Subsidieregeling sanering varkenshouderij kan hoger uitvallen door ruime marges

De Algemene Rekenkamer onderzocht vorig jaar de subsidieregeling en concludeerde toen dat de geurreductie groter had kunnen zijn. Dit jaar onderzocht ARK de maatregelen die de minister van Landbouw, Natuur- en Voedselkwaliteit (LNV) heeft genomen om hetrisico van misbruik en oneigenlijk gebruik (M&O) van de Srv te beperken. Twee voorbeeldberekeningen laten volgens de Rekenkamer zien dat er te ruime marges zijn gehanteerd. Dit geldt voor het toekennen van de oppervlakte van de dierenverblijven en het opgeven van de ingebruiknamedatum.

De vergoeding voor het waardeverlies van de dierenverblijven is afhankelijk van de oppervlakte en de ouderdom van het dierenverblijf (zie voorbeeld 1 in kader). Deze moet de varkenshouder bij deelname opgeven. Het ministerie van LNV koos hierbij voor een beoordelingsmarge van vijf procent. Ook afwijkingen die binnen de marge vallen, kunnen impact hebben op de hoogte van het subsidiebedrag. Hoe de meting precies uitgevoerd moet worden, blijkt niet uit de RVO-werkinstructies. Ook is voor de Rekenkamer onduidelijk waarom gekozen is voor een marge van vijf procent.

Ingebruiknamedatum

Voor de subsidie is ook de ingebruiknamedatum van de dierenverblijven een criterium omdat het tarief per m2 afhankelijk is van de leeftijd van die gebouwen. De leeftijd wordt bepaald op basis van de ingebruiknamedatum van de dierenverblijven. Er zijn geen openbare registers voor ingebruiknamedata van gebouwen. RVO heeft daarom de ingebruiknamedatum die de aanvrager opgeeft vergeleken met de bouwdatum. Als het verschil minder dan 1 jaar was, heeft RVO in overleg met het ministerie LNV aangenomen dat de opgegeven ingebruiknamedatum correct was (zie voorbeeld 2 in kader hieronder).

Afwijken van subsidievoorwaarden

Naast de rekenvoorbeelden waarbij mogelijk teveel subsidie kan worden uitgekeerd, is er ook afgeweken van de subsidievoorwaarden. Bij de sloop is het voor varkenshouders verplicht om puin af te voeren, terwijl in de praktijk bleek dat ondernemers het puin soms willen hergebruiken. Als de aanvrager hiervoor toestemming heeft gekregen van de gemeente, is RVO hiermee akkoord gegaan. Deze optie heeft het ministerie niet in de regeling opgenomen, concludeert de Rekenkamer.

Een ander punt is dat er geen handhavingsbeleid is opgesteld. Varkenshouders die deelnemen aan de srv moeten een overeenkomst ondertekenen waarin ze bevestigen dat ze niet opnieuw een bedrijf starten. Dit mag niet op de huidige locatie en ook niet op een nieuwe locatie ergens anders. De minister heeft daarvoor geen handhavingsbeleid opgesteld. Ook is het niet duidelijk hoe en in welke periode gehandhaafd zal worden.

Aanbevelingen

Voor toekomstige opkoopregelingen beveelt de Rekenkamer de minister aam om subsidievoorwaarden zo simpel en controleerbaar mogelijk te maken. Ook adviseert de ARK om gebruik te maken van vastgestelde formats en de overwegingen en gemaakte keuzes vast te leggen. Tot slot draagt de overheidscontroleur als advies aan om handhavingsbeleid op tijd uit te werken en telkens een formeel akkoord te geven op wijzijgingen en afwijkingen van de regeling.