Mark Schippers: ‘Varkens gezonder bij loskoppelen medicijnhandel’

Vanuit het distributiecentrum van Schippers in het Belgische Lommel vinden iedere dag 1.000 bestellingen uit een assortiment van ruim 10.000 producten hun weg naar veehouders in 14 landen. Bovendien neemt Schippers deel in drie overzeese samenwerkingsverbanden: in Canada, in China en op de Fillippijnen. Schippers is de afgelopen tientallen jaren uitgegroeid tot een grote speler op de markt van agrarische bedrijfsbenodigdheden.

Ondanks de sterke internationale positie blijft de Nederlandse thuismarkt volgens directeur Mark Schippers van groot belang. „Niet alleen vanwege de afzet van producten, maar ook omdat de Nederlandse veehouderij vaak een voorloper is als het gaat om nieuwe ontwikkelingen. Met name de varkenshouderij is daar sterk in. Neem nou de introductie van de verdoofde castratie van biggen met koolzuurgas vanaf eind dit jaar. Ik ben ervan overtuigd dat over drie jaar iedere Europese varkenshouder op deze manier werkt”, zegt Schippers.

Voor Schippers is het inspelen op nieuwe ontwikkelingen en het ondersteunen van varkenshouders daarbij, een belangrijk onderdeel van de strategie om een toonaangevende positie in te nemen.

Schippers is één van de twee leveranciers van apparatuur om biggen voor het castreren met koolzuurgas ofwel CO2 te verdoven. Hoe hebben jullie dat voor elkaar gekregen?
„Een onderzoeker van Wageningen Universiteit belde ons, omdat ze wist dat wij al apparatuur hadden ontwikkeld voor het verdoven van biggen met isofluraan. Dit gas wordt ook gebruik bij anesthesie in ziekenhuizen. Het apparaat dat werkt met isofluraan is bedoeld voor de Zwitserse markt waar verdoven met CO2 niet is toegestaan. In Nederland is het andersom en mag CO2 wel, en isofluraan niet gebruikt worden voor het verdoven van biggen.”

„Misschien maar goed ook, want één big verdoven met isofluraan kost vijf euro. Hoe dan ook, onze ervaring met dergelijke apparatuur stelde ons in staat om in korte tijd een goed werkend apparaat op basis van CO2-verdoving te ontwikkelen. Het is een goed voorbeeld van open staan voor nieuwe ontwikkelingen. Hoe druk we ook zijn, we proberen altijd tijd te nemen om een gesprekspartner te zijn voor mensen die met vernieuwingen bezig zijn.”

Een jaar of vijf geleden begon Schippers in de varkenshouderij meer te doen dan alleen bedrijfsbenodigdheden verkopen. Jullie gingen de boer op met een adviseur die op varkenshouderijbedrijven hygiënechecks uitvoerde. Waarom?
„Het is ook in ons belang als het op een varkenshouderijbedrijf lekker loopt. We begonnen met het uitvoeren van hygiënechecks omdat we constateerden dat er juist op het gebied van bedrijfshygiëne vaak sprake is van een zekere bedrijfsblindheid. En omdat een ketting zo sterk is als de zwakste schakel, zijn we hier op ingesprongen.”

„Wat we deden was in feite heel simpel: foto’s maken van bedrijfsonderdelen waar verbetering mogelijk was. Daarmee hielden we varkenshouders als het ware een spiegel voor. En dat werkte goed. Als journalisten weten jullie ook dat boeren liever plaatjes zien dan ellenlange teksten.”

Het aanbieden van hygiënechecks was een eerste stap naar een benadering van diergezondheid op basis een gedegen visie?
„Voor ons is duidelijk dat een lage ziektedruk op een varkenshouderijbedrijf de basis is voor een goede diergezondheid. Preventie en bedrijfshygiëne zijn dan ook belangrijke onderwerpen. Het gebruik van antibiotica als een soort van verzekeringspremie, iets wat nog veel gebeurt, is een doodlopende weg. Natuurlijk moet je medicijnen in kunnen zetten als het een keer fout gaat.”

„De afgelopen jaren kwam ik in contact met mensen die dezelfde visie delen: dierenarts Manon Houben en varkensgezondheidsspecialist Leo van Leengoed. Samen met hen en de dierenartsenpraktijken De Overlaet in Oss en Veterinair Centrum Someren hebben we het bedrijf PorQ opgericht. Vanuit PorQ bieden we varkenshouders kennis aan om de diergezondheid op een hoger plan te brengen.”

Een volgende actie van Schippers op het terrein van diergezondheid, het opzetten van een internetapotheek voor diergeneesmiddelen, lijkt minder succesvol. Hoe komt dat?
„In onze visie is de varkenshouderij gebaat bij een duidelijke knip tussen het voorschrijven van diergeneesmiddelen en het leveren van diergeneesmiddelen. Het is toch op zijn minst opmerkelijk dat de ene varkenshouder 150 euro per zeug uitgeeft aan diergeneesmiddelen terwijl een ander kan volstaan met 60 euro per zeug terwijl ze beide varkens met dezelfde genetica en vergelijkbare stallen hebben.”

„We weten inmiddels uit ervaringen in de praktijk dat het scheiden van bedrijfsadvisering door de dierenarts, en het leveren van medicijnen door een apotheek daadwerkelijk kan leiden tot een forse verlaging van het medicijngebruik. Het voornemen van de wetgever om de diergeneesmiddelen wet zo aan te passen dat in de veehouderij, net als in de humane gezondheidszorg, apotheken zouden kunnen zorgen voor het leveren van geneesmiddelen, sprak ons dan ook aan.”

Maar de uitvoering in de praktijk viel tegen..
„Wat ons in de wielen heeft gereden, is dat de wetgever omwille van administratieve lastenverlichtingen de voorgenomen receptplicht voor dierenartsen heeft afgezwakt. Dierenartsen die zelf de medicijnen leveren aan varkenshouders, hoeven geen recept uit te schrijven. En de praktijk is dat er dus geen recepten uitgeschreven worden waarmee varkenshouders naar een apotheek van hun keuze kunnen stappen. Een andere belemmering waar we tegenaan liepen, is dat fabrikanten en groothandelaren het niet zien zitten om diergeneesmiddelen aan een apotheek te leveren.”

„Blijkbaar hebben deze partijen meer belang bij een afgeschermde markt. Misschien zou ik ook wel zo handelen als ik diergeneesmiddelenfabrikant was. In onze visie heeft de varkenshouderij echter juist belang bij een vrije markt voor diergeneesmiddelen. Door de genoemde belemmerende factoren is die vrije markt er niet gekomen. Met als gevolg dat de levering van diergeneesmiddelen via onze apotheek geen grote vormen aanneemt.”

De komst van LPE, de internetapotheek die jullie hebben opgericht, heeft wel geleid tot een druk op de prijzen van medicijnen. Dat is toch mooi meegenomen voor varkenshouders.
„In het half jaar dat LPE op de markt is, zijn de prijzen van de meest gebruikte diergeneesmiddelen voor de varkenshouder met 20 tot 25 procent omlaag gegaan. Dat is mooi. Maar je kunt je afvragen hoe belangrijk de prijs van diergeneesmiddelen is. Als je van een bepaald geneesmiddel jaarlijks 10 kg verbruikt en je kunt dat door een betere diergezondheid verminderen tot 5 kg, verdien je veel meer dan met een prijsverlaging.”

Een markt waar Schippers ook actief is, is die van de spuitrobots. De afgelopen jaren zijn er een 25-tal verkocht. Dat lijkt niet erg veel.
„Toch spreken we hier wel over een succesvolle activiteit. De verkoop van spuitrobots vertoont een sterk opgaande lijn. Aan het eind van dit jaar hebben we er 40 staan op varkensbedrijven. De komende jaren zullen de verkoopaantallen jaarlijks verdubbelen en misschien gaat het nog wel sneller. Mijn overtuiging is dat je regelmatig terugkerende werkzaamheden moet automatiseren als dat technisch kan.”

„Voor wat betreft het schoonspuiten van stallen is dat het geval. Uiteindelijk is automatisering goedkoper dan het inhuren van arbeid. Bovendien is het schoonspuiten van afdelingen onaangenaam werk. Goedkope buitenlandse werknemers die ander werk kunnen krijgen, zullen dit werk het eerst laten schieten. Juist voor dit werk ontstaat er daarom snel een arbeidstekort.”

Spuitrobots zijn al een aantal jaren op de markt. Hoe valt dan die aarzelende verkoop in de eerste jaren te verklaren?
„Spuitrobots zijn hele specifieke machines. Ze komen het best tot hun recht op bedrijven met een groot aantal identieke afdelingen. Die komen er steeds meer. Wat ook meespeelt, is dat de afstelling van spuitrobots heel nauw luistert. We weten inmiddels dat deskundige begeleiding noodzakelijk is. Met een eerste grove instelling van een spuitrobot voor een bepaalde afdeling bereik je dat zo’n apparaat een afdeling voor 80 procent schoon krijgt. Om zelf zo min mogelijk werk over te houden wil je echter naar een resultaat van 95 procent. Dat vraagt een stuk fine tuning.”

„Sinds we iemand aan het werk hebben die volledig gespecialiseerd is in spuitrobots en de afstelling daarvan, zien we dat het aantal tevreden gebruikers snel groeit. Het werken met specialisten is overigens een aanpak die we in onze hele bedrijfsstructuur vertaald hebben. Naast de eerder genoemde onderdelen, hebben we een afdeling coatingsystems, watersolutions, kunstmatige inseminatie en organische zuren.”