Belgische Boerenbond weerlegt punten kritiek schaalvergroting landbouw

Pano is een duidingsprogramma op de Belgische openbare televisiezender Eén. Het programma wordt wekelijks uitgezonden en bevat reportages over levensverhalen en onderzoeksjournalistiek. Het onderzoeksprogramma stelde zich de vraag hoe het kan het dat sommige landbouwers nog zo fors mochten uitbreiden de laatste jaren. Pano onderzocht waarom het beleid blijft inzetten op de intensivering van de landbouw. Het programma, dat vorige week werd uitgezonden, focuste onder meer op de rol die de Boerenbond de voorbije decennia speelde in de schaalvergroting van de landbouw. Pano reed heel Vlaanderen rond en praatte met een 50 boeren. De boeren hebben onder meer getuigd over hun hun bedenkingen bij de Boerenbond en de landbouwindustrie.

Boerenbond ontkent kritiek

Een belangrijke conclusie van het Pano-onderzoeksprogramma was dat de Boerenbond vooral pleit voor schaalvergroting en hun leden daarin zou ondersteunen. De Boerenbond is het met die stelling niet eens. „Boerenbond is er voor al zijn leden, klein en groot”, klinkt het bij de Boerenbond. „Onze leden zijn 16.000 echte ondernemers. Ze bepalen zelf welke het beste schaal- en verdienmodel voor hun bedrijf is, of dat nu groot of klein is. Boerenbond pleit niet voor groot- of kleinschaligheid van bedrijven of stallen, maar ondersteunt zijn leden bij het bepalen welk soort bedrijf het best past bij het vakmanschap van de ondernemer, zijn omgeving, de eisen van de samenleving en de kansen van de afzetmarkt.” De landbouworganisatie ontkent ook dat het in een commercieel, winstmakend model zit dat gericht is op maximaal winst halen uit de landbouwers door verkoop van voeders, machines ...”

Groei veestapel

Boerenbond ontkent ook dat het pleit vóór of belangen heeft in een groei van de veestapel. „Volgens ons is - in de huidige politiek-maatschappelijke context en zolang er geen voldoende daling van uitstoot is gerealiseerd - een stijging van de veestapel op Vlaams niveau niet aan de orde”, klinkt het bij de Boerenbond. „Wel vinden we het belangrijk dat individuele bedrijven, voornamelijk starters en toekomstgerichte land- en tuinbouwbedrijven ontwikkelingskansen en perspectief blijven krijgen. Eerder dit jaar legde we zelf een plan voor aan de overheid om varkensbedrijven nabij stikstofgevoelige natuur vrijwillig uit te kopen, waardoor ook het aantal dieren zal verminderen. We vinden wel dat niet het aantal dieren ‘an sich’ de kern van de zaak is, maar wel hun uitstoot/ de impact die ze hebben op hun omgeving. De veestapel in Vlaanderen is trouwens al verscheidene jaren in dalende lijn. Tussen 1990 en 2019 is het aantal runderen met een kwart gedaald. Ook het aantal varkens daalt gestaag sinds 2013. De enige uitzondering hierop vormt pluimvee. Hoeveel een veebedrijf uitstoot wordt niet alleen bepaald door het aantal dieren, maar wordt mede bepaald door stal- en houderijsysteem,” aldus nog de Boerenbond.

Reactie Demir

Vlaams minister voor Omgeving, Zuhal Demir (NV-A) keek ook naar de PANO-reportage. Volgens speelde de Boerenbond een grote rol in de situatie waarin de boeren nu zitten. „Het is glashelder dat de Boerenbond een verpletterende verantwoordelijkheid draagt in de pijnlijke situatie waarin de boeren zich bevinden”, zegt Demir in reactie op de Pano-reportage. „En in plaats van hun verantwoordelijkheid te nemen, vragen ze het stikstofbeleid aan te passen. Net omdat dat past in hun business model: meer geld voor de Boerenbond-holding. En dat terwijl onze boeren vechten voor een eerlijke prijs.”

Verwijzing naar Nederland

Demir verwijst naar Nederland waar ook de rol en verantwoordelijkheid van de Rabobank reeds erkend werd en waar binnen de Tweede Kamer discussie woedt over het financieel aansprakelijk stellen van de bank. Zo hoopt men dat de bank de stikstofaanpak mee betaalt, bijvoorbeeld door schulden van landbouwers kwijt te schelden. Ook de Boerenbond-holding is aandeelhouder van een bank. „Als de Boerenbond een verantwoordelijke organisatie is, dan steken ze hun winsten van de voorbije twee jaar, 800 miljoen euro, in een fonds om onze boeren te helpen”, zegt Demir. „Ik roep ze daartoe alvast op. Nu we op een keerpunt staan met ons stikstofbeleid en de verantwoordelijkheden duidelijk zijn, is mijn vraag bovenal: wat doet de Boerenbond terug voor de boer?."

Bekijk hier de desbetreffende aflevering van Pano