Speculeren met voer bespaart kosten

De wereldwijde markt voor voedsel staat op zijn kop. Op zijn minst gezegd is de markt hectisch en prijzen fluctueren met een tendens naar boven toe. Voor de varkenshouder betekent dit onzekere tijden, omdat de dynamiek van de wereldvoedselmarkt direct gevolg heeft voor de voerkosten. Deze voerkosten vormen op dit moment naast de lage varkensprijzen een onzekere factor in zijn financiële bedrijfsresultaten. Hoe kan een ondernemer zorgen dat hij minder hoge voerkosten heeft en de risico’s van prijsschommelingen met hoge pieken voorkomen?

HenGro, Hendrix UTD Grondstoffen, is één van de spelers op de markt die ondernemers adviseert over de inkoop van enkelvoudige voeders als soja en tarwe. Het is een grondstoffenverkooppunt, die met de ondernemer handelt in de aankoop van enkelvoudige voeders. De besparing die deze manier van inkopen de ondernemer oplevert, kan groot zijn. Maar de markt is net als de beurshandel in aandelen een speculatieve markt met risico’s.

Strategisch koopadvies
„Wij geven pro-actief advies aan onze dealers, bedrijfsadviseurs en rechtstreeks naar de varkenshouder toe”, zegt Gertruud Kieft verkoper Grondstoffen van Hendrix UTD. Zij heeft een gedegen en actuele kennis van de wereldwijde grondstoffenmarkt. „We adviseren,naar onze kennis en ervaring, wanneer het juiste moment is om contracten voor grondstoffen vast te leggen. Een strategisch koopadvies.”

„Door grondstoffen in een vroeg stadium vast te leggen, kunnen er enorme verschillen zijn. In juni zijn er bijvoorbeeld contracten afgesloten voor soja hypro, een hoogwaardige soja. Begin september was het verschil 8 euro per 100 kg tussen de dagprijs en de afgesloten voorkoopprijs, maar dat is wel een extreem voorbeeld.”

Vanuit het kantoor wordt de ontwikkeling op de markt goed volgen. ,,Wij staan dicht op de markt. We volgen de beurzen in Chicago voor onder meer soja of van tarwe in Parijs en Hannover dagelijks. We weten wat de wereldvoorraden zijn, welke consumptie er is, het gebruik van bio-ethonal en veevoer.”

„Ieder week is er een marktoverleg met het inkoopteam en we hebben veel contact met de verkopers van Nutreco, die de markt van grondstoffen voor de productie van mengvoer nauwlettend in de gaten houden. In dat opzicht is Hendrix UTD Grondstoffen een logische stap. We hebben de kennis van de grondstoffenmarkt en die kennis vertalen wij in het voordeel voor de ondernemer.”

Afnameverplichting bij contract
Strategisch inkopen van voer is eigenlijk simpel. Wanneer een ondernemer van mening is dat er een goed koopadvies ligt, sluit hij een contract af. Dat betekent een afnameverplichting. Hij kan dan een straatje tarwe kopen van bijvoorbeeld vier auto’s. Ieder maand is hij verplicht om een vracht af te nemen. Bij het grondstoffenverkooppunt kan iedere varkenshouder terecht voor advies, ook diegenen die geen mengvoer van Hendrix UTD afnemen.

Kieft: ,,Wij verzorgen daarnaast de logistiek. Veelal komen de vrachtwagen direct van de locatie en gaan naar de veehouder. Als er sojabonen in Rotterdam aankomen, wordt het daar gecrushed en het schroot gaat van de haven direct naar de klant. De veehouder moet wel investeren in silo’s, zodat er genoeg siloruimte is om de grondstoffen op te slaan.”

„Het opslaan elders en overslag van grondstoffen kost extra geld en kan zomaar een paar euro per ton duurder zijn. We hebben berekend dat een ondernemer binnen twee tot drie jaar de silo kan afschrijven en bij hogere prijsverschillen kan dat nog eerder zijn.”

Strategisch inkopen wordt trend
Kieft ziet dat de markt om zelfstandig en strategisch voer in te kopen een trend aan het worden is. Door de verwerking van meer enkelvoudige grondstoffen op brijvoer bedrijven en bedrijven met computergestuurde droogvoerinstallaties kopen steeds meer veehouders tegenwoordig grondstoffen in. Strategisch inkopen zal ook de komende jaren sterk groeien niet in de laatste plaats door de groei, in schaalgrootte, van de varkensbedrijven.”

„Het is namelijk het meest interessant voor de grotere ondernemers, die hun eigen voer kunnen mengen. Kieft ,,De trend zet door. Door op het juiste moment de grondstof vast te leggen, kunnen ondernemers een inkoopvoordeel behalen. Dit kan in een stijgende grondstoffenmarkt een financieel voordeel opleveren van 0,40 tot 4,50 euro per 100 kg. In dit extreme jaar was een besparing van 80 tot 100 euro per ton mogelijk. In een ´normaal´ jaar zal dat echter aanzienlijk lager zijn en ligt het gemiddelde op 3 tot 4 euro per ton.”

Hoeveel een ondernemer kan besparen, hangt volgens Kieft af van de hoeveelheid grondstoffen die een bedrijf gebruikt en het prijsverschil. In ieder geval zal de trend zich in de komende jaren voortzetten. Nu al kent het advieskantoor een groei van 30 procent. Gedeeltelijke komt dit door verkoop van meer grondstoffen aan bestaande klanten, maar ook door de verkoop van grondstoffen aan nieuwe klanten.

Grondstoffenmarkt is snelle handel
Wie de markt van grondstoffen wil betreden, moet in korte tijd een beslissing durven nemen. ,,Het is een snelle handel”, legt Gertruud Kieft uit. ,,Veel varkenshouders hebben daar moeite mee en voelen zich onder druk gezet. Als wij vandaag een prijs doorgeven dan willen we voor vier uur de beslissing binnen hebben. De markt in bijvoorbeeld Chicago is gedurende de avond en nacht Nederlandse tijd, en de volgende dag kan de prijs alweer vijf tot zes euro per ton gestegen zijn.”

„Een boer kan er dus geen rustig nachtje over slapen. Voor sommige grotere ondernemers is de snelle handel niet zo nieuw meer en aan hen hoef je dit niet uit te leggen. Zeker nu de markt beweeglijk is, is snel handelen belangrijk. Morgen kan de prijs zeer snel anders zijn. Vorige week was de markt voor gerst tien euro per ton gezakt, een paar dagen daarna zijn de prijzen weer terug op het oude niveau.”

Verliezen kan natuurlijk ook. De prijs kan theoretisch in juni hoger liggen dan in september of oktober, maar gedegen kennis van zaken kan het risico zoveel mogelijk uitsluiten. Kieft: ,,Helemaal zeker is het natuurlijk niet. Soms is het verschil een paar centen, maar in de laatste jaren, hebben we slechts een enkele keer een koopadvies gegeven waar geen voordeel uit voort is gekomen. Ondernemers snappen dat marktspel. We geven echter alleen advies als we een goed gevoel hebben dat gebaseerd is op goede informatie.”

„In juni zijn we graan actief gaan adviseren, maar daar was weinig animo voor vanwege de hoge prijzen. De prijzen zijn nu nog hoger en wachten ook wij af. We stimuleren de aankoop van graan voorlopig niet meer, tenzij klanten willen dat we bellen als de prijs laag is. Al met al blijft het een vertrouwenskwestie en dat groeit met de jaren”, aldus Kieft, die verwacht dat de markt voor grondstoffen voor veevoeder de komende jaren niet snel zal dalen.

Samen inkopen levert voordeel op
Een andere manier om te besparen op voerkosten, is samenwerking in de voerinkoop met andere boeren. Door samen met andere ondernemers voer in te kopen, kan men een kwantumkorting bij de voerleverancier van mengvoer of andere grondstoffen bedingen. In het nieuw op te zetten Varkenscluster Markelo, waar zes boeren op een terrein van 20 hectare nieuwe bedrijven opzetten, heeft men de voordelen van gezamenlijk voerinkoop al voorzichtig door het LEI laten bereken.

De besparing kan oplopen tot 9.000 euro per jaar oftewel 25 tot 50 cent per 100 kg voer, gebaseerd op bedrijven die niet groter zijn dan 350 zeugen of 2.000 vleesvarkens. Nadeel is dat iedere ondernemer achter een gezamenlijke besluit moet staan. Voor grotere bedrijven is samenwerking minder interessant, omdat voerleveranciers de kwantumkorting geven voor de verlaagde transport- en logistieke kosten.