LTO Nederland: Duidelijkheid nodig over derogatie

Kabinetsambities voor vermindering van het kunstmestgebruik, een grondgebonden melkveehouderij en verbetering van de waterkwaliteit zijn volgens LTO nauw verbonden met Brusselse toestemming om meer dierlijke mest te mogen gebruiken bij het aanvullen van mineralen in de bodem. Afschaffing van derogatie kan bovendien tot twee derde van het inkomen van een gemiddelde melkveehouder kosten. Daarvoor waarschuwt LTO ministers Staghouwer en Van der Wal.

De impact van derogatieverlies kan enorm zijn, zo schrijft de Producenten Organisatie Varkenshouderij (POV) in een analyse. 'Momenteel nemen met name melkveehouders deel aan de derogatie. Zij zullen zonder derogatie op bedrijfsniveau hun bemesting op een andere wijze moeten gaan invullen. De behoefte aan stikstof zal ingevuld worden met andersoortige meststoffen dan dierlijke mest. Binnen de huidige stikstofgebruiksnorm, en zonder erkenning van dierlijke kunstmestvervangers, betekent dit dat het gebruik van kunstmest in de Nederlandse landbouw fors gaat toenemen. Aan de andere kant zullen deze melkveehouders op zoek gaan naar wegen om de mest die zij niet meer op het eigen bedrijf kunnen plaatsen, elders af te zetten. Zij zullen dan hun mest willen gaan afzetten in de akkerbouw, waar nu vooral mest uit de varkenshouderij wordt gebruikt. De nationale plaatsingsruimte voor stikstof uit dierlijke mest zal door het wegvallen van de derogatie afnemen. Dit gaat leiden tot fors hogere kosten voor mestafzet voor heel de veehouderij'.

Derogatie nodig voor kringlooplandbouw

Derogatie wordt normaal gesproken voor vier jaar verleend. De laatste derogatie, van slechts twee jaar, liep vorig jaar af. Ondernemers zitten dus nog steeds in onzekerheid of dit jaar, terwijl de eerste mest al uitgereden is, derogatie wel verleend gaat worden. Sjaak van der Tak, voorzitter van LTO Nederland zegt dat de agrarische sector moet, kan en wil bijdragen aan oplossingen voor grote maatschappelijke uitdagingen zoals natuurherstel, klimaatverandering, waterkwaliteit, ruimtegebruik, voedselzekerheid en grondstoffenschaarste. „Derogatie, oftewel lokaal meer gebruik van dierlijke mest in plaats van kunstmest dan de EU-brede norm, is daarbij een essentiële bouwsteen. Zonder derogatie raken de kabinetsambities voor kringlooplandbouw buiten bereik.”

Duidelijkheid voor 1 mei

LTO wil voor hen dus voor 1 mei duidelijkheid van het ministerie van LNV. Voor de periode tot 2025 pleiten LTO en POV daarnaast ook voor gewasderogatie. Dat is een keuzeoptie voor gras en bijvoorbeeld wintertarwe, waarmee koolstofvastlegging (in het kader van het klimaat) en bodemgezondheid wordt gestimuleerd. Voor de langere termijn is duidelijk dat de Nitraatrichtlijn, een Europese wet die volgens LTO geen rekening houdt met de actuele klimaat- en stikstofdiscussie, en kringlooplandbouw frustreert, fundamenteel moet worden aangepast of ingetrokken.

Het ministerie van LNV heeft aangegeven zich in Brussel in te zetten voor verlenging van de derogatie. LTO Nederland vraagt van de overheid echter geen inspanningsverplichting maar een resultaatsverplichting. Zonder een juiste en passende derogatie is kringlooplandbouw volgens de belangenbehartiger onmogelijk en zullen ook andere grote transitievraagstukken zoals de gebiedsgerichte aanpak vanuit het Nationaal Programma Landelijk Gebied (NPLG) onhaalbaar zijn.