Logistiek-traject in beeld met chip

Vijf varkenshouders in Brabant hebben vorig jaar de handen ineengeslagen om het werken met een draadloos netwerk in de stal uit te proberen. Het gebruik van een draadloos netwerk gaat weer een stap verder dan het gebruik van de handheldcomputer, die inmiddels een vertrouwd beeld is in varkensstallen.

Helemaal ideaal werkt dat systeem volgens de vijf varkenshouders niet. „Bij het overzetten van de gegevens uit deze palmtopcomputer naar de reguliere computer sluipen er nog wel eens foutjes de administratie in”, zegt Jan Melis, een van de deelnemende varkenshouders.

De foutjes die de administratie insluipen en die de varkenshouder uren zoekwerk kunnen kosten, komen niet meer voor op de bedrijven van netwerkdeelnemers Tonnie van der Ven, Jan Melis, Cees van Gorp, Kees van Balkom en Corné Dirven. Gezamenlijk zijn zij aan de slag gegaan met PIGS-Online. Een internetapplicatie waarmee fouten voorkomen kunnen worden.

Draadloos netwerk
PIGS-Online is een internetapplicatie waarmee informatie behaald in de stal, via een handheldcomputer en met behulp van een draadloos ADSL netwerk direct in de basisadministratie terug te vinden is. „Wij hoeven de gegevens uit de handheldcomputer dus niet meer over te zetten naar de computer in het kantoor”, zegt Melis. „Als bij ons de handheldcomputer per ongeluk in de mestput belandt dan zijn de gegevens niet verloren.”

Om met de internetapplicatie te kunnen werken moeten varkenshouders hun werkwijze en ook de stallen op enkele punten aanpassen. Ten eerste is een draadloos ADSL netwerk in de stal noodzakelijk. Afhankelijk van de grootte van de stal, de inrichting en het gebruikte bouwmateriaal zijn een aantal routers nodig. Deze huis-, tuin- en keukenrouters (schakelapparaat/netwerkkastje) moeten wel in een water-, stof-, en zuurdicht kastje geplaatst worden om ze te beschermen tegen het milieu in de stal.

„Het meest tijdrovend van de installatie van het draadloze netwerk is het bepalen waar de routers geplaatst moeten worden”, zegt Tonnie van der Ven. De installateur loopt dan met een laptop door de stal om te kijken waar het signaal van het netwerk te zwak wordt, daar moet dan een volgende router geplaatst worden.

Oornummer met chip
Om met het draadloos netwerk te kunnen werken krijgen de zeugen en geltjes op de bedrijven een oornummer met daarin een chip. De varkenshouders kunnen door middel van die chip de geschiedenis van het dier gemakkelijk boven tafel krijgen. „De vader en moeder van de gelt, het geboortegewicht en de behandeling van de big zijn door het aflezen van de chip te achterhalen.”

Vanaf dag nul zijn de biggen te volgen. De biggen krijgen bij Van der Ven eerst een schapennummer in waarvan de pin een doorsnede heeft van 3 millimeter zodat die een kleinere wond in het oor van de big maakt. Het schapennummer wordt er na twee en een halve week tot drie weken uit gehaald en vervangen door het oornummer met chip.

„Het oornummer met chip heeft een pin met een doorsnede van 4 millimeter en is daardoor te groot voor het oor van de big, het risico dat het nummer uitvalt is de eerste weken te groot”, aldus Van der Ven.

Mogelijkheid voor twee chips
De varkenshouders hebben bij het ministerie van LNV navraag gedaan over het vervangen van de schapennummer door de chips. „Dit wordt door het ministerie gezien als één ingreep en twee handelingen”, zegt Melis. Het gebruik van een oornummer met chip is dus een stap vooruit in het ingrepenbesluit.

De zuivere lijngelten kunnen straks aan beide oren een chipnummer krijgen en hoeven dan niet meer getatoeëerd te worden. In de internetapplicatie is volgens Manon van den Beuken, freelance communicatiemedewerker voor PIGS-Online, al rekening gehouden met die mogelijkheid.

„De beide chips kunnen in het programma aan elkaar gekoppeld worden.” Melis en Van der Ven zijn het erover eens dat het hen in ieder geval tijd scheelt, dat er minder fouten worden gemaakt en dat de administratie verlicht wordt.

Zo veilig als telebankieren
PIGS-Online is een internetapplicatie die waar dan ook ter wereld met behulp van een wachtwoord in te kijken is. „Voor varkenshouders met zowel stallen in Nederland als in het buitenland is dit een uitkomst om de resultaten in de gaten te houden”, aldus Melis.

Het is nu al mogelijk de dierenarts en vertegenwoordiger toegang te geven tot een beperkt deel van het netwerk. Om de benodigde gegevens in te zien voordat ze op het bedrijf zijn”, zegt Van der Ven.

Eén van de medewerkers van Van der Ven geeft aan dat de internetapplicatie net zo veilig is als telebankieren. Er zijn zelfs minder risico’s voor de varkenshouder, omdat hij niet meer verantwoordelijk is voor de back-ups. PIGS-Online is daar verantwoordelijk voor.

Voordelen voor slachthuis
Niet alleen subfokker, maar ook opfokkers, vermeerderaars en vleesvarkenhouders kunnen gebruik maken van de internetapplicatie. Voor de slachthuizen brengt dit systeem volgens de varkenshouders ook voordelen met zich mee. De nummers van de varkens hoeven niet meer één voor één ingevoerd te worden. De varkens lopen gewoon door een detectiepoortje en de nummers worden gescand. „De slachthaken kunnen zelfs gekoppeld worden aan het nummer van het varken”, zegt Van den Beuken.

De kosten die het gebruik van PIGS-Online met zich meebrengt zijn per bedrijf verschillend. De oornummers met chip kosten nu zo’n 1,50 euro, leveranciers zijn druk bezig om goedkopere alternatieven te vinden. „Wanneer de chips goedkoper worden kunnen we ze ook bij de borgen gaan gebruiken”, zegt Van der Ven.

Het gebruik van de internetapplicatie kost 250 euro per UBN per jaar, voor dit bedrag wordt het systeem aangepast en worden er back-ups van de gegevens gemaakt. Hier komt nog een bijdrage van 0,60 euro per gemiddeld aanwezige zeug per jaar bij. Het optionele gebruik van de fokkerijmodule kost daarnaast 0,30 euro per getatoeëerde big.

Om met de applicatie te kunnen werken is een draadloos netwerk en een handheldcomputer met barcode reader nodig. De routers zijn overal verkrijgbaar tegen variabele kosten. De handheldcomputer kost rond de 2.700 euro, afhankelijk van het gebruik van zowel een RFID reader (leest de elektronische oornummers af) als een barcode reader.

Ermee werken geen probleem
Het werken met het draadloze netwerk en de handheldcomputer is volgens de varkenshouders geen probleem. Op verschillende punten wordt het werk eenvoudiger, wordt er tijd bespaard en is het nauwkeuriger.

„Bij het wegen van de biggen op dag nul maken we tegenwoordig gebruik van een weegschaal die een bluetooth verbinding heeft met de handheldcomputer”, zegt Melis. Op die manier worden de gewichten zonder fouten in het managementprogramma opgenomen. De fokkers wegen de biggen om de genetische vooruitgang en het grootbrengend vermogen van de zeugen te bepalen.

Met het gebruiken van de chip is het eenvoudiger geworden om de dieren in een hok te identificeren. „Je beweegt eenvoudigweg de handheldcomputer over het hok en alle diernummers staan op het scherm, dubbelingen komen daarbij niet voor.”

Door de biggen een oornummer met chip te geven is het overleggen van de geltjes ook mogelijk geworden op subfokbedrijven. „Door het aflezen van de chip zijn vader en moeder bekend, welke zeug de big grootbrengt maakt dan niet veel uit”, zegt Jan Melis.

Ook de inseminatie registratie gaat met de handheldcomputer eenvoudig, je scant de barcode op het spermapotje en je leest de chip van de zeug. De inseminatie met alle gegevens van de beer zijn zo snel geregistreerd. Wanneer het systeem in de toekomst ook gekoppeld wordt aan de boekhouding, de slachterij en de mesterij, gaat het aflezen, opschrijven en overtypen tot het verleden behoren.