Integratie vleesvarkensbedrijven brengt structuur

De kracht van het zeugenbedrijf van Erik Thijssen is aan de buitenkant van zijn locatie in Sevenum niet te zien. Die zit hem vooral in de binnenkant, zo geeft hij aan. Management, aan- en afvoer zijn naar zijn zeggen op het Limburgse bedrijf goed geregeld, doordat de ondernemer sinds anderhalf jaar biggen produceert voor Family Farmers (FF).

Thijssen was voorheen een zelfstandig zeugenhouder, die er eigenlijk nooit over nadacht om zijn bedrijf op een andere wijze te runnen. Totdat hij vanuit Family Farmers de vraag kreeg om het concept van FF eens vanuit de ogen van een varkenshouder te bekijken. De integratie in oprichting zocht zeugenhouders die exclusief de biggen wilden leveren aan de vleesvarkencoöperatie Heydehoeve.

Stap te groot
Ook is hem gevraagd bij andere collega’s te polsen voor deelname aan FF. De integratie bestond in eerste instantie enkel uit een vast concept, waarbij de zeugen van de houder worden overgenomen. Deze stap is volgens Thijssen echter voor veel varkenshouders te groot. De ondernemer heeft FF daarom geadviseerd de overname van de zeugen los te laten.

Dit heeft FF vertaald in het concept variabel, wat betekent Thijssen eigenaar blijft van de dieren en een variabele vergoeding krijgt. „Die stap is voor zeugenhouders gemakkelijker te overzien en het sluit beter aan op de dagelijkse gang van zaken.”

Rendementsverbetering
Met het variabele concept is Thijssen aan het rekenen geslagen. „Het resultaat van deze berekening viel positief uit voor mijn bedrijf.” In september 2005 is de varkenshouder begonnen de productie van biggen onder de vlag van FF. Thijssen is daarmee één van de negen zeugenhouders die voor FF biggen produceren, de biggen worden afgenomen door Heydehoeve.

Dat Thijssen uiteindelijk is overgestapt, is mede te danken aan de rendementsverbetering die is te behalen. Tot nog toe komt FF haar beloften na, zegt hij. „De verhoging van de voerwinst is conform de afspraken”, aldus Thijssen, zonder cijfers te noemen. FF garandeert bij het aangaan van een contract een tien procent hogere voerwinst ten opzichte van het gekozen referentiejaar.

Thijssen heeft bij het maken van de beslissing ook de voortdurende strijd tussen voerleveranciers en dierenartsen laten meespelen. „Als dan iets niet goed loopt, wordt er weer iets veranderd in de voersamenstelling of de behandelmethodes. Dat is nu voorbij.” Bij FF staat de voersamenstelling vast en werken alle deelnemers met één dierenarts.

Voldoen aan bepaalde eisen
Ondernemers die willen deelnemen aan FF moeten wel aan bepaalde eisen voldoen. De bedrijven moeten tussen de 200 tot 1.500 fokzeugen hebben en de ondernemer moet zelf op het bedrijf werken. Zoals de naam van het concept al zegt, moet het gaan om gezinsbedrijven. Thijssen heeft in Sevenum een bedrijf met 650 zeugen, waar naast hijzelf nog twee medewerkers aan het werk zijn.

Technisch gezien moeten de deelnemers aan FF zeugenhouders zijn die bovengemiddelde resultaten behalen. Thijssen produceerde eerst 25,2 gespeende biggen per zeug per jaar, sinds zijn deelname heeft hij de productie met 0,8 big per zeug per jaar zien stijgen. De varkenshouder verwacht dat deze stijging doorzet. Het eerste jaar is het anders omgaan met het management, door het werken in een integratie, wennen.

„Door het verder verfijnen van het management blijft het resultaat echter verbeteren.” FF streeft er naar om alle nieuwe deelnemers binnen een jaar meer dan 25 biggen per zeug per jaar te laten produceren.

Management en communicatie
De combinatie van vakmanschap en inkoopstrategie is de toegevoegde waarde van het concept. Het samenwerkingsverband koopt grootschalig in, hetgeen voordelig is in de kosten. Bij alle leveranciers en afnemers zijn er vaste aanspreekpunten, FF wil op deze manier de ruis in de communicatie zo veel mogelijk voorkomen.

In het management op de bedrijven draait het ook om communicatie. Alle zeugenhouders werken met hetzelfde managementprogramma waarRobertvan Lierop en Leon Knoops, de coördinatoren van FF, toegang tot hebben. FF kan op die manier de resultaten van bedrijven vergelijken. „Uit deze resultaten kunnen wij bepaalde lijnen trekken, zowel op de korte als de lange termijn. Ook jaarlijks terugkerende zaken kunnen wij op deze manier verbeteren”, zegt Thijssen.

Wanneer zeugenhouders buiten het managementprogramma om problemen ervaren, wordt dit via de dierenarts of direct met andere deelnemers besproken. „Een bedrijfsbezoek is zo geregeld, vaak kunnen op die manier snel oplossingen bedacht worden”, aldus Thijssen. Bovendien is er eens per kwartaal een overlegmoment, waarbij de resultaten van de deelnemers naast elkaar worden gezet.

Om het management op alle bedrijven gelijk te trekken, wordt er volgens vastgestelde protocollen gewerkt. „We hebben een handboek voor alle dagelijkse handelingen.” Door dit handboek is voor iedereen duidelijk wat er moet gebeuren. Het handboek geeft structuur voor zowel de varkenshouders als de medewerkers op de bedrijven.

Uniform genetisch materiaal
De zeugenhouders die bij Family Farmers zijn aangesloten, werken allemaal met genetisch dezelfde zeugen en eindberen. Voor Thijssen was dat geen probleem, want hij werkte voor zijn deelname al met hetzelfde genetische materiaal. Bedrijven die met andere zeugen en beren werken, schakelen onder leiding van FF binnen twee jaar om.

Zeugenhouders hebben zelf de touwtjes in handen als het gaat om de vervanging van zeugen, maar FF bemiddelt voor de aankoop van de gelten. De gelten komen van drie opfokbedrijven. Voor een optimaal resultaat,wil FF graag naar één opfokbedrijf dat speciaal voor hen gelten opfokt.

Doordat alle deelnemers werken met hetzelfde genetische materiaal, leveren zij uniforme biggen af aan de HeydeHoeve. Uniformiteit is niet alleen afhankelijk van de afkomst, ook voer, diergeneeskundig ingrijpen en management spelen hierbij een rol. Op alle bedrijven voeren de houders dezelfde soorten voer voor de diverse diergroepen. „Hierdoor ontstaat meer rust op het bedrijf, omdat er geen discussie over het voer hoeft te worden gevoerd.”

Aanpassen biggenvoer
Thijssen is tevreden over het samengestelde voerpakket. In geval van calamiteiten in de stal bij een deelnemer, die door het voor kunnen worden veroorzaakt, volgt er overleg met FF en de andere zeugenhouders. Komt het probleem op meerdere bedrijven voor, dan kan de voersamenstelling worden aangepast.

„We hebben vorig jaar het biggenvoer aangepast, omdat alle deelnemers te weinig groei zagen bij deze leeftijdsgroep. Deze adequate handelswijze heeft gewerkt.” Thijssen kan als zeugenhouders vooruit plannen. Al twee maanden van te voren is bekend hoe de aanvoer van biggen op de vleesvarkenbedrijven van HeydeHoeve verloopt.

„De biggen worden iedere week op woensdag gespeend en de vaste afleverdag is op maandag, dit geeft rust en duidelijkheid”, aldus Thijssen. Door deze vaste dagen wordt bovendien een werkpiek in het weekend voorkomen. „Het geeft dus niet alleen rust voor het bedrijf, maar ook voor het gezin.”

Eerlijk en open
Varkenshouders die voor FF produceren, moeten kunnen en willen samenwerken en een verantwoordelijkheidsgevoel kennen. De verantwoordelijkheid reikt volgens Thijssen verder dan de eigen stal en de eigen dieren. Varkenshouders moeten ook de verantwoordelijkheid durven nemen voor de biggen die zij afleveren aan de mesterij. Van hen wordt een eerlijke en open communicatie verwacht naar de mester.

Binnen FF zijn er vaste één op één relaties tussen vermeerderaar en mester, wat ook bijdraagt aan een duidelijke verstandhouding. Thijssen: „De vermeerderaar zet eigenlijk een halffabrikaat op de markt. Het is voor hem van het grootste belang dat de big voldoet aan de eisen van het vleesvarkenbedrijf.”

Aan de ander kant is het voor de mester voordelig dat hij de herkomst van de biggen weet. Alleen dan zijn meerjarige afspraken mogelijk, wat het rendement van beide bedrijven kan verhogen. Thijssen zegt: „Uiteindelijk draait het ook in de zeugenhouderij om het financiële resultaat. Dat wil je zo optimaal of maximaal mogelijk hebben.”