Breng de arbeidsrisico’s in beeld

Het project ‘Stof pak ’t aan’ is het voorbeeld van een arbocampagne in de varkenshouderij. Dit project was het resultaat van een convenant tussen het ministerie van Sociale Zaken en de Productschappen Vee, Vlees en Eieren (PVE) Het ging hierbij zoals de naam al aangeeft alleen over stof in de veehouderij. Maar stof is niet het enige probleem als het gaat om arbeidsomstandigheden.

Gevaar voor gezondheid
Om mogelijke problemen en risico’s op een bedrijf in kaart te brengen, zijn varkenshouders met personeel sinds 1994 verplicht om eens per vier jaar een Risico Inventarisatie & Evaluatie (RI&E) uit te voeren. Bedrijven moeten onderzoeken of werkzaamheden gevaar kunnen opleveren of schade kunnen veroorzaken aan de gezondheid van de medewerkers.

Varkenshouders met personeel moeten de RI&E laten toetsen door een arbodienst. Dit is verplicht, omdat werkgevers- en werknemersorganisaties nog niet hebben ingestemd met een gecertificeerde lijst waarop arbeidsrisico’s op varkenshouderijbedrijven zijn vastgelegd. Daar wordt wel aan gewerkt. Met zo’n gecertificeerde lijst, die in de CAO wordt opgenomen, hoeven varkenshouders de RI&E niet meer te laten controleren door een arbodienst.

Toch doen varkenshouders er volgens Ger Meuwissen, adviseur bij Stigas, verstandig aan om toch gebruik te maken van een arbodienst, ook al vervalt de verplichting daartoe. „Het scheelt een hoop tijd en gezoek in de wetgeving wanneer ze een arbodienst vragen te helpen bij de inventarisatie.” Stigas is de arbodienst van de agrarische sector en voert de inventarisaties tegen een gereduceerde prijs uit. De kosten voor een bedrijf met minder dan tien medewerkers bedragen 105 euro.

Risico’s inventariseren
De inventarisatie van de risico’s die medewerkers op een bedrijf lopen is stap één. De lijst met risico’s kan de ondernemer zelf opstellen of hij kan gebruik maken van bestaande lijsten, die onder meer bij Stigas is te vinden. Daar kunnen veehouders digitaal of schriftelijk aan de hand van een vragenlijst de risico’s van hun bedrijf inventariseren.

De ondernemer hoeft zo’n inventarisatie niet zelf te doen, hij kan de inventarisatie ook door een arbodienst uit laten voeren. In de inventarisatie moeten, volgens het Steunpunt RI&E-instrumenten, tenminste de volgende zes vragen worden beantwoord. Zijn er in het verleden ongevallen gebeurd in mijn bedrijf? Wat kan er op dit moment fout gaan in mijn bedrijf, zodat ongevallen of verzuim optreden? Hoe groot is de kans dat het gebeurt? Hoe beperk ik een risico? Of de schade als het toch misgaat? Welke maatregelen zijn nodig en hoe voer ik ze door? Hoe zorg ik dat de maatregelen blijven werken?

De arbo-adviseur de ingevulde vragenlijst door. Vervolgens maakt hij of zij een ronde over het bedrijf om de situatie te beoordelen. De risico’s van het bedrijf worden door de adviseur op volgorde gezet. Deze evaluatie van de RI&E is de tweede stap.

Na de evaluatie is het tijd voor het maken van een plan van aanpak.
„Wat te doen, wie is er verantwoordelijk en wie doet het. In dit plan geeft de ondernemer aan binnen welke termijn er op het bedrijf maatregelen worden genomen om de risico’s uit te sluiten die uit de inventarisatie naar voren zijn gekomen. „Het belangrijkste is natuurlijk dat de RI&E met het personeel besproken wordt, zodat de maatregelen ook als zodanig worden nageleefd”, zegt Meuwissen.

Risico’s
Volgens Meuwissen is stof over het algemeen probleem nummer één in de varkenshouderij. Op de tweede en derde plaats staan het reinigen van de stallen en het tillen van biggen die zwaarder zijn dan tien kg. De risico’s van de werkzaamheden worden per bedrijf bekeken. Daglicht wordt ook nog wel eens als een probleem gezien in de varkenshouderij, maar volgens Meuwissen valt dit mee.

„Medewerkers lopen veel van afdeling naar afdeling en zien daarbij voldoende daglicht.” De problemen zitten volgens Meuwissen met name in de statische houding die bij een aantal werkzaamheden, zoals het castreren van biggen, wordt aangenomen. Om het stofprobleem in de varkenshouderij wederom onder de aandacht te brengen, vervolgen de PVE dit jaar het project ‘Stof pak ’t aan’. Ook Stigas is dit jaar druk met arborisico’s.

„De wetgeving is veranderd, waardoor de verantwoordelijkheid bij het bedrijfsleven komt te liggen”, aldus Meuwissen. „De sector mag nu zelf bepalen welke middelen er moeten worden gebruikt om gezond en veilig te werken. Deze gaan wij in het abo-oplossingenboek beschrijven.”