Foliestal ook bruikbaar in varkenshouderij

Het is niet uitgesloten dat er de komende jaren varkensstallen in het landschap verrijzen die er anders uitzien dan wat de meeste mensen zich voorstellen bij een varkensstal: een gebouw met wanden van damwand of baksteen, spanten en een dak.

Meerdere partijen zien kansen voor het bouwen van stallen waarvan de bovenbouw volledig afwijkt van de traditionele bouwwijze. Het gaat hier om zogenoemde foliestallen. Afhankelijk van de leverancier dragen dergelijke stallen namen als serrestal, tunnelstal of boogstal. Een gezamenlijk kenmerk is dat het dak van deze stallen bestaat uit enkele lagen kunststof folie. Het folie is over een frame met een boogconstructie gespannen.

Lagere bouwkosten
Een belangrijk voordeel van foliestallen zijn de lagere bouwkosten. Globaal kunnen de kosten van de bovenbouw van de stal 30 tot 40 procent lager uitvallen dan bij traditioneel bouwen.

Een aantal leveranciers ziet in de varkenshouderij kansen voor stallen met een foliedak. Sterker nog: er zijn al een paar foliestallen in de varkenshouderij in gebruik. Acht jaar geleden lieten Jan en Cobie de Kruijf in Leusden (Utr.) een foliestal bouwen voor biologische vleesvarkens. Hun stal was één van de eerste foliestallen in Nederland en de allereerste in de varkenssector.

Foliestallen zijn afgeleid van tunnelkassen die in de tuinbouwsector al tientallen jaren gebruikt worden. Varkenshouder Jan de Kruijf is nog steeds tevreden over zijn stal, maar ziet ook knelpunten. „Vooral de hoge staltemperatuur op warme dagen is een probleem. Schaduwnetten op het dak houden de zonne-instraling onvoldoende tegen”, meldt De Kruijf.

Teveel tunnelkas
Achteraf kun je concluderen dat de eerste foliestal voor varkens nog te veel een tunnelkas was, en te weinig een stal die rekening houdt met de behoeftes van de dieren die er in moeten leven.

„We zijn in staat om een serrestal te bouwen die zeer geschikt is om jaarrond een stalklimaat te handhaven waarbij varkenshouder en varken zich prettig voelen.” Aan het woord is Marco Noordman, directeur van ID Agro in Lemelerveld. Dit bedrijf bouwde de afgelopen jaren vele serrestallen voor melkkoeien en –geiten. Begin dit jaar verrees de eerste serrestal voor vleesvarkens. En wel bij varkenshouder Noordman in Dalfsen (Ov.).

Varkenshouder Noordman liet twee stallen bouwen voor in totaal 5.000 vleesvarkens. Iedere afdeling biedt ruimte aan 250 varkens en heeft een boogvormig dak.

Dubbele folielaag op dak
Een belangrijk verschil met de eerste foliestal voor varkens in Leusden is de dubbele folielaag op het dak. Een ventilator zorgt voor drukopbouw tussen de folielagen die zich 20 tot 30 centimeter van elkaar bevinden. Lucht tussen de folielagen heeft een sterk isolerend effect.

In combinatie met een schaduwdoek dat zonnestraling weert, lukt het op die manier om te voorkomen dat de temperatuur in de afdelingen op zomerse dagen te veel oploopt. „Ook gunstig voor het stalklimaat is de grote inhoud van de afdelingen”, vertelt Noordman van ID Agro. „We werken met zijwandhoogtes van drie meter. De nokhoogte in de afdelingen is vijf meter. Hierdoor kun krijg je een flinke luchtbuffer in de afdeling waardoor het klimaat beter beheersbaar is.”

De komende maanden zal blijken of de serrestal ook onder winterse omstandigheden goed functioneert. Noordman verwacht de komende jaren meer serrestallen voor varkens te bouwen. „We zijn bezig om dit staltype ook voor zeugenbedrijven geschikt te maken.”

Vergelijkbare isolatiewaarde
Er zijn meer ondernemers die brood zien in varkensstallen met een folieoverkapping. Varkenshouder Paul Deckers in Sint Odiliënberg (L.) wil volgend voorjaar een zogenoemde boogstal bouwen om daarin vleesvarkens in grote groepen te gaan houden. De boogstal is ontwikkeld door DLV Bouw, Milieu & Techniek. Booghal bv in Gemert is in het leven geroepen om de boogstallen te bouwen.

Om de boogstal geschikt te maken voor de varkenshouderij werken varkenshouder Deckers, DLV en Booghal bv nauw samen met de Technische Universiteit Eindhoven. Dit project heeft onder meer kennis opgeleverd over de constructie van de stal en de plaatsing van de folielagen. „Als je dat goed doet, kun je een isolatiewaarde bereiken die vergelijkbaar is met een gangbare varkensstal”, meldt een woordvoerder van Booghal bv.

Directeur Noordman van ID Agro benadrukt dat prettige arbeidsomstandigheden een groot bijkomend voordeel vormen van stallen met een foliedak. „In deze stallen is het net zo licht als buiten. De eerste ervaringen leren, dat dit een enorm plusplunt is voor mensen die hun hele arbeidsdag in de stal moeten doorbrengen.”