Wisselkoersen weinig invloed op vleesprijs

Wisselkoersen bepalen voor een deel de concurrentiekracht van exporterende landen en de koopkracht van importerende landen. Ze hebben een direct invloed op de marktontwikkelingen. De economische basisbeginselen van wisselkoersen en handel is vrij simpel. Als de dollar bijvoorbeeld lager staat ten opzichte van de euro, worden producten vanuit Europa duurder of Europese bedrijven ontvangen minder geld.

Belangrijker is het effect van een lagere dollar op de afzetmarkt. Amerika heeft een varkenssector die juist van de lagere dollar profiteert. Zij kunnen hun producten goedkoper exporteren dan de Europese sector. Met die lagere productprijs veroveren ze delen van de wereldmarkt. Hun concurrentiepositie wordt daardoor sterker. Dat hebben de Amerikanen ook met de Japanse markt gedaan.

Europese markt onder druk
„Denemarken is de grootste exporteur naar Japan”, vertelt Paul Welstra van het Productschap Vee, Vlees en Eieren. „Zij hebben de afgelopen tijd hun marktaandeel in Japan door de concurrentie van Amerika zien slinken. Het vlees dat de Denen niet meer in Japan kunnen afzetten, proberen ze vervolgens in Europa te verkopen. Dat zet de markt hier ietsjes onder druk.”

In het afgelopen jaar was die druk volgens Welstra niet zo groot, omdat er in Europa minder varkensvlees werd geproduceerd door de lage varkensprijs. Of de dollar de voornaamste oorzaak van die lagere varkensprijs is, blijft lastig om te bepalen.

Welstra vindt dat de invloed van de lage dollarkoers marginaal is. „De varkensprijs in Europa wordt voornamelijk door vraag en aanbod in Europa bepaald. We exporteren ook weinig naar Amerika. Het grootste gedeelte van het Europese vlees wordt ook in Europa verhandeld. Bovendien importeert de EU nauwelijks varkensvlees en hebben de landen die met de dollar handelen nauwelijks invloed op Nederlandse prijs.”

Subsidies op export
Een ander aspect waarom de dollarkoers nauwelijks een effect heeft, is de restitutie, of in niet-officiële taal, de subsidies die Brussel geeft op de export van varkensvlees. Het verschil tussen de Europese marktprijs en de wereldprijs wordt door de EU vergoed. Sinds 1 augustus is de restitutie door de hogere dollarkoers opgeheven, maar het effect was wel zichtbaar door een licht toegenomen export. Vanaf augustus zullen de exportcijfers afnemen, zo verwacht Paul Welstra.

Op de wereldmarkt is nog een ander land en munteenheid dat de potentie heeft uit te groeien tot een belangrijke concurrent. Brazilië exporteert nu vooral naar Rusland, maar die export is gequoteerd. Het land heeft ook geen toegang tot de Europese markt, omdat het niet voldoet aan de eisen die de EU stelt aan varkensvlees. Als de Brazilianen echter hun zaakjes goed geregeld hebben, zou ook de wisselkoers van Braziliaanse munteenheid de Reaal invloed kunnen uitoefenen op de wereldprijs. Maar zelfs dan zal het effect op de Nederlandse vleesprijs klein zijn, omdat Europa voornamelijk een interne markt is.

Grondstoffen goedkoper
Volgens Jan Bolhuis, onderzoek bij het LEI, is het lange termijn effect van een lage dollarkoers en de verbeterde concurrentiepositie van Amerika vooral het heroveren van de verloren afzetmarkten. „Dat is behoorlijk lastig, want Amerika heeft inmiddels ook relaties opgebouwd met deze afzetmarkten. Veelal is de enige optie de markt te veroveren met lage prijzen.”

Om de vleesprijs te verlagen, moet de kostprijs ook omlaag. Hier speelt de lagere dollar ook weer een rol. Grondstoffen voor veevoer worden ook in dollars verhandeld. Europa is met zijn sterke euro nu in het voordeel. De grondstoffen zijn namelijk goedkoper voor de Europeanen dan voor de Amerikanen.

Heeft de dollarkoers nauwelijks invloed op de Nederlandse varkensvleesprijs, de Britse pond is wel bepalend voor de prijs. Afgelopen jaren was de pond ten opzicht van de euro zwakker en dat betekende een afname in de export van bacon naar Engeland. De zwakke Britse pond had een prijsdrukkend effect op de markt. Tegelijkertijd werd de concurrentiepositie van de Britse sector ten opzichte van de Nederlandse en Deense baconsector versterkt.

Minder winst op opbrengst
„De invloed van de pond is duidelijk merkbaar”, geeft stelt Marc van der Lee, directeur communicatie van Vion. De invloed van de wisselkoers is volgens Van der Lee positief en negatief. Er zit een zekere mate van balans in minder winst of extra opbrengst. „De markt is echter nog steeds aantrekkelijk voor ons. We hebben een stevige marktpositie in Engeland en handelen niet aan de onderkant van de markt, maar met hoogwaardige producten.

„Natuurlijk is er een spanningsveld tussen het behouden van onze opbrengst en de lage pondkoers.” Prijsverlaging is niet een van de eerste maatregelen die Vion neemt, maar ze wil haar handelsrelaties niet verliezen, zodat de Denen dit overnemen.

Prijsverlaging is naar de mening van Paul Welstra ook niet altijd de beste strategie. „De producten worden voor de Britse consument duurder en dat benadeelt het afzetvolume. Bij prijsverlaging moet je uitkijken dat je niet in een negatieve spiraal van steeds lagere prijzen terecht komt. Nederland is al eens in die valkuil gestapt. Vroeger werden vanuit Nederland ook collectieve promotiecampagne opgezet om de voorkeur van de Britse consument te beïnvloeden. Verder is het verbeteren van de vleeskwaliteit een goede strategie, maar dit heeft pas op de langer termijn effect.”