Het perspectief van Sjaak van der Tak: De stip op of achter de horizon

Maanden ging het erover en alle ogen waren erop gericht. Op de brief die hét toekomstperspectief voor agrarische ondernemers zou schetsen – de perspectiefbrief van toenmalig minister Staghouwer. Die brief kon rekenen op forse kritiek. Zowel uit de politiek als uit de agrarische sector. De brief bleek ontoereikend. Een nieuwe versie, de septemberbrief, werd dit najaar verwacht. Als LTO droegen we daarvoor nog enkele suggesties aan, maar deze nieuwe versie bleef uit. En hoewel er geen hosanna werd verwacht, zat menig boer en tuinder toch te wachten op de brief.

Uiteindelijk presenteerde minister Piet Adema eind november zíjn versie: ‘Toekomst Landbouw’. Eindelijk, want behoefte aan duidelijkheid is er absoluut. Er gebeurt veel om ons heen. Landelijk, maar ook op Europees en op mondiaal niveau. Zorgen over voedselzekerheid en schaarste zijn dichterbij dan ooit met de oorlog in Oekraïne. De eerste stappen uit de stikstofimpasse lijken gezet te zijn, maar de discussie ligt allesbehalve stil. Veel effecten van de hedendaagse problemen landen op het boerenerf.

Toekomstvisie

Daarom is het tijd dat we laten zien wat de Nederlandse land- en tuinbouw te bieden heeft. Een verhaal voor de toekomst! De Toekomstvisie van LTO, waarvan we in mei van dit jaar een eerste concept presenteerden, biedt die stip op de horizon. Een optimistisch verhaal, met antwoorden op de grote vraagstukken die op ons afkomen.

In samenwerking met onze leden is besloten dat we dit langs drie lijnen gaan organiseren: Goed eten, mooi groen en sterk ondernemerschap. Drie thema’s waar onze boeren en tuinders voor staan. Maar die ook herkenbaar zijn voor de samenleving, voor de consument. Thema’s waaruit de toegevoegde waarde van de agrarische sector blijkt.

Waar gezond eten wellicht voor de hand liggend klinkt, lijken we soms te vergeten dat boeren en tuinders hiervan aan de basis staan. Eten is één van de primaire levensbehoeften. En zéker gezond eten wordt richting de toekomst alleen maar belangrijker. Nederlandse boeren en tuinders produceren gezond, veilig en lekker eten volgens de hoogste standaarden, en blijven dat graag doen.

Schijntegenstelling

Datzelfde geldt voor het ‘mooie groen’ dat uit onze sector komt: bloemen, bomen, bollen en planten. Maar uiteraard gaat het ook om ons landschap, en om de natuur. In hedendaagse discussies worden boeren helaas nog te vaak tegenover natuur gezet. Deze schijntegenstelling willen wij richting de toekomst dan ook uit de weg helpen: boeren en (versterking van de) natuur gaan juist hand in hand.

Cruciaal hierbij is dat de ondernemer wel een eerlijke prijs moet kunnen verdienen. Een eerlijk speelveld in Europees opzicht is daarom ook essentieel. En als het om maarschappelijke diensten gaat die worden geleverd ten behoeve van de gehele samenleving moet daar tegenover een marktconforme vergoeding staan.

Ondernemerschap

Ten slotte staan we als derde werkgeversorganisatie van Nederland voor sterk ondernemerschap. Boeren en tuinders zijn professionele ondernemers en zorgen voor werkgelegenheid. Het financiële plaatje is een aandachtspunt: banken worden steeds strenger en veel boeren hebben nu geen bedrijfsopvolger. Maar ook het werkgeverschap zelf heeft onze aandacht. De beschikbaarheid van geschikt personeel is een pittige uitdaging die vooralsnog niet is opgelost. Goed en concurrerend werkgeverschap helpt daarbij.

Vanuit alle opgaven die we zien en de drie vastgestelde thema’s hebben we de mogelijke transitiepaden in kaart gebracht: van high tech gesloten tot aan biologisch. Ook minister Adema schetste dergelijke routes in zijn brief. Het gaat over meerdere paden, want één weg naar Rome voor de boer en tuinder uit Nederland is er niet. We hebben immers te maken met verschillende type gronden en locaties, bedrijven en sectoren.

Die verschillen tot één verhaal samen brengen is uitdagend. Maar dat is wel waar we nu mee bezig zijn in onze poging om tot een Landbouwakkoord te komen. Hopelijk kunnen we in het nieuwe jaar terugkijken op een akkoord waaruit écht iets goed is gekomen voor onze boeren en tuinders. Daarom: een stip op of achter de horizon.