TNO: ‘Stuur op stikstofemissies als uitweg stikstofproblematiek’

TNO, een Nederlandse onafhankelijke onderzoeksorganisatie voor toegepast-natuurwetenschappelijk, denkt ook dat dit de overheid mogelijkheden geeft om gerichter beleid te voeren en te sturen. Omdat er veel minder bekend is over emissies van ammoniak dan van stikstofoxiden, kan een gescheiden beoordeling en saldering sneller en robuuster ruimte geven om Nederland van het slot te krijgen. In de notitie pleit TNO ook om in de aanpak onderscheid te maken tussen oplossingen op korte en op middellange termijn, en oplossingen voor dicht bij Natura 2000 gelegen gebieden en verder gelegen gebieden.

Sturen op emissies

Marinke Wijngaard, managing-director TNO Circulaire Economie en Milieu schrijft: „Verleg de focus van depositie naar het meten van emissies van lokale en individuele bronnen en wat daarvoor nodig is, want dáár zitten de knoppen waar ondernemers en de overheid aan kunnen draaien. Dat kan ons helpen om uit de stikstofimpasse te komen.” Dit resulteert volgens haar in een transparanter systeem dat innovatie stimuleert. Een ondernemer in de landbouw of industrie ziet gelijk de emissiereductie. „Een bijbehorend meet- en monitoringinstrumentarium is daarbij essentieel. Niet alleen gecertificeerde metingen op de grond, maar ook gevalideerd door metingen en monitoring met satellieten in de ruimte.” TNO berichtte eerder over de ontwikkeling van een satellietinstrument, dat voor het eerst nauwkeurig de oorsprong en verspreiding van ammoniak kan meten. Stikstofcriticaster Nico Gerrits geeft ook al aan dat de satellietmetingen belangrijk zijn om de stikstofconcentraties, die zich vooral hoog in de luchtlagen bevinden, te meten.

Certificering, keuring en monitoring

De praktische schakel van sturen op depositie naar bronemissies moet ook juridisch stand houden. Een systeem van metingen aan de bron moet namelijk ook eenduidig de effectiviteit van maatregelen en naleving van vergunde emissies vaststellen. Dit systeem bevat: certificering, keuring en monitoring. Dat wil zeggen controle op het functioneren van de technologie in de praktijk. Zo is niet alleen zeker gesteld dat innovaties het bij introductie goed doen, maar ook dat juist onderhoud, toepassing en prestatie op langere termijn gegarandeerd zijn.

Splitsing stikstofoxiden en ammoniak

Er zijn flinke verschillen tussen de twee voornaamste stikstofgassen stikstofoxiden (NOx) uit verkeer en industrie en ammoniak (NH3) uit de landbouw. Stikstofoxiden en ammoniak zijn niet volledig uitwisselbaar. Hier pleitte stikstofexpert Han Lindeboom ook al voor. De verspreiding en impact van deze stoffen op natuurgebieden is ook niet precies hetzelfde. Bovendien zijn emissies van stikstofoxiden betrouwbaarder te meten dan die van ammoniak. Dit kan bij gecombineerde saldering leiden tot juridisch kwetsbare situaties als minder zekere waarden gecombineerd worden met cijfers met een hogere betrouwbaarheid, zo waarschuwt TNO. Het is volgens de onafhankelijke onderzoeksorganisatie logischer om doelstellingen voor stikstofoxiden en ammoniak apart vast te stellen. Zo kunnen de goed inzichtelijke stikstofoxiden van nieuwe activiteiten overgecompenseerd worden met reductie van bestaande stikstofoxiden. Welke activiteiten of aanpassingen kunnen worden uitgeruild voor de bouw, verkeer en industrie vraagt om politieke keuzes.

Perspectief

Om op korte termijn dicht bij de Natura 2000 gebieden emissies fors terug te dringen, denkt TNO dat mobiele metingen snel een goede indicatie kunnen geven van de emissies van individuele bronnen waardoor er scherper gestuurd kan worden. Waar grote bronnen al op korte termijn met bewezen maatregelen moeten worden verminderd, kan doelgerichte ondersteuning bij een omschakeling naar andere activiteiten perspectief bieden.

Download hier de TNO-notitie