Derogatie blijft nog steeds onzeker
Dat staat te lezen in de brief die minister Staghouwer vandaag naar de Tweede Kamer stuurde. Naar aanleiding van de vraag van de VVD om niet te handhaven op de gebruiksnorm wanneer de EC geen derogatie verleent, schrijft Staghouwer: „Mijn inzet is om voorafgaand aan het Nitraatcomité, dat nu is gepland op 13 juni aanstaande, door middel van een intentiebrief van de Europees Commissaris voor Milieu duidelijkheid te hebben over inhoud en voorwaarden van een derogatie. Het is voor boeren daarom nu verstandig binnen de norm van 170 kg stikstof per hectare te blijven en hiermee rekening te houden in de bemesting in 2022."
Negatieve effecten milieu
VVD, CDA, ChristenUnie, SGP en BBB vroegen zich af of de minister zich voldoende heeft ingespannen om de negatieve gevolgen van het afschaffen van derogatie bij de EC onder de aandacht te brengen. Waarop Staghouwer in steeds wisselende bewoordingen aangeeft dat EC de milieuconsequenties als gevolg van het niet verlenen van derogatie serieus neemt, maar dat een lidstaat ervoor dient te zorgen dat de doelen van de Nitraatrichtlijn en de Kaderrichtlijn Water behaald moeten worden en dat derogatie daarvoor niet het juiste instrument is. Waardoor het lijkt dat de EC de zorgen van deze partijen over een toenemend kunstmestgebruik, een hogere CO2-uitstoot, een toename van de teelt van uitspoelingsgevoelige gewassen en de financiële gevolgen voor de individuele boer nauwelijks serieus neemt.
Eigen schuld
De PvdA en GroenLinks zijn niet verbaasd of teleurgesteld wanneer de EC besluit Nederland geen derogatie meer toe te wijzen. „Nederland heeft keer op keer uitstel van de Europese normen bedongen en gekregen onder de belofte dat de vervuiling van bodem en water door meststoffen nu echt zou worden aangepakt. Het is wederom niet gelukt. Deze leden hebben daarom begrip voor de resolute houding die de Europese Commissie nu inneemt”, aldus beide partijen. Hun betoog eindigt met de vraag aan minister Staghouwer of hij het met hen eens is dat Nederland het niet halen van de normen aan zichzelf te danken heeft. Ook de PvdD verwijt de minister dat Nederland veel eerder in had moeten grijpen en het aantal dieren in de veehouderij aanzienlijk had moeten beperken. In zijn antwoorden ontkent minister Staghouwer dat hij en zijn voorganger zich niet voor de volle honderd procent hebben ingezet om de gestelde doelen te realiseren.
Geen derogatie kan afzet varkensmest moeilijker maken
Het verlies van derogatie kan de afzet van varkensmest naar akkerbouwers in de toekomst bemoeilijken. Wageningen Economic Research (WEcR) maakte eerder dit jaar een analyse van de mestmarkt. Daaruit blijkt dat en eventueel verlies van derogatie voor ontwrichting van de mestmarkt kan zorgen. Het wegvallen van derogatie betekent dat op alle landbouwgrond in Nederland een stikstofgebruiksnorm van 170 kilo per hectare geldt. Met derogatie ligt de stikstofgebruiksnorm voor zand- en lössgronden in Limburg, Noord-Brabant, Overijssel, Gelderland en Utrecht op 230 kilo per hectare en voor de rest van Nederland op 250 kilo per hectare. WEcR verwacht toenemende druk op de mestmarkt bij een stikstofgebruiksnorm van 170 kilo per hectare op alle landbouwgronden. Bedrijven, die nu nog deelnemen aan derogatie zullen hun bemesting aan moeten passen, om te voorzien in de stikstofbehoefte van de gewassen. Met de huidige normen, zal dat leiden tot een forse toename van het gebruik van kunstmest.
Tegelijkertijd moet een aantal melkveehouders opzoek naar kanalen om de mest die overblijft af te zetten. Omdat de nationale plaatsingsruimte voor stikstof uit dierlijke mest onveranderd blijft, heeft dit direct invloed op de mestmarkt. Veel akkerbouwers hebben, vanwege het organisch stofgehalte, een voorkeur voor rundveemest. Dit bemoeilijkt de afzet van varkensmest naar de akkerbouw.
Tekst: Hermien van der Aa
Woont en werkt op een melkveebedrijf in Hernen met als neventakken educatie en zorglandbouw. Sinds 2020 parttime redacteur melkvee bij Agrio, waar ze hoofdzakelijk schrijft voor de website melkvee.nl, het vakblad Melkvee en de regiobladen
Beeld: Ellen Meinen
Bron: Ministerie LNV