet deze stap met bezwaard gemoed en uitgesproken tegenzin, juist omdat zij zich altijd op het standpunt heeft gesteld dat de PAS-melders veelal te goeder trouw hebben gehandeld. Daarnaast had de toenmalige minister de toezegging op legalisatie gedaan.’

Deuk in het vertrouwen

Het College van Gedeputeerde Staten merkt daarbij op dat de door gerechtelijke uitspraken gedwongen stap tot handhaving in relatie met de eerdere belofte van de toenmalige minister ontegenzeggelijk leidt tot een deuk in het vertrouwen vanuit de samenleving in de overheid, specifiek bij ondernemers. ‘Gelet op de grote stikstofreductie en natuurherstelopgave vanuit het Rijk die ons de komende jaren wacht is wederzijds vertrouwen tussen overheid en maatschappij essentieel om samen op te kunnen trekken om deze opgave te realiseren.’

De betreffende biomassa-installaties, waar een handhavingstraject wordt gestart, zijn door de provincie afzonderlijk geïnformeerd. GS daarover: ‘De intentie van de provincie Overijssel om PAS-melders te helpen en ondersteunen met als doel uit te komen bij legalisering blijft onveranderd en fier overeind. De provincie Overijssel zal binnen de juridische kaders hulp bieden om dit alsnog te realiseren en ook het kabinet blijven aanspreken op haar verantwoordelijkheid en de belofte om te komen tot een oplossing.’

Lees hier de brandbrief