Krimp Vlaamse varkensstapel kan meer dan half miljard kosten voor slachterijen

De Vlaamse regering heeft onlangs een akkoord bereikt over het stikstofdossier. De grootste impact is er voor de varkens- en pluimveebedrijven. Zeker 60 veebedrijven, die in een zogeheten rode zone liggen, moeten tegen 2025 de deuren sluiten, vijf jaar eerder dan 2030 het jaar dat eerder vooropgezet was. Het plan is dat de varkensstapel met 30 procent wordt ingekrompen. Wanneer de Vlaamse overheid haar stikstofplan invoert dan heeft dit ook grote gevolgen voor de volledige agrovoedingsketen.

Michael Gore, bestuurder van FEBEV, vindt het terecht dat de focus initieel lag op de land- en tuinbouwers zelf. „Zij zijn de eerste getroffenen en moeten zo snel mogelijk rechtszekerheid krijgen”, stelt hij. „Maar de Vlaamse overheid moet er zich wel van bewust zijn dat wanneer er maatregelen worden genomen in één segment van de keten, dit niet zonder gevolgen is voor de rest van de keten.”

Op verzoek van de politiek becijferde FEBEV, de federatie van het Belgisch vlees, begin december wat de mogelijke impact zou kunnen zijn voor de slachthuizen en de uitsnijderijen. Omdat de contouren van het stikstofakkoord op dat moment nog niet duidelijk waren, heeft de federatie zich afgevraagd wat de impact zou zijn als de varkensstapel met 10 procent daalt.

Kosten varkenssector

Voor de varkenssector berekende FEBEV dat de totale kost van de slachthuizen en uitsnijderijen in totaal oploopt van 186,9 tot 236,9 miljoen euro, uitgaande van een krimp van tien procent. De grootste kostenpost is de leegstaande infrastructuur omdat verwacht wordt dat herbestemming slechts beperkt mogelijk zal zijn. „Onze sector heeft sterk ingezet op het verwerken van Belgische varkens. Dit kun je niet zomaar switchen. Bovendien moeten die varkens elders te vinden zijn. In Nederland wil men eenzelfde stikstofbeleid als in Vlaanderen voeren”, legt Gore uit tegenover Vilt.Be. De omzetdaling zal oplopen tot ruim 108 miljoen euro, daarnaast zijn er ook werkloosheidsvergoedingen (15,6 miljoen euro) en inkomstenderving bij sluiting (12,5 miljoen euro).

En daarbij moet opgemerkt worden dat het hier gaat om een daling van 10 procent van de varkensstapel, terwijl uit het stikstofakkoord is gebleken dat de Vlaamse regering aanstuurt op een daling van 30 procent van de varkensstapel.„We zijn er in onze berekeningen van uitgegaan dat er één miljoen varkens per jaar minder worden aangevoerd wanneer de varkensstapel met 10 procent krimpt”, aldus de bestuurder van FEBEV. “Vanuit een lineaire benadering betekent dit de grootteorde van één slachthuis. In het stikstofakkoord is er sprake van een daling van de varkensstapel met 30 procent. Dat staat dus gelijk aan 3 slachthuizen die de deuren moeten sluiten. Waardoor de berekening hierboven verdrievoudigd moet worden." Bij een krimp van dertig procent kunnen de kosten oplopen van 560,7 tot 710,7 miljoen euro.

Gore wijst erop dat de daling van de varkensstapel niet automatisch zal leiden tot de sluiting van één of meerdere slachthuizen, maar dat er over alle installaties heen een capaciteits- en rendementsverlies zal optreden. Daardoor zullen volgens hem de slachtkosten gaan stijgen omdat de vaste kosten herverdeeld moeten worden op een kleiner aantal slachtingen of slachtdagen. „Dit zal het eindproduct onvermijdelijk duurder maken op het niveau van de consument”, luidt het.

Stikstofaanpak Vlaanderen

De Vlaamse overheid stelt een budget van 3,6 miljard euro beschikbaar voor de aanpak van de stikstofproblematiek. Van dat bedrag is 1,2 miljard euro gereserveerd voor natuurherstel. Voor de 2,4 miljard euro die overblijft moeten rode, oranje en stoppende varkenshouders uitgekocht worden, investeringen in emissiearme stallen gefinancierd worden, NER’s (nutriëntenemissierechten) afgeroomd worden en de bemestingsstop in natuurgebieden betaald worden. Volgens deze berekening zal het voorziene budget dus niet toereikend zijn.