Varkenssector houdt hoogconjunctuur vast

De varkenssector profiteert zichtbaar van de hoogconjunctuur. De Nederlandse economie groeide vorig jaar met 2,9 procent. In de varkenssector is de stemming al enkele jaren goed. De prijsstijging lijkt in deze periode te staken, maar het aanbod is dan ook sterk toegenomen.

Prognose PVE
De geschiedenis van de varkenscyclus leert dat goede tijden zich laten volgen door slechte tijden. Toch lijkt dit gebruikelijke dal nog lang niet in zicht. Volgens prognoses van het PVE blijft de varkensstapel in de EU het komend jaar stabiel. Het vertoont zelfs een lichte groei.

Een stijging die voornamelijk wordt gerealiseerd in traditionele varkenslanden als Duitsland, Denemarken en Nederland. Ook de Poolse sector wint terrein. Terwijl de varkensstapel groeit, stijgen de kostprijzen echter over de hele linie. Zaken als energie, grondstoffen en voer worden duurder. Unilever waarschuwde dat zelfs de winkelprijzen hierdoor gaan stijgen.

De prijzen van de afgelopen weken voorspellen al weinig goeds. Marc van der Lee, woordvoerder van Vion, meent echter dat het zo’n vaart niet zal lopen. „Deze periode is altijd wat slapper. Na Pasen zien we altijd een opleving. Er zijn geen signalen dat die opleving dit jaar uitblijft.”

Vis vaker gekozen
Natuurlijk zijn er tal van redenen aan te wijzen waardoor de sector in een dal kan raken. Zelf noemt Van der Lee het veranderende consumptiepatroon. „De gezondheidsvoordelen van vis worden de laatste tijd erg benadrukt. En er wordt ook vaker gekozen voor vis. En wie vis eet, eet op dat moment geen varkensvlees.”

Voor de varkenssector kan daardoor een kleine verschuiving ontstaan, erkent Van der Lee. „Maar we gaan echt geen vijf dagen in de week vis eten. Dat past niet in onze cultuur.” En ook de stijgende winkelprijzen zullen nauwelijks van invloed zijn, meent hij. Het consumentenvertrouwen is veel belangrijker. „Als mensen vertrouwen hebben in de economie, geven ze ook met vertrouwen geld uit.”

„Als bij een correcte prijsstelling iedereen een stukje marge kan halen en de markt is rustig, dan zie je dat een product gemakkelijk wegloopt. Maar staat het aan alle kanten onder druk, dan is het niet te slijten.”

Pieken vlakken af
Ook uit de cijfers van de PVE valt niet op te maken dat de sector de piek in de varkenscyclus al heeft bereikt. Volgens Paul Westra, marktanalist van de PVE, fluctueert die varkenscyclus sowieso niet meer zo hard. „Bedrijven worden grootschaliger. Toeleveranciers en verwerkende bedrijven pakken zich samen. Er zijn minder spelers, waardoor de pieken afvlakken.” En ook het aantal varkens is afgenomen. „We zijn van een varkensstapel van veertien miljoen naar elf miljoen gegaan. Er is gewoon minder beschikbaar.” De markt blijft voorlopig stabiel, verwachten de PVE.

Nederlandse varkenshouders mogen dan profiteren van de laagste Europese kostprijs, met dank aan schaalvergroting en de relatief lage voerkosten; de grootste expansie doet zich in Duitsland voor. Dit komt volgens Westra doordat ook daar de stemming weer helemaal terug is, na een forse depressie in de jaren tachtig en negentig. Duitsland profiteert bovendien van de concurrerende loonkosten en de relatieve nabijheid van Oost-Europa. En juist daar ligt de belangrijkste groeimarkt.

Omdat Duitsland steeds meer varkensvlees zelf gaat verwerken, neemt de import vanuit Nederland en Denemarken af. Duitsland blijft voorlopig nog wel biggen en vleesvarkens importeren, maar op termijn zal de Nederlandse varkenssector zijn heil toch iets verder moeten zoeken. Voor varkens en biggen, maar zeker voor vlees. Griekenland, Tsjechië, Rusland en ook Korea zijn steeds belangrijkere afzetkanalen. Naast natuurlijk Oost-Europa.

Oosterse afzetmarkt
In Oost-Europa heeft vlees op veel plaatsen nog de status van een luxeproduct. De bevolking is er voor een belangrijk deel nog aangewezen op plantaardige eiwitten. Met een volledig andere perceptie tot gevolg: „Wij kunnen het ons permitteren tegen de slager te zeggen: ‘snij dat vetrandje er maar af’. Maar daar weten ze die onderdelen nog op waarde te schatten”, zegt Van der Lee.

Gaat het om de minder geliefde onderdelen als oren, snuiten, staarten en poten, dan is Azië een belangrijke speler. Ook hier stijgt de economie en het consumentenvertrouwen. „Dat kan bijdragen aan een betere vierkantswaardering”, zegt Van der Lee. Hij verwacht geen enorme prijsverhogingen, maar slechts een ‘optimalisering’. „Want je bent gewoon een speler op de wereldmarkt. Ook aanbieders uit andere landen bepalen de prijs.”

Westra van de PVE wijt een en ander aan het stijgende consumentenvertrouwen in die landen. Ook voert hij een heel directe aanleiding aan voor de stijgende export naar die landen: het wegvallen van de Amerikaanse import van varkensvlees. Roemenië was tot voor kort een belangrijke markt voor varkensvlees uit de VS. Nu het lid is van de EU dienen de VS de Europese importtarieven te betalen. „Nederland en Denemarken zullen die markt overnemen”, zegt Westra stellig.