Gewenste afleverstrategie is veranderlijk

Dit blijkt uit een rekenvoorbeeld van Herbert Samsom, specialist varkenshouderij bij Agrifirm. Dit roept de vraag op of je de afleverstrategie wel moet aanpassen aan voerkosten en biggenprijs. Samsom denkt van wel. „Het is goed om een paar keer per jaar door te rekenen of je met een andere strategie een hogere voerwinst kunt behalen.”

Een adequaat aflevermanagement levert volgens Samsom een gunstige bijdrage aan de voerwinst. Om dit in beeld te brengen heeft Agrifirm het Agrifocus Afleveroptimalisatie Programma (AAP) ontwikkeld. AAP is een hulpmiddel om het afleveren vanuit economisch oogpunt te optimaliseren.

Gesloten varkenshouderij
Ondernemers zijn zich ervan bewust dat een goede afleverstrategie voordeel voor het bedrijf oplevert. Veel varkenshouders kwamen onlangs dan ook naar een trainingsavond over dit onderwerp bij Johnny Hogenkamp in Dalfsen. Door de lage prijzen op de biggen en vleesvarkensmarkt is de strategie rondom het afleveren van vleesvarkens nog belangrijker geworden.

„Gesloten bedrijven kunnen door de gestegen biggenproductie soms beter biggen verkopen dan de vleesvarkens te licht af te leveren”, aldus Bertus Oving, sectorspecialist bij Agrifirm. „Echter economisch gezien is dit beter uit te leggen dan psychologisch gezien uit te voeren.”

Varkenshouders zien vaak op tegen het veranderen van de afleverstrategie. Je kunt toch niet zomaar tegen de leverancier van je biggen zeggen dat je de biggen een week later wilt ontvangen? De vleesvarkenhouders die op de trainingsavond aanwezig zijn hebben het gevoel dat de Nederlandse varkenshouderij geheel gesloten is, door de vaste contacten tussen vermeerderaars en mesters. „Wanneer de één wat verandert in de strategie krijgt de ander problemen”, aldus één van de deelnemers aan de trainingsavond.

Hulpprogramma’s steeds belangrijker
Doordat de juiste afleverstrategie complex is, zijn hulpmiddelen onmisbaar geworden om goed te kunnen berekenen wat in de eigen situatie het beste past. Programma’s als dat van Agrifirm kunnen dan ook goede diensten bewijzen. In deze programma´s worden factoren die van invloed zijn op de strategie zoals het uitbetalingschema van de slachterij, het type varken, groei, voederconversie, biggenprijs en voerprijs meegenomen om de huidige strategie te analyseren.

De Groene Belangenbehartiger heeft onderzoek gedaan naar het meest gunstige aflevergewicht bij de huidige prijzen. Directeur Mark Logtenberg geeft in zijn berekeningen weer dat de afleverstrategie voor vleesvarkens afhankelijk is van de prijs die voor biggen betaald moet worden. „Hoe lager de biggenprijs des te eerder kan het uit om de vleesvarkens op een lager gewicht te leveren”, aldus Logtenberg.

„Om een varken van 85 naar 92 kg te laten groeien is vier kilogram voer per kilogram groei nodig. In de berekening zijn die voerkosten meegenomen, je loopt alleen wel meer risico wanneer je het varken door laat groeien.”

Zwaarder afleveren gunstig
De biggenprijs kroop in de eerste week van december richting de 35 euro. Bij een biggenprijs van 35 euro zal de vleesvarkenhouder volgens Logtenberg 1,45 euro of 1,50 euro per kg moeten krijgen om nog iets te verdienen. Logtenberg verwacht dat de prijzen in januari 2008 op de Nederlandse markt op 30 euro per big en 1,15 euro per kg liggen. „Met die prijzen wordt het zwaarder afleveren van varkens weer gunstiger.”

In de berekeningen die AAP maakt, zijn de technische resultaten, biggenprijs, opbrengstprijs en het aflevermanagement bepalend voor de voerwinst per afgeleverd vleesvarken. „De biggen- en opbrengstprijs zijn voor ondernemers moeilijk te beïnvloeden, maar de ondernemer heeft wel invloed op de technische resultaten en het aflevermanagement. Deze beide factoren zijn heel belangrijk voor de voerwinstmaximalisatie”, aldus Samsom.

Het programma helpt de ondernemer bij het kiezen van een afleverstrategie. Omdat AAP pas na het leveren van de vleesvarkens kan rekenen, zullen varkenshouders dus zelf de vertaalslag naar de volgende levering van varkens moeten maken. Een voordeel van het programma is dat het rekent aan de hand van de werkelijk behaalde resultaten.

Meer aandacht voor selectie
Volgens Samsom moet er ook in de denkwijze van varkenshouders wat veranderen. „Wekenlang zorgen ze dat de varkens goed groeien, zodat ze aan het eind van de rit goede resultaten halen. En op het moment van afleveren moet het allemaal zo snel mogelijk, omdat de man van de RVV ook betaald moet worden.” Varkenshouders moeten volgens Samsom meer aandacht besteden aan de selectie van de vleesvarkens voor afleveren. „Daar kunnen ze nog veel geld mee verdienen.”

De Duitse slachterij organisatie Westfleisch zorgt er met ingang van januari 2008 in ieder geval voor dat varkenshouders die aan deze Duitse organisatie leveren hun afleverstrategie tegen het licht moeten houden. Door aanpassing van het uitbetalingsschema wil Westfleisch er voor zorgen dat het bedrijf meer zware varkens ontvangt. Door met name de lichtere varkens fors af te straffen in het aantal punten en zwaardere varkens iets meer punten te geven willen ze de markt verschuiven.

Ook Logtenberg geeft aan dat de varkenshouders die aan de Duitse slachter leveren, hun afleverstrategie aan moeten passen. „Westfleisch heeft zijn kortingstabel aangepast, wanneer je niet gekort wil worden, zal je zwaarder moeten gaan leveren.” Varkenshouders moeten echt opletten voor welke markt ze leveren. In Nederland is het verschil tussen licht en zwaar op dit moment niet groot, maar wanneer de prijzen verschuiven zal de strategie hierop aangepast moeten worden.

Niet iedere varkenshouder doet er volgens Samsom verstandig aan om zijn strategie aan te passen. „Een algemene stelregel dat zwaarder leveren meer oplevert, is niet de juiste conclusie. Het heeft namelijk met diverse factoren te maken. In het Welfareprogramma van VION was het begin vorig jaar erg aantrekkelijk om van 89 kg naar 92 kg te gaan met afleveren. Op dit moment is dat positieve effect weg.”

Agrifocus Afleveroptimalisatie Programma
AAP maakt inzichtelijk wat de economische consequenties zijn voor de voerwinst op jaarbasis bij veranderende marktomstandigheden zoals aankoopprijs big, opbrengstprijs en pakketprijs voer. Daarnaast kan in het programma de afleverstrategie worden aangepast.

Het programma werkt met individuele slachtdata. Ook moeten de technische kengetallen worden ingebracht (bijvoorbeeld de Agrifocus-vleesvarkens kengetallen). De berekening geschiedt aan de hand van het kwaliteitsprogramma waarin de varkens worden geleverd.

Het programma berekent per sekse en per gewichtstraject de groei, voederconversie, voerkosten, percentage vleesvarkens in bijbehorende klasse, opbrengstprijs (inclusief correctie voor vleespercentage, type, concepttoeslag) en voerwinst. Hiermee bepaalt het programma ook per dierplaats de opbrengsten, de kosten en de voerwinst.

Het programma maakt inzichtelijk of de afleverstrategie van een bedrijf economisch optimaal is. Ook kan het helpen bij het aanpassen van de strategie bij veranderende marktomstandigheden.

Inspelen op uitbetalingsschema
Aanpassingen in de afleverstrategie kunnen verschillen opleveren die oplopen tot vijf euro per plaats per jaar. De grafiek geeft een indruk van de financiële consequenties al naar gelang van aflevergewicht, op basis van een gemiddelde afleverstrategie.

Het volgende voorbeeld licht het nader toe. Stel, een luxe koppel piëtrainkruisingen wordt normaliter op 91 kg geslacht gewicht afgeleverd. Een aanpassing van de afleverstrategie (zwaarder leveren) door de lichtere dieren een week langer te laten liggen, zorgt ervoor dat omzetsnelheid daalt van 2,81 naar 2,67 en het geslacht gewicht stijgt naar 94,1 kg.

Het aflevermanagement programma berekende dat zwaarder leveren eind december 2007 met de dan geldende opbrengstprijs, voer- en biggenprijs een sterk negatief effect op voerwinst heeft: op jaarbasis drie en een halve euro lager. Door de aanpassing van het uitbetalingsschema per 1 januari 2008 bij Westfleisch levert dezelfde verlenging van de mestduur met zeven dagen echter een positief effect van twee euro op jaarbasis op.